Lesbók Morgunblaðsins - 24.03.1935, Qupperneq 4

92
LESBÖK MOL ÖUNBLAÐSINS
Vetrarferð á öræfum
fyrir 49 árum.
Maður heitir Andrjes Þorleifs-
son og á heima á Grundai’stíg 5
hjer í Reykjavík. Hann er nú oi’ð-
inn fjörgamall, en hinn ernasti og
höfðinglegur ásýndum. Má sjá á
honum að hann muni ekki liafa
kipt- sjer upp við smámuni um æv-
ina. Og svo er hann enn undir
brún að líta, sem honum muni
ekki hafa alt í augum vaxið með-
an hann var upp á sitt besta.
Raunin er ólýgnust um það, að
þetta er rjett, því að Andrjes
hefir komist í það, sem fæsta hef-
ir hent, að liggja úti 15 dægur
á öræfum á háþorra, villast þar
og kunna þó frá tíðindum að
segja.
Það var á Þorranum veturinn
1886 (eða fvrir 49 árum) að þeir
bræðurnir Andrjes, sem þá átti
heima að Eiðsstöðum í Blöndudal,
og Guðmundur Þox-leifsson í
Tungunesi í Svínavatnshreppi
lögðu á stað suður til Reykja-
víkur, tveir einir, og fóru Auðkúlu
heiði og Stórasand.
Fóru þeir frá Eiðsstöðum
snemma morguns 26. janúar. Gekk
þeim greiðlega yfir Auðkúluheiði
og Stórasand og voru komnir suð-
ur undir Norðlingafljótsdrög um
dagsetur.
Ekki vildu þeir þó setjast þar
að, heldur gengu þeir alla nótt-
ina og voru komnir að landnorð-
urhorninu á Strútnum í dögun 27.
janúar. Er það langur áfangi norð-
an vir Blöndudal.
Þegar þangað var koxnið var
komin á norðaustan hríð. Sáu þeir,
að þeir myndi staddir of austar-
lega og heldu því vestur með
Strútnum og ætluðu að hitta
skarðið milli hans og Eiríksjök-
uls. En þá dimdi hríðina, svo að
þetta tókst ekki, og urðu þeir nú
viltir. Heldu þeir samt áfram allan
daginn og lentu í Hallmundar-
hrauni um kvöldið. Höfðu þeir þá
verið á gangi í þrjú dægur, og
munu hafa verið orðnir þreyttir.
Og þar sem þeir voru líka vilt-
ir, og mun ekki hafa litist árenni-
legt að leggja út í hraunið um
nótt, settust þeir að, gerðu sjer
snjóhús og sváfu í því um nótt-
ina.
Daginn eftir var logndrífa og
dimmviðri. Lögðu þeir þó á stað
og voru að villast í hrauninu all-
an þann dag fram á kvöld. Þá
gerðu þeir sjer aftur snjóhús, og
voru í því um nóttina.
Um morguninn (29. jan.) var
enn sama veður. Gékk nú alt fyr-
ir þeim eins og daginn áður, nema
að þeir komust út úr hrauninu um
kvöldið. Hittu þeir þá stóran klofa
stein, sem luktist saman að ofan.
Hlóðu þeir snjó í sprungurnar
beggja megin, og höfðu þetta
fvrir náttstað.
Næsta dag var enn sama veður.
Viltust þeir þá inn í hraunið að-
nýju, og urðu að hafast þar við í
snjóhúsi um nóttina.
Að morgni hins 31. jan. var
komin þoka, sem sveif frá öðru
hvoru, svo að þeir sáu til jökla, en
vissu ekki hvar þeir voru staddir.
Tóku þeir þá stefnu frá jöklun-
um og gengu þann dag allan. Að
kvöldi komu þeir að stórum
steini og bygðu sjer snjóhús í
skjóli við hann. Voru þá liðnir 6
dagar síðan þeir lögðu á stað. Og
þarna í snjóhúsinu átu þeir sein-
asta nestisbitann sinn. Þeir voru
blautir, syfjaðir og hálfsvangir, en
þó tók þorstinn xit yfir alt. Mun
þeim því ekki hafa orðið svefn-
samt um nóttina.
Daginn eftir (1. febr.) var kom-
ið bjart veður. Heldu þeir þá enn
á stað og sömu stefnu og þeir
höfðu farið daginn áður. Eftir svo
sem tveggja stunda göngu komu
þeir að á, og gengu. svo meðfram
henni það sem eftir var dagsins.
Um kvöldið gerðu þeir sjer snjó-
hús og vonuðu að þeir þyrfti ekki
að gera það oftar, því að nú
myndi þeir vera farnir að nálg-
ast mannabygðir.
Næsta dag var komið hreinviðri
og frost, en ófærð mjög mikil.
Stokkfrusu fötin utan á þeim fljót
lega og mundu þeir ekkert hafa
komist, ef þeir hefði ekki haft
skíði. Heldu þeir niður með ánni,
éins og fyrri daginn, og eftir svo
sem þriggja stunda gang rákust
þeir á seltóftir. Og er þeir höfðu
enn gengið nokkra hríð, sáu þeir
bæ. Urðu þeir þá sárfegnir og
lofuðu guð af heilum hug.
Bær þessi var Örnúlfsdalur í
Þverárhlíð, og áin, sem þéir höfðu
lengst fylgt, var Kjarrá.
Þeir náðu Örnúlfsdal um kl. 2
um daginn, mjög þjakaðir, eins og
nærri má geta. Þóttu þeir úr helju
heimtir. Var þeim tekið ágætlega
í Örnúlfsdal, látnir fara úr fötum-
og síðan standa í köldu vatni í 8
klukkustundir samfleytt, því að
þeir voru kaldir á fótum. En þetta
bjargaði þeim og voru þeir að
mestu óskemdir á eftir.
1 tvo daga dvöldust þeir við góða
aðhlynningu í Örnúlfsdal. A þriðja
degi var þeim fylgt til Norðtungu.
Þar var þeim mætavel tekið og
var sóttur handa þeim læknir.
Urðu þeir að halda þar kyrru
fyrir í 9 daga, en voru þá orðnir
ferðafærir.
Á þessari stuttu frásögn má
sjá það, að þeir bræður hafa ver-
ið allvel útbúnir, höfðu nesti til
viku, og skíði. Þeir kunnu einnig
að gera sjer snjóhús, og er það
ómissandi list fyrir þá sem ferð-
ast um fjöll og hafa ekki tjald
með sjer og hvílupoka, Báðir hafa
þeir verið röskir menn og ekki
látið hugfallast, þótt þeir viltust.
Alt þetta hefir hjálpast að til þess
að þeir náðu lifandi til bygða.
Á. Ó.
Stjáni kastaði snjókögli af
öllu afli og hann lenti á háls-
inum á virðulegum manni.
Hann sneri sjer við reiðileg-
ur og mælti: — Strákur, hví
gerir þú þetta?
— Fyrirgefið þjer, jeg ætl-
aði að hitta kerlingarskrukk-
una við hliðina á yður.