Lesbók Morgunblaðsins - 26.10.1958, Blaðsíða 9

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
545
Kjarnorkustöðvarnar þurfa mikið vatn til kælingar. Hér sést vatnsdælukerfi
einnar stöðvar og flytur það 44.400 gallón af vatni á hverri mínútu.
Hagnýting orkugjafans
Undanfarna áratugi hefur kostnaður
við framleiðslu raforku með venjulegu
eldsneyti ekki breytzt að mun. Skýr-
ingin á því er sú, að aðferðir voru
fundnar til þess að nýta betur elds
neytið, svo að verð raforkunnar hélzt
nokkurn veginn stöðugt, enda þótt elds-
neytið sjálft hækkaði í verði. Einum
þriðja hluta þess' hita, sem fæst við
brennslu, er nú breytt í raforku.
Það verður miklum erfiðleikum
bundið að finna nýar leiðir til þess
að nýta eldsneytið betur, svo að nokkru
nemi frá því, sem nú er, og reyndar
alls ekki framkvæmanlegt, nema hægt
verði að auka hitastigið meðan á nýt-
ingu eldsneytisins stendur. En þá þarf
líka betri — og sennilega dýrari —
byggingarefni, sem geta þolað þennan
mikla hita, og einnig er líklegt, a<5
tækin gangi fyrr úr sér í svo miklum
hita. Ef gengið er út frá því, að erfitt
verði að nýta eldsneytið betur í fram-
tíðinni, verður að draga þá ályktun,
að verð á raforku muni fylgja fast
eftir verðinu á eldsneyti. Það hefur
aftur á móti verið að hækka í verði,
eftir því sem helztu kola-, olíu- og
gasnámur þverra. Við þurfum ekki að
nafa áhyggjur af kola- og olíunámum
í náinni framtíð, en undir lok aldar-
innar megum við búast við því að
þurfa að greiða töluvert hærra verð
fyrir þessar tegundir eldsneytis.
Kjarnaeldsneytisnámurnar eru ekki
heldur óþrjótandi. En ef gert er rað
fyrir, að hin tæknilega þróun á þessu
sviði haldi áfram, þá ættu allar stæ.’ri
námur að endast langt fram á 22. öld,
jafnvel þótt gert sé ráð fyrir, að mann
kyninu haldi áfram að fjölga með sama
hraða og hingað til. Menn spyrja ef
til vill, hvað svo taki við, þegar h»n
kjarnkleyfu efni eru gengin til þurrð-
ar. Að mínu áliti er engin ástæða til
þess að hafa áhyggjur af því. Það er
áreiðanlegt, að á næstu 150 árum ve.-ð-
ur hægt að nýta langtum betur orku-
iindir heimsins með nýjum aðferðum
og uppfinningum.
Við skulum leggja til hliðar að sinnl
allar áhyggjur vegna ókominna a'da
og snúa okkur heldur að nútímanum
og náinni framtíð og athuga aðstæðurn
ar í lok þessarar aldar.
Nýar aðferðir munu koma fram
Reynslan er hið fyrsta, sem kemur
til greina í sambandi við lækkun fram-
leiðslukostnaðar á kjarnorku í framtið-
inni. Við munum læra af reynslunn,
og stöðugt fullkomnari og ódýrari að-
ferðir munu koma fram varðandi starf-
rækslu kjarnaofna og meðferð tilhev/-
andi kjarnaefnasambanda.
Annað er lækkað verð á kjarna-
eldsneyti. Allar áætlanir, sem nú eru
gerðar í sambandi við nýtingu kjarn-
orkunnar, eru miðaðar við notkun al-
tölulega dýrs málms. Það eru U-23Ó,
sem fyrirfinnst í venjulegu úraníum, og
er magnið einn hluti á móti 140. Þann-
ig verðum við að vinna mikið magn
af úraníum til þess að geta nýtt aðeiní
lítinn hluta þess. En það, sem mema
máli skiptir, er, að það er nokkuð
erfitt að aðgreina hina dýrmætustu
tegund af úraníum frá hinu gagns-
minna afbrigði þess. Undanfarin 15 ár
hefur verið unnið frábært starf á þessu
„Gjallið“, sem safnast fyrir í kjarnorkuofnunum, er mjög geislavirkt og það má
einnig nota til nýrrar brennslu. í kjarnorkustöðvunum eru mjög margbrotin tæki
til þess að ná gjallinu úr ofnunum og flytja það úr einum stað í annan. Hér
sjást tveir menn vera að vinna að þessu og hafa mælitæki sem sýna hvernig
verkinu miðar áfram. ,