Lesbók Morgunblaðsins - 06.04.1952, Page 8

ERFIÐLEIKAR LANDNEMANS
Frásögn íslendings, sem ruddi sér braut í Ameríku
ÁRIÐ 1883 brugðu hjónin í Ljárskógaseli i Dalasýslu búi og fluttust
vestur um haf. Þau hjetu Guðlaugur Bjarnason og Magdalena Skúla-
dóttir. Höfðu þau með sjer Magnús son sinn þriggja ára gamlan. —
Eftir fjögur ár þar vestra misti Magnús foreldra sína og ólst síðan upp
í Árnesbygð, skamt fyrir norðan Gimli. Fimtán ára gamall fluttist hann
suður til Norður-Dakota og gerðist þar vinnumaður á bóndabæ. Seinna
stundaði hann skógarhögg og fiskveiðar í Winnipegvatni^ og stundum
vann hann algenga verkamanns vinnu í Winnipeg. — Haustið 1906
kvæntist hann Ólínu Jónsdóttur, sem kom vestur með foreldrum sin-
um, Jóni Ólafssyni og Geirdisi Ólafsdóttur árið 1902. Tók Magnús sjer
þá land í Saskatchewan á afskektum stað. Þarna bjuggu þau hjón í
þrjú ár. Eitt árið eyðilagðist uppskeran af frosti, annað-árið af þurk-
um og þriðja árið var hún ekki nema í meðallagi. Þótti Magnúsi þá
ekki lifvænlegt þarna og fluttist norður til Peace River County. Segir
hann hjer sjálfur frá þeirri ráðabreytni og hvaða erfiðleika hann átti
við að stríða. Er saga hans hvöt ungum mönnum að láta erfiðleika lifs-
ins ekki beygja sig, heldur taka karlmannlega á móti og sigrast á þeim
með kjarki og dugnaði.
JEG haíði lesið mikið um Peace
River County, og að stjórnin væri
að leggja járnbraut frá Edmonton
út á sljettuna og að sú járnbraut
ætti að ná vestur að hafi. Fyrirheit
höfðu og verið gefin um, að vegar-
bót skyldi gerð milli Edson og
Stórusljettu (Grande Prairie) svo
að þar yrði fært meðalstórum
vögnum sumarið 1911. Jeg seldi því
land mitt í Saskatchewan, skildi
konu mína eftir hjá kunningjum í
Winnipeg og helt á stað til Stóru-
sljettu vorið 1911.
Jeg helt til Edson og slóst þar í
för með Mr. Taft, sem þá hafði
póstflutninga á þeim slóðum. Hann
hafði vagn með fjórum hestum fyr-
ir, en ekki var hægt að komast með
vagninn nema 80 km. Eftir það
varð að flytja farangurinn í klyfj-
um. Hver maður greiddi 40 dollara
fyrir að fá að vera með póstinum
og það var gert ráð fyrir að maður
fengi að sitja á hestbaki, en mest-
an hluta leiðarinnar varð jeg að
ganga. Tvisvar varð að taka klyfj-
arnar af hestunum og bera þær yfir
ótræði, þar sem hestarnir lágu í
svo að við urðum að draga þá upp
úr. Víða meðfram brautinni sáum
við allskonar farangur landnema,
sem höfðu gefist upp og snúið
heimleiðis aftur. Við vorum átta
daga á leiðinni.
Jeg dvaldist vikutíma á Stóru-
sljettu og svipaðist þar um. Að lok-
úm valdi jeg mjer land og sneri
svo til baka og fekk far til Grouard
með umsjónarmanni stjórnarinnar
þarna. Lá leiðin þarna norðan við
Peace River til Grouard, en þaðan
varð að fara vatnaleið til Athab-
aska og síðan landveg til Edmonton
og var þetta alls 800 km. leið.
Við náðum ungum hjónum á
leiðinni. Þau voru að hverfa heim
aftur. Þau voru í tjaldvagni og
höfðu fallega uxa fyrir. Þegar til
Grouard kom keypti jeg vagninn,
uxana og ýmislegt annað af þeirn,
og bað Indíána kynblending að
geyma það fyrir mig þangað til jeg
kæmi aftur.
Grouard er við norðurbotninn á
Litla Þrælavatni og var þangað uin
*••>* ' 1 v
Magnús Guðlaugsson
320 km. leið frá Stórusljettu. Þarna
varð jeg að tryggja mjer rjett til
landsins, en þegar því var lokið
komst jeg að raun um, að gufubát-
urinn, sem jeg ætlaði að fara með,
hafði farið þaðan daginn áður.
•
Einn á báti.
Jeg var þá strandaður þarna í
Grouard. En vegna þess að jeg
vildi ekki bíða eftir því að bátur-
inn kæmi aftur, keypti jeg mjer
lítinn pramma fyrir 5 dollara og
lagði aleinn á stað, og átti fyrir
höndum nær 320 km. vatnaleið um
óbygt og ókunnugt land. Mjer var
ráðlagt að fylgja norðurströnd
vatnsins þangað til jeg kæmi að
þrengslunum, róa þar yfir og fylgja
svo syðri bakkanum. Jeg fór frá
Grouard um hádegi. Vatnið var
spegilsljett og jeg reri knálega all-
an daginn og fram á kvöld. Þá leit-
aði jeg lands og svaf þar á vatns-
bakkanum um nóttina.
Um hádegi daginn eftir var jeg
kominn að þrengslunum og meðan
jeg fór þar yfir hrepti jeg illviðri,
og risu þá öldur á vatninu en