Lesbók Morgunblaðsins - 21.09.1930, Blaðsíða 2

290
þjarg, var aðalsigamaðurmn frá
Suður-Vík nokkuð roskinn maður.
Er við vorum komnir skamt irá
bænum á leið til bjargsins, varð
jeg þess var að sigamaðurinn tók
ofan og gekk stundarkorn berhöfð-
aður og þögull. Jeg spurði hann á
eftir hvers vegna hann hefði gert
þetta og kvaðst hann hafa verið
að lesa bæn. Þetta gerði hann á
hverjum morgni og þótti mjer það
íagur siður. Bænina lærði jeg og
er hún á þessa leið:
„Ó, Guð! í þínu nafni byrja jeg
þessa ferð og bið þig í Jesú nafni að
vera með mjer og halda yfir mjer þinni
almáttugu verndarhendi og afstýra frá
mjer öllum slysum og háskasemdum.
Æ, þú hefir hingað til náðarsamlega
leitt mig, en því miður hefi jeg einlægt
gleymt að þakka handleiðslu þína eins
og vera ber. Fyrirgefðu mjer af misk-
un þinni alt gáleysi mitt og gleymsku
og gefðu mjer náð til þess hjer eftir að
velða þakklátari og betri. Vertu minn
leiðtogi á lífsins vegi. Vertu með mjer
hvar sem jeg fer. Vertu mjer náðugur í
lífi og dauða. Bænheyr það í Jesú nafni.
Amen“.
Jeg fór oft í björg eftir þetta,
en þá voru aðrir sigamenn komnir
og varð jeg þess aldrei var, að
þeir læsu bæn. Hygg jeg að sá
siður sje nú niður lagður, néma ef
vera skyldi að rosknir menn haldi
honum enn.
Þegar komið er í bjargið hefst
undirbúningurinn undir sigið. Sje
sigíð hátt nægir ekki eitt band
(30—40 faðmar) og verður þá að
hnýta tvö eða fleiri bönd saman,
eftir því hve hátt sigið er. Stund-
um er vaðurinn hafður tvöfaldur.
Er hann vandlega rakinn sundur
áður en lagt er í sigið, svo að
ekki fari í flækju í miðju sigi;
er hann lagður í langar lykkjur
eða rakinn í hringa, hvern utan
yfir annan. Þegar þessum undir-
búningi er lokið, bindur sigamaður
sig í vaðinn, en undirsetumenn
hagræða sjer á brúninni og gæta
þess vandlega að viðspyrnan sje
örugg. Sigamaður er þannig bund-
inn, að fyrst er vaðurinn bund-
inn yfirum liann ofantil á mjöðm-
um, en síðan er endanum brugðið
undir lærin beggja megin og fest-
ur um mjaðmarhnútu að aftan-
verðu. — Sumir sigamenn hafa
sigásæti og er þá vaðurinn
festur í það. Sigasætið er úr sterku
LESBÖK MQRGUNBLADSrtíS
boldangi eða nautsleðri. Stundum
er hafður bjargstokkur
fremst á brúninni og vaðurinn lát-
inn liggja á honum. Bjargstokkur-
inn er venjulega hlunnur með beini
á að ofan, þar sem vaðurinn ligg-
ur á.
Þegar sigamaður er kominn spöl
korn niður í sigið, heyra þeir sem
undir sitja ekki til hans köllin.
Þess vegna er hafður maður á
vaðbergi, er sjer og heyrir til
sigamanns og lætur hann boðin ber
ast til undirsetumanna. Ef ekki er
nægur mannafli til þess að hafa
mann á vaðberði, er annar dreng-
urinn, sem tínir saman, látinn
kalla. Endurtekur hann jafnan
köll sigamannsins og er sjeð um,
að liann sje á þeim stað, er undir-
setumenn sjá hann Og heyra vel
til hans. Geía! — Stop! —
Gefa slöku!- — Hala
slöku! — Hala! —
Þetta eru köll sigamannsins. Vað
bergsmaðurinn eða drengurinn sem
tínir saman, endurtekur köllin upp
til undirsetumanna; en þeir svara
með því að gefa vaðinn niður,
stoppa, gefa hann slakan og dreg-
ur sigamaður þá vaðinn til sín, hala
slakann aftur af vaðnum, draga
hann upp og manninn með o. s.
