Lesbók Morgunblaðsins - 06.04.1952, Blaðsíða 15

LÉSBÓK MORGtíNBLADSINS
187
„l>eir hafa býtti á
eins og hrossum
LA MOSCUITA eða Mosquito-ströndin,
sem nær yfir héraðið Colon í Honduras
og héraðið Cabo Gracias a Dios í Nic-
aragua, er enn byggð frumþjóðum,
enda þótt heimsmenningin umkringi
landið á alla vegu.
Mosquito-ströndin dregur nafn aí
Indíánaþjóðflokki, sem nefnist Miss-
kito, en afbakaðist seinna vegna þcss
hvað nafnið var líkt og á eiturflugunni
„moskito" og vegna þess að þarna eru
flugur þessar landplága. — Misskito-
Indíánar skiptast nú í ýmsa sérstaka
flokka, sem ncfnast Zarnbus, Payas,
Viccntinos, Toacas og Secos. Indíáriar
þcssir hafa alltaf lifað sínu lífi, óáreittir
af menningunni og lifnaðarhættir
þcirra eru hinir sömu og fyrir mörgum
öldum.
Carib-Indíánarnir í Honduras eru
ekki lengur eirrauðir. Þeir eru orðnir
svartir. — Á síðastliðinni öld leituðu
þangað svartir strokuþrælar hópum
saman og afleiðingin hefur orðið sú,
að nú líkjast íbúarnir miklu fremur
Svertingjum heldur en Indíánum.
Blóðblöndunin hefur orðið til þess, að
menn af þessurn þjóðflokki eru stærri
Og sterkari en aðrir Indíánar. Þeir eru
með flalt nef eins og negrar, en kinn-
beinaháir og með mikið og slétt kol-
svart hár eins og Indiánar.
Þegar komið er til Mosquito-héraðs
er farið upp eftir ánni Patuce og inn í
vatn, sem nefnist Brewster Lagoon.
Þegar yfir vatnið kemur er enn farið
langt upp með Patuca ánni og þa
verður Zanibus-þjóðflokkurinn fyrir
manni. Þeir eru enn óblandaðir og eir-
rauðir á hörundslit, og hafa lítið sam-
neyti við Cariba, sem búa á ströndinni.
Zambu-Indíánar búa í litlum þorp-
um og elzti maðurinn í hverju þorpi
er nokkurs konar yfirvald þar. Liía
þeir mjög einföldu og óbrotnu lífi ög
láta hverjum degi nægja sína þjáningu.
Siðir þeirra eru mjög einfaídir og ó-
brotnir. Helztu hátíðir þeirra eru gift-
ingar og jarðarfarir. „Giftingardagur“
er haldinn einu sinni í hverjum árs-
fjórðungi og þangað verða allir að
koma. Þa giftist ur.ga folkið í fyrsta
sinn Og ungar stúlkur, sem hafa att
bam, eru mest eftirsottar. Giftir menn
konuim
þar“
taka líka þátt í þessari hátíð, því að
þá mega þeir selja konur sínar eða hafa
kvennakaup. Konurnar ráða auðvitað
engu um það, hvaða mann þær hrcppa.
Það fer allt eftir því hvað bændur
þeirra eru slungnir að fá sem mest
fyrir þær.
Hátiðin er haldin í skógarrjóðri iangt
frá byggð. Þar er fyrst kynnt afar mik-
ið bál. Umhverfis það raða menn sér í
þrcfaldan hrirtg ög eru konurnar innst.
Þegar "túnglið er komið á loft og bálið
logar glatt, hefst fagnaðurinn. Karl-
ménnirnir stökkva á fætur og byrja
að dansa og syngja. Dansinn er aðallega
i því fólginn að stappa niður fótunum
svó að jörðin dynur undir. Eldbjarm-
ann frá bálinu leggur á eirrauða líkarrta
þeirra. Dansinn verður æðisgengnari
þangað til mennirnir eru komnir í
hálfgerðan trylling. Þá er gefið hlé.
Hinn æðsti öldungur heldur ræðu og
svo geta kvennakaupin byrjað.
