Lesbók Morgunblaðsins - 23.04.1961, Page 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
225
„Ekki verður það notalegt fyrir
fáklædda, að vera á ferðinni í
dag!“ — Þetta sagði Teitur lágt
við sjálfan sig, og dró skyrtuna
sína undan koddanum hjá sér, —
því það var siður margra að ber-
’ hátta. — Um stund handlék hann
skyrtuna, breiddi úr henni á rúm-
ið, og líktist hún þá frekar stór-
riðnu neti, en skyrtu. — — „Já,
ekki er það álitlegt fyrir mig“.
— Svo tók hann í skyrtuna, hélt
henni á lofti og sagði fullum rómi:
„Sjáðu nú skyrtuna mína drott-
inn minn, finnst þér, að ég geti
farið út í hríðina og gaddinn
svona klæðalaus og skjálfandi?"
Síðan hallaði hann sér útaf um
stund eins og hann biði eftir ein-
hverju.
Nokkru síðar kom stúlka frá
næsta bæ og spurði eftir Teiti;
hún var með stóran böggul til
hans. Eitt af því, sem var í böggl-
inum, var ný vaðmálsskyrta. Eins
og allir geta skilið, hefur sú
skyrta komið í góðar þarfir. —
Ekki hef ég getað haft upp á
fleiri sögum af Teiti þessum.
— Það er ekki sporrækt lengur.
—Það fennir fljótt í spor föru-
mannsins“.
Á þessum orðum endar frásögn
Ingibjargar og jafnframt bók
hennar: „Úr djúpi þagnarinnar. —
En með því mig hungraði eftir
að vita eitthvað meira um þenn-
an Teit, þá skrifaði ég höfundin-
um, Ingibjörgu Lárusdóttur, til
heimilis hennar á Blönduósi, og
bað hana, ef hún mögulega gæti,
að gefa mér frekari upplýsingar
um „Teit guðlausa" og þá ekki
sízt um „böggulinn“, sem honum
var færður í rúmið í Stóra-Vatns-
skarði, þenna stormkalda þorra-
dagsmorgun, sem áður er um
getið.
Ingibjörg skrifaði mér aftur, en
vildi sem minnst um þetta ræða
í bréfinu, en bað mig samt að
hitta sig, ef ég ætti leið um
Blönduós, því hún „vildi ekki
ræða það litla sem hún vissi
meira — nema munnlega“.
Fáum árum síðar átti ég leið
um Blönduós, og fann Ingibjörgu,
og sagði hún mér eftirfarandi:
Enginn lifandi maður á næstu
bæum við Stóra-Vatnsskarð vissi
neitt um Teit guðlausa, eða hafði
hugmynd um að hann gisti þar
nefnda nótt. Stúlkan, sem færði
Teiti böggulinn þenna umrædda
morgun, hvarf eins og hún kom,
enda þótt hún ávarpaði heimilis-
menn á Stóra-Vatnsskarði og
spyrði eftir Teiti. Allir þekktu
hana á bænum og vissu hver hún
var. En hún var horfin um leið
og hún afhenti böggulinn, enda
hafði hún ekkert að heiman farið,
eða út úr húsi þennan morgun;
því einmitt á þeirri sömu stund
og hún birtist með böggulinn á
Stóra-Vatnsskarði, lá hún í stjarfa
eða yfirliði heima hj4 sér og svo
langt leidd, að fólk hélt um stund
að hún væri látin. Auk þess var
ekkert kvenfólksveður milli bæa
í þeim stormi og brunagaddi sem
þá var. Stúlkan raknaði við eftir
skamma stund og varð eins og
hún átti að sér. — „Ég veit,
að sagan er sönn“, sagði Ingibjörg,
„en það er svo margt dularfullt
í tilverunni, sem maður getur
ekki sagt frá — og verður því að
liggja í láginni“. —
----o----
Viðbót, árétting og eftinnáli.
Síðan ofanskráð var ritað hefur mér
tekist, með aðstoð ritstjóra Lesbókar,
að finna Teit „guðlausa“ í gögnum
landskj alasaf nsins.
Samkvaemt Prestatali- og prófasta
séra Sveins Níelssonar, Ævum lærðra
manna, eftir dr. Hannes Þorsteinsson
landskjalavörð; Prestatali S. Gr. Bf.;
Æviskrám P. E. Ó., prestþjónustubók-
um, Arb. Esph., annálum o.fl. vax
nefndur Teitur „guðlausi" sonur séra
Sigfúsar Gíslasonar á Eiðum, lögsagn
ara Eiríkssonar á Höskuldstöðum 1
Breiðdal. Séra Sigfús faðir Teita „guð
lausa“ var fæddur 1701, dáinn 1705.
Hann vígðist 7. sept. 1721 að Klypp-
stað, flýði þaðan 1730 (þóbtist verða
fyrir ásóknum og gjömingum galdra-
Steinunnar), fékk Skorrastað 1731, en
varð að sleppa þeim stað 1747 vegna
vanrækslu staðarins og missis kirkju-
kúgilda í harðindum; en fékk 12. okt.
s. á. Eiða, sagði þar af sér prestskap
5. marz 1762, var það sumar til heim-
ilis á Fljótsbakka og hafði átt þar
heima um hríð áður. í skýrslum Har-
boes er honum borin allvel sagan, en
talinn þar bláfátækur. Og þegar séra
Sigfús var á Skorrastað, segir Jón
prófastur Þorláksson á Hólmum um
hann í skýrslu til Finns officialis dags.
22. sept. 1743 (Árb. F. J. el 68a) að
hann sé mikið vel gáfaður maður og
hegði sér vel, en það sé ágalli, að
hann sé sakir fátæktar ekki ábjrrgðar-
maður fyrir prestsetri sínu nema með
nákvæmasta eftirliti prófastsins". —
Kona séra Sigfúsar var Þuríður Teits
dóttir í Dilknesi, Sigurðssonar. Börn
þeirra talin þessi: Gísli í Barðsnesgerði
og á Hofi í Norðfirði átti fyrr Hallberu
Stefánsdóttur og síðan Helgu Guð-
mundsdóttur og böm með báðum.
Teitur, fór utan, kom út síðar og hafð
ist síðan lengi við í Skagafirði á verð
gangi og flakki og andaðist á þeirri
reisu tíræður 1824, ógiftur og bam-
laus. Dóttir séra Sigfúsar hét Ingi-
björg, átti Magnús nokkum Einarsson
og börn.
Sighvatur Grímsson Borgfirðingur
segir í prestaævum um börn séra Sig
fúsar: „Teitur elztur, fór utan og kom
aftur í Hofsós í Skagafirði; var hann
þar mörg ár og var ýmist kallaður Hofs
óss eða Kaupstaðar-Teitur; fór hann að
lyktum á verðgang. Hann var réttorður
maður og eðlisvitur; hann var áður
hringjari og kallaður Guðlausi-Teitur,
því hann talaði mikið móti kristin-
dómi; (varð meira en níræður, segir
Espólín). Dó í Skagafirði ógiftur og
barnlaus".
Dr. H. Þ. segir um -:,t i • ■ -
manna, 52-b.: „Teitur, son séra Sig-
fúsar sigldi. Kom svo aftur og var
lengi í Skagafirði (Hofsós og víðar)
kallaður „Austan-Teitur“ og „guð-
lausi-Teitur“; dó fjörgamall á Vatns
skarði í Víðimýrarsókn 24. des. aðfanga
dag jóla 1824, talinn 102 ára gamall