Lesbók Morgunblaðsins - 22.06.1941, Síða 4

212
LESBOK MORGUNBLAÐSINS
Sigið í Hornbjarg
Eftir Sigurð Bjarnason frá Vigur
Hornbjarg. Fot.:
Máttugt í mikilleik sínum
horfir Hornbjarg hrímug-
um tindum á vetrardegi út yfir
auðn íshafsins. Nágustur norðurs-
ins leikur um brjóst þess, en við
rætur þess svellur brimaldan. Bár
an brotnar og hjaðnar við hamra-
vegginn, löðrungar hennar raska
ekki ró bergsins, sem stendur á-
fram óbifanlegt og helkalt eins og
dauðinn, ekkert raskar ró þess.
Jafnvel hafísinn, „landsins forni
fjandi“ fær hjer engu um þokað.
Þögult en þungbúið horfir bjarg-
ið á hinar kaldlyndu og ærslafullu
Ránardætur læsast í dróma frosts
og ísa. Svo langt sem augað eygir
liggur hafísinn. Turnar borgaríss-
ins rísa tignarlegir upp úr flatn-
eskjunni. Við stöku vök í haf-
þökin sjest ef til vill selur eða
luralegur ísbjörn. Annars er alt
líf viðjum bundið. — Á alt þetta
horfa tindar Hornbjargs, úr há-
sæti sínu, stundum gegnum hríðar
kóf stundum á stjörnubjörtum
frostköldum tunglskinsnóttum.
★
En nú er sumar. Myrkrið er á
flótta undan hækkandi sól, birtan
hefir sigrað þótt sigur hennar hjer
í norðurveg sje skammær. Og nú
blasir ný veröld, veröld vaknandi
lífs og fagnandi náttúru við sjón-
um bergvættanna.
Það er sólbjartur maídagur,
naumast skýhnoðri á lofti, hægur
norðvestan andvari er á. Það er
eins og sjálft þverhnýpi bergsins
hafi gæðst lífi. Á hinum breiðu
brjóstum þess iðar alt af lífi og
starfi. Hundruð þúsunda, ótöluleg
mergð önnum kafinna lífvera hef-
ir numið hjer land.
Svartfuglinn er kominn í vor-
heimsókn sína. Bjarghillurnar,
snasir og ranar eru þaktar þess-
um einkennilega harðgera fugli,
sem forðast að verpa eggjum sín-
um í námunda við nokkurn gróð-
ur, grastó eða skarfakálsblöðkur.
Á nöktum berghillunum liggja
egg hans í löngum þjettum röðum.
Þarna' er líka fíllinn (skrofan)
kominn. En hann er makráðari og
verpir þar, sem gróður hefir náð
að skjóta rótum.
H|inn ekkaþrungni sogandi brim-
gnýr íshafsöldunnar er hljóðnað-
ur. Það er eins og báruvætlið við
rætur bjargsins sje að gera gælur
við það eins og til þess að bæta
fyrir harðýðgi hretviðranna. Og
framundan til norðurs, vesturs og
austurs um Húnaflóa liggur blátt
hafið gárað fyrir andvaranum.
Bjargið ómar af kurrandi hljóði
svartfuglsins.
En í dag, þennan bjarta maí-
dag, ætla mennirnir að sækja gull
í greipar Ilornbjargs, svartfuglinn
á von á mannaheimsókn, það á að
síga í bjargið.
Heima á hlaðinu á Horni er
uppi fótur og fit við að skipta
eggjafengnum frá því daginn áð
ur, því þá hafði einnig verið „far
ið á bjarg“ eins og það er kall-
að. Þarna eru, auk Hornbændanna
sjálfra, saman komnir nokkrir aðr-
ir bændur, sumir komnir lang.i
leið að til þess að taka þátt í
eggjatökunni og fá sinn hlut í
fengnum að leikslokum. Svart-
fuglseggin eru drjúgur búbætir
og hin ágætasta fæða. Eggjaskrín-
urnar, sem flestar taka um 200
egg hver, eru tæmdar og talið upp
úr þeim. E. t. v. hefir brotnað
V. Sigurgeirss.
egg í einstaka skrínu, en lítil
brögð munu þó að því ef varlega
er farið með hið brothætta inni-
hald þeirra. Bera menn skrínurnar
á herðum sjer.
Nokkru fvrir hádegi er skiptum
lokið, hver hefir fengið sinn hlut,
en festarbóndinn, sá sem ræður
fvrir festi þeirri sem sígið er í,
og sigmaðurinn sjálfur, sem kallað
ur er „fvglingur“, mest. Fær „fygi-
ingurinn“ svokallaðan „áhættu-
hlut“ til viðbótar venjulegum hlut.
Eftir að hafa snætt hádegisverð
er nú lagt af stað heiman frá
Horni norður á bjargbrún. Að-
eins fullorðnir karlmenn eru
með í förinni. Bjargsig, og það
sem þar að lýtur, er ekkert barna-
gaman. Þar er oft skamt milli
skers og báru, lífs og dauða.
Leiðin út á bjarg er fremur
stutt, nimlega hálftíma gangur.
Flestir ganga með tóma eggja-
skrínu á herðunum, því fenginn á
að flytja heim að kvöldi.
Festin, vaðurinn, sem sigið er í.
er úti á bjargi síðan daginn áður.
f dag á að síga í tveimur fest-
um. Hópurinn, sem lagði upp heim-
an frá Horni, skiptist því og held-
ur hver til þess staðar á b.jarginu,
sem honum er fyrirhugað að
dvelja á um daginn. Við erum
komnir upp á bjargbrún. Á vinstri
hönd við okkur hefja Kálfatindar,
eitt hæsta fjall á Vestfjörðum,