Lesbók Morgunblaðsins - 20.09.1931, Side 3

291
"Pra sjer rakar kjallarafbiiðir að
gróðu. Mun þetta eigra drjú<;an þátt
í því, hversu lítillar virðingrar þeir
ei<»a að fajjna af nemeudum síu-
um. ,.Nauðsvnlp"t er að læra“.
.se<rir kenslukonan. „Hvers veprna ?“
spyr barnið. „Til þess a.ð verða
kennari?“ — „Móðir mtn er vef-
ari, hefir ekkert lært. en fær samt
hærrj laun en þú. O" þú ....
kenslukona .... svei!“ Svo fáir
eru skólarnir, að þeir eru einatt
mikið fjölsóttari en húsrúm leyfir.
enda þótt víða að eins 61—62%
barna sæki skóla. Heilbriarðisá-
standið er því mjögr slætnt í barna-
skólunum. Rkoðun sem fram fór á
börnum, í einum borprarhluta
Moskva, f árslok 1928. leiddi í ljós.
að 85% barnanna þjáðust af blóð-
levsi, 75% af berklaveiki. 40% af
hryprsrskekkju. Helstn meutamönn-
um Bolsjevika dylst ekki betta al-
varlepra ástand. 20. júní 1928 skrif-
ar Lúnatscharski*) eftirfarandi
ummæli í blaðið „Prawda" : „Pað
er sem vjer sitjum í bát, er snýr
stafni mót straumi. Vier róum af
öllum kröftum. en báturinn færist
ekki úr stað. Áreynsla vor meprnar
aðeins að upphefja strauminn, sem
vill hrekja oss unrlan“. Pn tölur
þær, sem "reinarhöf. flvtur. sýna
að báturinn heldur ekki einu sinni
í horfinu. heldur hrektir hanu stö*
ucrt undan straumi: .. Árið 1927
hefir 18 4% þeirra barna. er
fræðslu vildu sjer leitft verið
neitað urn skólavist. Bnn verra er
að tala nemenda í barnaskóbim f«r
tiltölule"a lækkandi. inoj—’25
nam vöxtur nemendatölunnar
12.7% en 1925—’26 tænleí?a 8%.
1926—,f2íl meira að se<ria að eins
1.5%, á bessu ári 3.5%. Ef svo
heldur áfram, op' iafnvel þó bað
sæti við síðustu töluna. þá munu
ekki færri ólesandi menn vera
hjer í landi 1933. en nú eru þeir.
En árið 1933 er einmitt ákveðið,
að lögleiða skuli almenna skóla-
skyldu“. Enn mun þó ótalin ein
ástæðan fyrir eymd oer vanrækslu
rússneskra barna: Los það oer ólay
sem er á öllu hiúskapar- osr heim-
ilislífi. f Stóra-Rússlandi pinu fara
*) Lunatscharski. f. 1875. einn
af merkustu rithöfundum opr upp-
eldisfræðinprum Bolsjevika.
LESBÓK MORGTTNBLAÐSTNS
fram 100 þúsund hjónaskilnaðir á
ári. Við manntalið í des. 1926 kom
það í ljós, að í Moskwa á sjer
beinlínis fjölkvæni stað. Mjöpr
vanaleprt fyrirbriptði var það, að
2—7 konur teldn sama mann eifjin
mann sinn. Fyrir lcorn o<? það, að
karlmaður teldi afdráttarlaust 2
konur eiyinkonur sínar. Etuðlar
þetta auðvitað mjöpr að upplausn
heimilisins. oar að því að prera
börnum dvöl á því óbærilcpra. — f
bændaþorpunum kemur það ein-
att fvrir, að er foreldrar dev.ja
frá börnum sínum unprum. þá
hrifsa nánustu ættinpr.jar þeirra til
sín arfinn, en reka börnin á dvr.
Fvllast af þessum sökum stöðpprt
bau skörð, cr hunsrur osr drep-
sóttir kunna að höprsrva í hóp
. Besprisornys".
TV.
