Lesbók Morgunblaðsins - 02.08.1931, Blaðsíða 3

Ruth Nichols,
arfieríska flugkonan, ætlaði fyrir
skemstn að fljiiga yfir Atlantshaf,
en henni hlektist á, er hún var
komin til Harbour Grace. Yar hún
flutt þaðan í sjúkraflugvjel til
New York og er myndin tekin af
lienni í |>eirri flugvjel. Hún er
einráðin í því að reyna aftur að
fljúga yfir Atlantshaf þegar henni
er batnað.
]jægindi fyrir gesti, móttökuher-
bergi á neðstu hæð og svefnher-
bergi á lofti. í þeim voru betri
frárennsliskerfi en til eru í full-
komnum nútíma húsum. Hafi þetta
verifi aðbúnaður Abrahams í æsku
hefir hann verið langt frá því að
vera villimaður. Og það er alveg
víst að hann hefir ekki aðeins
liaft þenna ytri aðbúnað sameig-
inlegan með öðrum' Urbyggjum.
heidu!- hefir hann einnig búið yfir
andlegri menningu á háu stigi.
cinu af húsum þessum — og
gæti hvert þeirra sem vera vildi
vcrið bústaður Abraliams — höf-
um við fundið töflur, sem sýna,
ekki aðeins að þar hefir verslun
verið rekin, eins og kunnugt er.
mjög líkt og nú á tímum, og að
löggjöf þeirra hefir staðið á mjög
háu stigi, heldur einnig bitt. að
íbúar þessara venjulegu húsa hafa
. studerað“ eins og háskólagengnir
menn gera nú. Þeir kunnu að
draga út kvaðratrætur og kúbik-
rætur talna, höfðu stafrófskver,
stunduðu fornfræði og gengu um
til þess að afrita sögulegar áletr-
anir í byggingum borgarinnar.
Framh.
LESBÓK MORGITNBLAÐSTNS
235
„Sálarfræði sjóveikinnar.
Eftir Claude A. Claremont.
Þegar spurt • er um það, af
hverju sjóveiki komi. þá er löng-
um gefin sú óákveðna skýring, að
hún komi af hreyfingunni. En
ekki verða menn veikir af því, að
róla sjer, eða hoppa, eða taka
dýfur; ekki einu sinni af því að
hendast up]i og ofan eftir skrið-
braut eða hringsnúast eins og vit-
laus maður. Á veltandi skipi, í
flugvjel eða á sundi í ólgusjó
kemur atriði til greina, sem ekki
á sjer stað í neinu af þeim dæm-
um, sem vjer nefndum. Það er
ósamræmið milli ýmissa skynjana
vorra. Það verður að vera orsök
sjóveikinnar.
Vjer erum vanir að fá sjerstak-
ar skynjanir frá augum vorum í
sambandi við aðrar frá iljum, lið-
um, bakinu eða öðrum pörtum
sem líkaminn hvílir á. Yenjulega
er .samræmi' milli þessara tveggja
skynjanaflokka. eða öllu heldur,
oss finst það eðlilegt að þessar
skyn.janir fvlgist að með sjerstök-
um hætti. Á skipi ruglast þetta
eðlilega samband. Augun seg.ja
oss þar, að vjer sjeum kyrrir, með
því að vjer hreyfumst með her-
berginu. En skvnjanir vorar af
stuðningi líkams halda því fram
að vjer sjeum á hreyfingu. Yjer
finnum, a-ð þrýstingurinn breytist.
cv skipið gengur upp osr niður. t
iillum venjulegum tilfellum mundi
herbergið umhverfis oss vera á
hrevfingu fmiðað við augun),
begar vjer höfum þessar aðkenn-
ingar. Þarna em engar slíkar
hreyfingar. Það virðist því sem
einhver af skynjunum vorum sje
að1 draga oss á tálar. Líkamskerfið
ályktar, að vjer sjeum alvarlega
veikir, líklega af eitri; vjer selj-
um því upp — það er náttúrunn-
ar fyrsta hjálp í viðlögum.
Þetta síðasta er auðvitað tilgáta
Vjer vitum ekki með vissu, hvers
vegna uppsala fylgir því, er tauga-
kerfið kemst þannig í öngþveiti,
þó að svimi og jafnvægisleysi
fylgi mörgum veikindum, er stafa
frá maganum; og ógleði kemur
all-oft undir eins og menn fá að-
kenningu af að ..eitfhvað er að.“
Það er ekki ætlun mín að rann-
saka eða sanna þetta (það er verk-
efni lífeðlisfræðinganna), heldur
að sýna, hve algilt fyrsta atriðið,
sem jeg tók fram, er, sem sje, með
hverjum hættj ónotin koma, sem
fara á undan uppköstunum.
.Teg held að sú skoðun nægi til
að skýra öll atriðin, að sjóveiki
komi af ósamræmi milli skynjana,
sem venjulega koma fyrir í öðr-
um samböndum. Hún skýrir ]iað
t. d. hvers vegna vjer verðum
ekki veikir af því að róla oss eða
ferðast í vagni. í rólu eru hreyf-
ingarskynjanirnar í sainr
hreyfingarnar, sem angað sjer og
býst við. Menn verða þá ekki
veikir. Hreyfingar vagnsins verða
líka samferða brevtingum, sem
augað greinir samtímis. En jafn-
skjótt og vjer komum á skipsfjöl,
verður annað nppi á teningnum.
Sjóndeildarhringurinn er of langt
í burtu til þess að augað geti mið-
að hinar tiltölulega litlu hrevfing-
ai vorar við hann. Oss er eðlilegt
að miða við skipið sjálft, en það
hreyfist með oss. Augað fær því
ýmsar skynjanir frá skipinu. og
vjer ráðum af þeim, að vjer sjeum
kvrrir, en þessum skvnjunum
mótmæla skvnjanirnar. sem vjer
fáum frá þeim pörtum líkamans,
er v.jer hvílum á. Að augnanna
dómi erum vjer ekki á hreyf-
íngu ; að dómi líkamans erum vjer
bað. Ef augun aðeins segðu oss
hið sama og líkaminn, þá yrði oss
ekki illt. hve ákiif sem hreyfingin
væri.
Þetta er sta'ðfest af reynslu
margra manna, sem finna, að þeir
geta varist sjóveiki með því að
standa., helst í framstafni skips-
ins, og taka vel eftir, hvernig
skipið heggur og veltur, til þess
að sjá fyrir og skilja hreyfing-
arnar, sem þeir finna. Meðan
veður og þol leyfir, getur þetta
fólk staðið sig. En undir eins og
veðrið versnar eða ferðin verður
of löng, svo að það verðnr að
hverfa undir þiljur, er alt úti!