frv. Ef loft er í sigi — þ. e. svo
h a r t sig, að sigamaður nær ekki
i n n á, verður að gefa nokkuð
örara en ella og fá undirsetumenn
sjerstakt kall um það: G e f a í
1 o f t i ð! —
Það er tilkomumikil og stór-
fengleg sjón, að sjá góðan siga-
mann í háu sigi. Hann þarf að
vera á sifeldu stökki um bjargið
til beggja. handa. Reynir mjög a
ljettleik hans og snarræðí, þegar
hann kastar sjer í lofti frá einni
klettasnös eða sillu til annarar og
grípur fýlinn um leið og hann fer
framhjá.
Vanur bjargmaður, Kjartan Leif
ur Markússon búfræðingur í Suð-
ur-Hvammi í Mýrdal, hefir gefið
góða lýsingu af loftsigi. Er hún
prentuð í XVIII. árg. Unga Is-
lands; hefir hann góðfúslega leyft
mjer að birta hjer kafla úr þeirri
lýsingu.
Frásögn hans ei1 á þessa leið:
„ Jeg byrja á þ»rí að færa mig
í sigasætið. Það er gert úr sterku
nautsleðri. Fimm menn eiga að
halda sigabandinu. Einn þeirra
kemur með endann og tengir liann
við sigasætið með öflugum hnút.
Þá tek jeg krókprik í hægri hönd,
3ja álna langt, en klöppu í þá
vinstri. Fjórir af undirsetumönn-
unum setjast niður og höggva sjer
för í brúnina til að spyrna í, og
grípa svo vaðinn, sem jeg er bund-
inn í; fimti maðurinn hleypur fram
á hvössustu bergsnösina, til að sjá
til mín í siginu og kallar þaðan til
hinna, eins og jeg segi fyrir. Þá er
alt tilbúið. Jeg geng fram fyrir
undirsetumennina og segi þeim að
gefa; á svipstundu er jeg kominn
niður fyrir brúnina. Jeg síg hægt
og rólega niður bergið, held mjer
frá því með fótunum og geng þann
ig aftur á bak. Einn ungi er á
leið minni og slæ jeg hann rot-
högg, án þess að nema staðar og
velti honum út úr bælinu; eftir fá
augnablik er hann kominn niður í
brekku. Nú verður bergið alt í
einu innundiF sig. En um leið og
jeg síg niður í loftið, spyrni jeg
af alefli í bergið og kastast frá
því nokkra faðma; jeg renn flug-
hratt niður loftið og kastast nú
að berginu aftur, en hefi fæturna
fyrir mjer og spyrni mjer út á ný.
Með því að róla sjer þannig, losnar
maður við að snúast, sem getur
(verið stórhættulegt í miklum loft-
sigum. En rólan er stórfengleg.
Jeg kastast um 8 faðma frá berg-
inu og br þannig sem fugl á flugi
50 föðmum fyrir ofan sljetta
grund. Nú sje jeg alt í einu hvar
stór hellir er inn í bergið; hann er
fullnt af fýl og þangað verð jeg (
að komast. Jeg kalla hátt og snjalt
til mannsins á vaðberginu: stop;
og finn að undirsetumennirnir
hafa sett bandið fast í greipum
sjer. Um leið og jeg kastast nú að
berginu, kræki jeg króknum í gras
tó í hellismunnanum og dreg mig
svo inn á skaftinu og skríð loks
é. fjórum fótum inn á hellisgólfið.
Hjer er hvert hreiðrið við annað
og einn ungi í hverju; þeir eru
feitir og sællegir. Mjer flýgur í
hug, hvort ekki muni vera ódáða-
yerk, sem jeg ætla nú að vinna, að
ráðast eins og rándýr á þessa vesa-
lings, varnarlausu unga. En hjer