Alvey er ómösruleort að ákveða
meö nokkurri vissu tölu „Bespris-
ornvs“. Annars vecrar er miösr
hænið að bvsrcrja á haerskýrslu.u
Sowjetvfirváldanna. Hafa þær
meir að sesria aflað sjer fvrirlitn-
inprar Sowjetblaðanna siálfra. 'Hins
vearar er bað öllum ljóst. hvílíkum
erfiðleikum bað er bnndið að koma
tölu á ..Besprisornvs“, sem flækj-
ast fram ó" aftur sem fvs í vindi
o" hver<ri piva vísan samastað.
enda forðast ocr marsrir beirra bein-
1 'U's að komast í færj við vfirvöld-
in. Menn "prðu sier miklar vonir
nm manntab’ð 19'°6 o<r vroru sier-
stölr evðnblöð <rofin út fvrir
. Besurisornvs". Fn vfðast hvar
"pn<?n bessir urðarkettir úr <?rein-
um embættismannanna. Sums stað-
ar rieðust beir blátt áfrp.m á mann
tnUmennina. f borcr einni hafði
f'öbli ..Besnrisornvs" hreiðrað nm
si" í húshiaHi sem len<?i hafði stað
ið auðnr. TTuvðn nú manntalsmenn
"ott til ,<?lóðarinnar. le'ta húsið
nnn; o<? ætla að srrína anarana <?lóð-
volf?a. fJanara beir unn fvrstu stiar-
ana. en bá er minst varir dvnur á
heim vrióthríðin 0? svo vel verjast
litlu villidýrin. að embættismenn-
iruir verða frá að hverfa við svo
búið. Finnm starfsmanni við mann-
talið hafði tekist að komast að
sanininarnm við dálítinn flokk
Besnrisornvs": ..fíott oar vel“.
seprir 15 ára pramall forinpri þeirra.
. komdu, en seint að kvöldi, þá er
allir eru komnir frá vinnu, fþ. e.
þjófnaði)". Sjálf frú Krupskaja,
ekkja Lenins, hefir pretið þess til.
að ei<?i mvndi vera færri en 7—-8
miljónir „Besprisomys“ í Tíúss-
landi. Er tala þessi ísky"<?ile<?a há.
þeprar tekið er tillit til þess, að
að eins 800 þúsund munaðarleys-
inprja hafa vist á barnaheimilun-
um. Allar opinberar skýrslur telja
..Besprisornys11 mikið færri. Nota
Bols.jevikar einkum tvö bröcrð, til
jiess að dylja hið sanna hyldýpi
evmdarinnar. Annars veprar láta
þeir hjá líða að preta þess, hvort
liinar tilfærðu tölur eipra við ..Bse-
prisornys" þá, er hafast við á pröt-
unni. eða þá. sem eru á harna-
heimilunnm Hitt braprðið, sem
einknm er útlendinprum ætlað, er
að tilfæra þá tölu. sem á við
RSFFl'R. Ftlendinerur, sem ekki er
því betur að sjer í brellum Bolsje-
vika ætlar, að þar með sje átt við
alt Sowjetlýðveldið opr það því
fremnr. sem arjorvalt lýðveldið bar
bað nafn til ársins 1925. bá var
Rússland skirt FRSR o<? RSFSR
táknar nú að eins nokknrn hluta
beirra landa Rússlands. er i Ev-
rópu li<?"ia. Auðvitað er lanprmest
nm vanhirta o<? útskúfaða munað-
arlevsin<?ia í stórbor<?unum. Fvrir
há hafa bær ómótstæðilesrt að-
dráttarafl: T»ar ern hinir upplióm-
uðn "ln"Grar sölubúðanna. kvik-
mvndahúsin o<? þar eru þaubæfðir
biófaflokkar. sem hæ«?t er að læra
af o" <ran"a í lið með. f nætnr-
tlrvluuum hafnst tiltölulerra miö"
f á! i’ við onda verða menn að
orpiðn bar fvrir <?istin<?una. Nælnr-
skvb'n eru heldn" ekki sjerlecfa
bennile"ar unneldisstofnanir fvrir
börn. T»ar hafast við aRs konar
fnllvarnir óbokkar. semhin dýpsta
snillin" hefir tekið heljartökum
Blað eitt í Moskwa flvtur eftir-
farandí lýsinsrn á lífinu f nætnr-
skýlum bessum: Maðnr við manu
hVeoir á flfólfinu sem þakið er
hvers konar óbverra o<? sorni. Einu
uánn": rís u.pp. kemnr au£?a á ný-
le" st'<?viel násrranna síns o<? er
ekki seinn á sjer að drapfa þan af
hounm. á meðan hann sefnr. Ann-
ar barf að komast á vanhús. \
leiðinu,' treðnr hann á sofandi búk-
unum oe? slettir homnm úr nösum