Lesbók Morgunblaðsins - 13.02.1955, Blaðsíða 14

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
£ 90
J. M. Eggertsson:
«
Skdldið Skraut-Oddur
Kekkonen
1 lýðfrjálsu landi sé það alveg sjálf-
sagt að ræða um forsetaefnin, svo
að vilji þjóðarinnar komi glöggt í
ljós. Á hinn bóginn segja blöð and-
stæðinga þeirra, að ekki sé svo að
sjá sem bændaflokkurinn hafi
kynnt sér vilja sinna eigin manna,
•j úr því að byrjað var á því að til-
, nefna tvö forsetaefni.
\ Enn er of snemmt að spá nokkru
um það, hver verði forsetaefni
hinna flokkanna, og sennilega hef-
ur ekkert verið afráðið í því efni.
, Það má þó telja líklegt að jafnað-
armenn vilji hafa Fagerholm fyrir
í forseta, og meðal almennings hefur
Váino Tanner einnig verið nefnd-
‘ ur. Hann sat einu sinni í fangelsi
\ fyrir „stríðsábyrgð“, en hefur nú
fengið uppreisn þar sem hann er
þingmaður og formaður fjármála-
' nefndar þingsins. Þó er hann orð-
| inn heldur gamall, verður 75 ára í
• þann mund er kosning fer fram.
Þjóðlegir demokratar höfðu Mauno
I Pekkala í kjöri seinast, margreynd-
\ an stjórnmálamann. Ekkert hefur
heyrzt um það hvern hægrimenn
’ muni hafa í boði, og hið sama gildir
: um þjóðernisflokkana, hinn sænska
og finnska.
^ Um úrslit kosninganna er nú allt
ITM MANNAFORRÁÐ í Þorska-
^ fjarðarþingi börðust lengi vel
tveir forráðsgoðar, beggja megin
fjarðarins, austan og vestan. Fyrst
þeir Hallur á Hofstöðum og Hall-
steinn Þórsgoði á Hallsteinsnesi, og
síðar þeir Glúmur Geirason og
Oddur Breiðfirðingur, er voru
samtímis forráðsgoðar í Þorska-
fjarðarþingi.
Oddur Breiðfirðingur, öðru nafni
Skraut-Oddur, var mikið skáld.
Hann var sonarsonur Gull-Þóris
Oddssonar skrauta Hlöðvessonar
Gautakonungs, landnámsmanns að
Skógum í Þorskafirði. Faðir Odds
Breiðfirðings var Sigmundur son
Gull-Þóris og Ingibjargar Gilsdótt-
ur skeiðarnefs. Sigmundur faðir
Odds skáldgoða ólst upp í Múla í
Þorskafirði hjá móðurfólki sínu, og
er nefndur Guðmundur í Gull-
Þórissögu og í Landnámabók
Hauks lögmanns Erlendssonar, en í
öðrum gerðum landnámabóka er
meira á huldu en seinast. Þá var
það vitað fyrirfram að allir flokk-
ar, nema bændaflokkurinn, studdu
Paasikivi. Jafnaðarmenn létu það
þó ekki uppi, en afstaða þeirra sést
á því að Fagerholm, sem þá var
forsætisráðherra, mælti með kosn-
ingu Paasikivi og fekk fyrir það
langflest atkvæði sem kjörmaður.
Það er allútbreidd skoðun í Finn-
landi, að forsætisráðherra hafi
mestar líkur til þess að vera kjör-
inn forseti. Nú er eftir að vita hve
haldgóð sú skoðun er.
F. V.
hapn nefndur Sigmundur. Er eng-
inn efi á því að það er rétta nafn-
ið — það er ættarnafn, Sigmundur
hét bróðir Odds föður Gull-Þóris.
Sigmundur var eitt af hinum
mörgu nöfnum Óðins, sem var
æðstur hinna heiðnu goða, og því
sama nafnið og Goðmundur (Guð-
mundur). En eftir að kristni var
lögtekin um land allt og kaþólsk-
an komin á, var Guðmundarnafnið
nefnt í stað Sigmundar, til að
minna ekki á Óðinn.
Oddur landnámsmaður í Skóg-
um, langafi Odds Breiðfirðings,
hefir verið af skáldakyni. Svo
segir Þorskfirðinga saga: „Vaði hét
maður; hann var skáld gott; hann
var frændi Odds og kom út með
honum; hann bjó að Skáldstöðum
í Berufirði; Óttar og Æsa voru börn
hans og voru bæði mannvænleg“.
Af ætt Vaða á Skáldstöðum voru
skáldin Sighvatur og Óttar svarti.
Að Oddur Breiðfirðingur hafi
verið meðal höfuðskálda á sinni
tíð, segir Landnáma berum orðum,
þar sem hún minnist hinnar frægu
drápu Odds, er hann flutti við erfi
Hjalta í Hjaltadal. Landnáma segir
‘svo frá:
„Hjalti hét maður son Þórðar
skafls; hann kom til íslands nokkru
síðar en Kolbeinn og nam Hjalta-
dal að ráði Kolbeins og bjó að
Hofi (Hólum í Hjaltadal, segir
Þórðarbók). Hann synir voru þeir
Þorvaldur og Þórður, ágætir menn.
Það hefir erfi verið ágætast á ís-
landi, er þeir erfðu föður sinn. Þeir
buðu öllum höfðingjum á íslandi.
Og voru þar MCC boðsmana (þ. e.