Nú hefst mikill hávaði og köll. Menn
lýsa kostum kvenna sinna og hrópa
upp þau boð, sem þeir bjóða í enn betri
konu. Það er hreint ekki víst að menn
komi sér saman um að hafa kvenna-
kaup, og þá verða þeir fyrst að selja
konur sínar, áður en þeir geta keypt
aðrar. Hávaðanum slotar smám saman,
því að hópurinn minnkar stöðugt. Hin
nýju hjón draga sig óðar út úr sollin-
um og hverfa út í skóginn. Seinast eru
ekki aðrir eftir en þeir, sem ekki hafa
getað losnað við konur sínar. Þeir fara
vónsviknir heim og verða að sætta sig
við að búa við konur sínar í þrjá mán-
uði enn. Máske geta þeir losnað við
þær á næsta giftingardégi. Það er harð-
bannað að hafa "kvénnakaup nema á
þéssum sérstoku giftingardögum, því
að það mundi áreiðanlega verða til
þess að vekja gremju illra anda, og
það gæti bitriað á öllum jafnt.
Zambu-Indíánar trúa ekki á ódauð-
leik sálarinnar, en þrátt fyrir það er
lítil sorg á ferðum þegar menn hrökkva
upp af. En mikil viðhöfn er við jarðar-
fai'ir óg niargs verður þá að gæta til
þess að egna ekki yfir sig reiði illra
artda. Líkin eru flutt langar leiðir frá
þorpinu og er það gert til þess, að illir
andar, sem eru a sveimi í kring um
þau, geri þorpsbúum engar skráveifur.
Valinn er staður, þar sem auðveldast
er að taka gröfina, eða eins og Indíán-
ar segja, „þar sem jörðín «r viljugust
til að veita hinum framliðnu viðtöku“.
Lengra upp með ánni eiga Paya-
Indíánar heima. Þeir gr i^jmærri vexti
en hinir, en miklu gMnúáii og standa
á hærra stigi. — Tungujwrál þeirra er
tvenns konar. Annað málið er fyrir
karlmenn eingöngu, e,rj..hitt fyrir konur
og þegar karlmenn tala við þær. Þeir
trúa því að til sé tvenns lronar máttar-
völd, góð og ill, og eigá þau í sífelldu
stríði. Þegar illa gengur er það því að
kenna að hin illu máttaryöld hafa sig
mjög i frammi, cða þq ,að hin góðu
máttarvöld skeyta ekki um að sinna
þörfum mannanna.
Æðsti maður í hverjú'þorpi er nefnd-
ur Suquia og hann er áBt í senn, dóm-
ari, læknir og stjórnandi. Hvert þorp
er heild út af fyrir sig og .þar eiga allir
allt í félagi. Þeir trúa ekki á ódauðleik
sálarinnar og greftrunársipir þeirra eru
svipaðir og hjá Zambus.
Hinir þjóðflokkarnir búa hjá Guar-
unta ánni og eru landkostir þar miklu
betri, fagrir skógar og blómahaf. Vatnið
í ánni er líka tært. Þarna eiga heima
Secos og Toacas Indíánar. Hús þeirra
eru stærri og þorpin hreinlegri heldur
en hjá hinum. Þeir stunda líka nokkuð
akuryrkju, en aðrir þjóðflokkar lifa á
ávöxtunum úr skógunum. Þegar neðar
dregur með ónni fer kynblöndunar að
gæta meira, eins og hjá Patuca og ibú-
arnir verða dekkri og dekkri. Það er
negrablóðið, sem segir til sín
(Úr ,,Awake“).

Á hverjum morgni hringdi einhver
maður til simstöðvalinnar og spurði
hvað klukkan væri. Þegar þetta hafði
gengið lengi var símastúlkan orðin for-
vitin og spurði hvernig á því stæði að
hann væri álltaf að spýrja um klukk-
una.
— Ég sé unr hádegismerkið og þess
vegna hringi ég alltaf til ykkar til þess
að ganga úr skugga um hvað rét.t
klukka sé.
— Hamingjan góða, hrópaði stúlkan,
og við set.jum alltaf klukkuna okkar
eftir hadegismcrkinu..