Lesbók Morgunblaðsins - 18.10.1936, Page 2

330
Stepháns amtmanns á Hvítárvöll-
um í Borgarfirði, en Stephán amt-
maður var souur Olafs stiftamt-
manns Stephánssonar \ Yiðey.
Voru það synir Ólafs stiftamt-
manns sem fyrst tóku sjer ættar-
nafnið Stephensen, því sjálfur
hafði stiftamtmaður skrifað sig
Stephánsson, en hann var sonur
Stepháns prests á Höskuldsstöð-
um (d. 1748) Ólafssonar prófasts
á Hrafnagili (d. 1730), Guð-
mundssonar, Jónssonar á Siglu-
nesi Guðmundssonar. Kona Ólafs
prófasts á Hrafnagili, og amma
Ólafs stiftamtmanns hjet Anna,
og var dóttir sjera Stepháns
skálds í Vallanesi, Ólafssonar
prests í Kirkjubæ í Hróarstungu,
Einarssonar, bróður Odds biskups
í Skálholti, en móðir Stepháns
skálds í Vallanesi, var Kristín
dóttir sjera Stepháns í Odda á
Rangárvöllum (d. 1615), Gísla-
sonar biskups í Skálholti, Jónas-
sonar. Til sjera Stepháns í Odda
er rakið Stepháns (síðar Stephen-
sens) nafnið í þessari ætt.
Móðir Ólafs stiftamtmanns var
Ragnheiður Magnúsdóttir á Espi-
hóli, Björnssonar, Pálssonar Guð-
brandssonar • biskups, en kona Ól-
afs stiftamtmanns, og langamma
Magnúsar landshöfðingja var Sig-
ríður, dóttir Magnúsar Gíslasonar
amtmanns á Leirá, stórmerks
höfðingja. Er sagt að hún hafi
fært Ólafi stiftamtmanni „og kyni
hans mestan bata“, því hún var
bæði ættstór og ættgöfug. Var
faðir hennar Magnús amtmaður,
sonur Gísla lögrjettumanns í
Máfahlíð, Jónssonar Vigfússonar
sýslum. í Borgarfjarðarsýslu, síð-
ar biskups á Hólum, (Bauka-
Jóns), en Jón biskup var sonur
Vigfúsar sýslumanns á Stórólfs-
hvoli, Gíslasonar lögmanns í
Bræðratungu, Hákonarsonar sýslu
manns í Stóra-Klofa á Landi,
Árnasonar, Gíslasonar sýslumanns
á Hlíðarenda í Fljótshlíð.1) Var
Ámi Gíslason sýslumaður á Hlíð-
arenda alkunnur höfðingi á 16.
öld, og er afar mikill ættbálkur
!) Konur þessara manna voru og
af hinum göfugustu ættum. Um þessa
ætt má því segja, að hún „var göfug
rg höfðingjastoð“.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
frá honum kominn. Fjöldi af
merkustu mönnum þjóðarinnar á
síðari öldum, eiga ætt, sína að
rekja til lians, eða Gísla biskups
Jónssonar í Skálholti, og margir
til beggja, og svo er um Magnús
landshöfðingja. Kona Gísla í
Máfahlíð var Margrjet dóttir
Magnúsar lögmanns Jónssonar á
Reykhólum Magnússonar s. st.
Arasonar hins stóra í Ögri (var
3i/2 alin á hæð) Magnússonar
„prúða“ í Ögri, Jónssonar á Sval-
barði .Magnússonar í Skriðu Þor-
kelssonar. Og til Magnúsar sýslu-
manns í Skriðu í Reykjadal sem
talinn er að liafa verið „auðugur
og mikilmenni“ (uppi fyrir og
eftir 1500) er að rekja Magnúsar
nafnið í Stephensens-ættinni að
fróðra manna sögn.
Kona Magnúsar sýslumanns í
Vatnsdal, og móðir Magnúsar
landshöfðingja, var Margrjet
dóttir Þórðar prófasts á Felli í
Mýrdal, Brynjólfssonar í Skipa-
gerði í Landeyjum, Guðmundsson-
ar á Strönd Stefánssonar í Skipa-
gerði, Jónssonar s. st. Er þessi
karlleggur rakinn til Páls sýslu-
manns Jónssonar á Skarði á
Skarðsströnd, sem var „mesta af-
armenni og harðfengur“, en var
veginn 1498 af keppinaut sínum í
ástamálum. Páll sýslumaður var
föðurbróðir hins stórbrotna höfð-
ingja Björns Guðnasonar í Ögri,
og móðurfaðir Páls Vigfússonar
lögmanns á Hlíðarenda (sem lík-
lega hefir borið nafn hans) og
Önnu á Stóru-Borg. Fyrri kona
Páls sýslumanns á Skarði var Sol-
veig dóttir Björns hirðstjóra Þor-
leifssonar, og Ólafar dóttur Lofts
ríka Guttormssonar, en síðari
kona hans var Akra-Guðný, og í
hefnd fyrir það að hann átti hana,
var hann veginn af Eiríki á Álfta-
nesi, sem var keppinautur hans
um þessa stúlku.
Kona Þórðar prófasts á Felli
var Margrjet Sigurðardóttir
prests í Stafholti, og er sá ætt-
leggur rakinn til sjera Ólafs Guð-
mundssonar á Sauðanesi (d. 1608)
sem einnig var ættfaðir Högna
„prestaföður“ Sigurðssonar á
Breiðabólstað í Fljótshlíð, en Guð-
ríður kona sjera Högna var hálf-
Magnús Stephensen
sýslumaður í Vatnsdal.
systir (sammæðra) Guðmuudar á
Strönd, föður Brynjólfs í Skipa-
gerði, langafa Magnúsar lands-
höfðingja, og Margrjetar á Árbæ
Pjetursdóttur (d. 1935). Móðir
Guðmundar á Strönd og Guðríðar
kouu sjera Högna, var Vigdís
Árnadóttir Þorsteinssonar sýslu-
manns í Þykkvabæjarklaustri,
(mjög merks manns, er ritað hefir
um Kötlugosið 1625) Magnússon-
ar í Stóra-Dal, Árnasonar, Pjet-
urssonar, Loftssonar, Ormssonar,
Loftssonar ríka, en kona Magnús-
ar í Stóra-Dal, og móðir Þor-
steins sýslumanns í Þykkvabæj-
arklaustri, var Þuríður laundóttir
sjera Sigurðar á Grenjaðarstað,
Jónssonar biskups Arasonar, og
ættleiddi sjera Sigurður hana fyr-
ir kirkjudyrum á Grenjaðarstað,
og erfði Þuríður því mest alt fje
* föður síns vegna ættleiðslunnar,
enda mælti hún við þetta tæki-
færi: „Guð eigi hana móður mína,
því hún valdi mjer svo gott fað-
erni“.
*
F framangreindu má sjá, að
Magnús landshöfðingi var
ættgöfugur maður í besta lagi.
Mjög er það rómað af samtíðar-
mönnum hvað faðir og föðurfaðir
hans hafi verið góðir menn, jafn-
framt því sem þeir voru mikil-
hæfir embættismenn. Jón Esphólín
hinn fróði sagði um Stephán amt-
mann á Hvítárvöllum látinn:
„Allir það mæla, einu hljóði: Veit
jeg ástsælli engan“. Og Magnúsi