Lesbók Morgunblaðsins - 30.07.1939, Blaðsíða 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
239
Halldór Pjetursson:
Máríuerluhreiðrið
ATTthjeraði er veturinn oft
liarður í horn að taka. Ilinir
þrálátu norðan og norðaustan
byljir kakka niður snjónum, tæta
hann til og jafna honum yfir
sljettuna þar til hver dökkur díll
sefur undir hvítri voð, sem kanske
er fleiri metra á þykt. Við telj-
um valdatíma vetrarins í vikum
og það stendur skrifað, að vorið
taki við vissan mánaðardag, en
hinum hvíta norræna víkingi er
ekki þar með steypt af stóli. Áður
en vorið geti byrjað sína uppbygg
ingu, verður það að bræða hvern
einasta fjötur sem vetur gamli hef
ir sett á jörðina. Og þrátt fyrir
liðveislu sólarinnar, er sólbráð
vorsins oft líkari kuldaglotti en
sólbrosi.
Það var í fimtu viku sumars
og hvergi sást örla fyrir
auðum bletti. Veturinn skellihló
að tilraunum vorsins og kvaðst
sitja meðan sætt væri. Ærnar
hímdu í húsunum, svangar og
hvolulegar og litlu lömbin sem
voru að fæðast áttu svo ósköp
hágt. Þau máttu. dúsa þarna í
myrkrinu og fæsí af þeim fengu
fylli sína. Það var altaf verið að
hrinda þeimi og troða ofan á þeim
og stundum vildu mömmur þeirra
alls ekki kannast við þau. Far-
fuglarnir svifu þöglir yfir land-
inu og einstaka settist á beran
blett og horfðu hugsandi kringum
sig. Það átti alls ekki við að syngja
neina gleðisöngva yfir heimkom-
Unni meðan þessi martröð lá yfir
þeirra vonarlandi. Aðeins stöku
sinnum heyrðist í lóunni, dí, dí.
sem hljómaði þannig, að það var
hvorki henni eða öðrum til hug-
hreystingar.
Jeg verð að biðja afsökunar ef
jeg hefi ekki sagt rjett frá. Á
einum stað benti til jarðar og það
var á bæjarhúsunum. Þangað
komu máríuerluhjón og settust þar
að. Þau voru sjálfsagt gamlir
kunningjar, því við höfðum und-
anfarin ár liaft nokkur stykki af
svona hjónategund. Þær höfðu
hygt hreiður sín í heytóftum og
á vegghesjum í hlöðum, en nú
var þar hvergi friður. Annað hvort
var alt lokað, eða eilífur umgang
ur svo ekki var þorandi að mynda
þar heimili.
Nú varð því að nema land á
ný og landnámið varð baðstofu-
stafninn. Baðstofan var hlaðin
upp úr strengja torfi og sneri
stöfnum í suður og norður. Báðir
stafnarnir bunguðu út alveg eins
og segulpólarnir hefðu einhvern
sjerstakan augastað á þeim. En
spjöllin urðu ekki meiri en það,
að nokkrir strengir sprungu úr
miðjunni á hvorum stafni. Það
var svo einkennilegt með þessi
gömlu vallgrónu torfhús, þó hver
veggur eða þekja sýndist stað-
ráðin í að steypa sjer í þessa eða
hina áttina, þá var hin vanafasta
kyrstaða svo sterk, að ekkert varð
úr þessu. Máríuerlurnar völdu hik
laust syðri stafninn og byrjuðu nú
lieimilisgerðina af kappi. Þær
komu með fult nefið af heyi og
stráum og fljettuðu saman með
nefinu og á þessu gekk marga
daga. Þetta er engin áhlaupavinna
að búa til körfu eins og máríuerlan,
meistaraverk sem myndi skara
fram úr á hverri iðnsýningu.
Yið krakkarnir vorum full af
eftirvæntingu, hvenær hreiðurgerð
inni yrði lokið, hvenær eggin
kæmu og hvað langt yrði þangað
til að hún ungaði út. En við urð-
um að fara varlega. Mamma sagði
okkur að við mættum aldrei
hrekkja hana eða koma neitt við
stafninn, því þá hætti hún við að
verpa þarna, færi burtu og kæmi
aldrei aftur. Hún sagði okkur að
við ættum að vera góð við öll
dýr, því það gæti enginn orðið
góður maður sem breytti illa við
saklausar og varnarlausar skepn-
ur.
Sunnan við stafninn var búr
^með bröttu risi og við földum okk-
ur þar á bak við, og þegar hjónin
komu með fulla nebbana, þá skrið
um við upp súðina og gægðumst
yfir mænirinn svo að við gætum
sjeð körfugerðina. Altaf hertu þær
á sjer við verkið, eftir því sem á
leið, og þegar þær fóru að koma
með hrosshárið, þá vissum við
hvað klukkan sló, því við höfðuni
sjeð körfur áður og vissum að þær
höfðu það ofan á.
Daginn eftir, þegar við gægð
umst inn í holuna, sáum við glitta
á eitthvað hvítt í körfunni, og á
hverjum degi bættist við, þar til
eggin voru orðin 5, þá settist móð
irin um kyrt.
Þarna lá svo litla frúin í ró og
næði, nema það kæmi fyrir að
liún hefði beyg af okkur ef við
vorum uppi á bænum, en hún vand
ist því brátt, enda fór nú mesta
nýjabrumið af, nema þegar karl-
inn var að koma með fult nefið
af mat og færa konu sinni.
Svo var það einn sólheitan
morgun, að jeg þaut út og fór að
gá að hreiðrinu, þá var máríuerl-
an á bak og burt, og alt á iði í
körfunni. Jeg stökk inn til að láta
vita af þessu og þegar við komum
upp á bæ aftur, þá komu hjónin
fljúgandi og bæði með stoppað
nefið. Þau settust á hreiðurbarm-
inn og þá blasti við gin við gin,
og það var ekki lengi verið að
losa. Þannig gekk þetta koll af
kolli og þau virtust altaf vera að.
Okkur langaði líka til að gefa
ungunum, og mamma gaf okkur
mjólkurskánir með því skilyrði,
að við gerðum ekki neina truflun
í hreiðrinu. Jeg fjekk mjer svo
langt hrífuskaft og vafði skán-
unum á annan endan og rjetti
þetta svo yfir í hreiðrið. Litlu
ungarnir voru ekki lengi að gína
yfir flugunni og kroppa í, en jeg
snjeri skaftinu eftir því sem ást
af því. Máríuerlumömmu leist nú
ekkert á þetta, fyrst í stað og
tísti aumlega, en svo held jeg
að henni hafi skilist þetta, því
hún fekst ekkert um þetta nema
fyrstu skiftin. Ungarnir runnu
svo upp eins og fífill í túni og
við væntum þess hvern daginn,
að þeir færu að hefja sig til flugs
úr hreiðrinu.
VÍð áttum kisu eina gamla, sem
oft var skæð við fugla-