Lesbók Morgunblaðsins - 11.06.1939, Qupperneq 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
179
með tilliti til Rússlands og Aust-
urríkis. En um ána Weicliel hafði
]>að fengið siglingaleið til hafsins,
María Walewska hafði því þrátt
fyrir alt horið sigur af hólmi.
Jafnframt því var hiin nú orðin
mjög hrifin af manninum, sem hún
liafði óttast svo mjög í fyrstu. Og
hún elskaði hann því meir, er
hann varð enn að yfirgefa hana
og fara til Frakklands.
Þaðan skrifaði hann henni í júlí
1807:
•
,,Þú, sem elskar ættland þitt svo
mjög, munt skilja, hve glaður jeg
er yfir því að vera kominn heim
til Frakklands aftur, eftir nær
heils árs fjarveru. Gleði mín væri
fullkomin, ef þú væri hjerna hjá
mjer. En jeg ber þig með mjer í
hjarta mínu“.
★
I jamiar 1808 ljet Napoleon
• Maríu koma til Parísarborg-
ar. Hún bjó hjá bróður sínum,
sem var í þjónustu keisarans, liðs-
foringi í pólsku sendisveitinni.
Napoleon heimsótti hana oft.
Þau gengu saman um borgina.
Hann var þá venjulega sveipaður
í stórt slá, með venjulega húfu á
liöfði. Og þegar veður var gott
sátu þau, eins og hverjir aðrir
ástfangnir hjónaleysingjar á hekk
í Cour-la-Rein. Stundum óku þau
líka sjer til skemtunar eins og
óbreyttir borgarar í vagni út í
úthverfin. Þar fóru þau oft inn í
lítil veitingahús, til þess að spila
teningaspil, fóru á markaðinn, til
þess að sjá það líf og fjör, sem
þar var, eða þau stóðu í hiðröð,
til þess að ná í tvo aðgöngumiða
í litlu útjaðarleikhúsi. Það kom
og fyrir, að þau óku seint um
kvöld í litlum ljettivagni út fyrir
bæinn, að litlu gistihúsi og vöktu
gestgjafann upp um miðja nótt.
Það er næstum átakanlegt að
hugsa sjer þessi æfintýralegu
ferðalög alvaldsins í Evrópu, er
hann fór huldu höfði, ástfanginn
eins og skólapiltur
T aprílmánuði skildust leiðir
þeirra, og keisarinn fór til Spán-
ar. María fór aftur til Varsjá, en
þau skrifuðust reglulega á. Oft
mintist hún á stjórnmál, og einu
sinni svaraði hann henni og sagði
á þessa leið; „Þú ert oflátungs-
leg. Það er andstyggilegt. Þú tal-
ar líka við fólk, sem væri hetur
fallið til að dan3a „Polonaise“ en
blanda sjer í stjórnmál“.
Árið 1809 var erfitt fyrir Pól-
land. Þá braust styrjöldin út á
milli Austurríkis og Napoleons.
Austurrískur her braust inn í
landið, og Varsjá var ofurliði hor-
in. —
Þá varð María að flýja og leit-
aði hælis í Thorn. Um þær mundir
ljet hún sig stjórnmál allmiklu
skifta, þar sem hún var milli-
göngumaður milli Poniatowskis og
keisarans og gerði alt, sem í henn-
ar valdi stóð, til þess að miðla
málum milli Pólverja, sem voru
innbyrðis ósáttir
En eftir stríðið hitti hún keis-
arann í Sehönbrunn. Þau óku
langar leiðir saman meðfram
Donau og á kvöldin gengu þau
í skemtigarðinum í Schönbrunn.
★
Nokkrum mánuðum síðar kom
greifafrúin aftur til Parísarborg-
ar og settist að í Notre-Dame-de-
Lorette.
Hún vissi, að hún átti von á
barni, og Napoleon var einkar
ánægður fyrir þeim viðburði. Það
kom sjer vel fyrir hann nú, er
hann hafði sagt skilið við Josep-
hine, og gifting hans og Maríu-
Louise var í undirbúningi, að vita,
að hann gat átt barn er hnekti
þeim orðrómi, sem óvinir hans
höfðu breitt út um hann.
Walewski greifi, hinn aldraði
eiginmaður Maríu, hvatti nú konu
sína til þess að koma aftur heim
til Póllands. í brjefi til hennar
sagði hann;
„Það verður einfaldara að upp-
fylla ])ær skyldur sem fylgja
barninu, sem þjer eigið von á, ef
þessi Walewski sjer fyrst dagsins
Ijós í Póllandi“.
Þannig tók hiini aldraði greifi,
sem til hinstu stundar liafði leyst
liið erfiða hlutverk sitt dyggilega
af hendi, með opnum örmum á
móti syni Napoleons. Alexandre
Walewski fæddist 4. maí 1810. og
varð æfiferill hans hinn glæsileg-
asti.
★
aría Walewska hvarf aftur
til Parísarborgar, en varð
1
t
fyrir miklum vonbrigðum er liún
hitti Napoleon, því að liinn fyrri
áhugi liins ákafa elskhuga snerist
nú allur um soninn, Alexandre
litla.
Hann sendi honum gjafir og ijet
lækni sinn rannsaka gaumgæflega
heilbrigðisástand hans.
Kvöldið áður en hann fór til
Rússlands, árið 1812, ljet hann
ávísa 10.000 franka ársrentu fyrir
drenginn á nafri móðurinnar, og
átti hún að nota þá peninga eftir
þörfum, uns hann var myiidugur.
María hvarf hrátt aftur til Var-
sjá. Hafði hún revnt að fá loforð
hjá Napoleon um það, að gera
Pólland að sjálfstæðu ríki, er hann
hefði sigrað Rússakeisara. En
Napoleon veigraði sjer við að gefa
nokkra yfirlýsingu í þá átt.
Nú fóru sorgartímar í hönd. er
allar vonir um endurreisn Pól-
lands brugðust Og þegar keisar-
inn heimsótti Maríu á heimleið-
inni eftir ófarirnar í Rússlandi,
fór hann ekki dult með þau sorg-
legu örlög, er biðu ættlands henn-
ar. Rjeði hann henni að fara til
Parísarborgar og dvelja þar.
★
Þá var það, að María hitti —
eða rjettara sagt sá aftur — Orn-
ano herforingja, hinn glæsilega
liðsforingja í herliði keisarans.
Hann var lieima í veikindafríi,
hafði orðið sár í Rússlandi. Hann
varð þegar mjög hrifinn af henni.
En eiginmaður hennar var enn á
lífi. Og Ornano fór aftur í hernað.
í Þýskalandi.
★
María Walewska sá Napoleon
nokkrum sinnum, er hann kom til
Parísar á milli bardaganna.
Dag einn hitti hún konunginn
af Róm, son „hinnar“, — hinnar
lögmætu eiginkonu keisarans, og
þá fór hún að gráta.
Þegar Napoleon hafði lagt niður
keisaratignina fór hún jafnvel
ein\i sinni enn til fundar við hann
með Alexandre litla. Og þegar hún
heyrði, að hann vantaði fje, bauð
hún honum að selja skartgripi
sína. En keisarinn afþakkaði boð-
ið með hrærðum huga.
Hún sá hann onnfremur tvisvar
FRAMH. Á BLS. 183.