Lesbók Morgunblaðsins - 20.01.1974, Side 2

Brjóstbirtan afgreidd i rikinu a gamlarsdagsmorgun. Teikn: Halldór Pétursson.
Áramót. Ekkert jafnast á við
áramót.
Snjór og kuldi, logndrífa fram-
eftir nóttinni unz færðin fór að
verða þung og leigubflar sjald-
gæfir eins og hvítir hrafnar.
Brennurnar sáust varla nema í
návígi fyrir muggunni; sama er
að segja um stjörnuljósin og blys-
in og flugeldana. Með öðrum orð-
um: Allt þetta kram uppá nokkr-
ar milljónir króna, sem puðrað er
upp í næturhimininn á áramót-
um.
Ekki svo að skilja að sá siður
væri hérmeð lagður niður. Um
allar trissur voru menn að puðra
og sáu eldstrikið fáein andartök
þar til snjómuggan gleypti dýrð-
ina. En flugeldar eru aðallega
barnagaman. Eitthvað verður að
gera fyrir börnin áður en gleðin
getur hafizt fyrir alvöru. Upp
með flugeldana, sólir, blys og
stjörnuljós — og síðan beint í
bælið með krakkana. Og þá er
komið að því að fagna nýja árinu.
í aðra röndina er mjög alvarlegt
mál að fagna nýju ári. Enginn
veit hvað það kann að bera í
skauti sínu, né hvar við dönsum
næstu jól. Samt er hálfu meira
verk og vandasamara að fagna
þjóðhátiðarári. Ellefu hundruð
ára byggð á hólmanum og hana-
nú. Aðra eins hátíð verður að und-
irbúa og það rækilega. Hvernig
var þeim undirbúningi háttað?
Hafði ekki verið farið í ríkið
löngu fyrir jól? Jú, reyndar. Fyr-
irhyggjan réð ferðinni, enda
ábyrgðarlaust með öllu að geyma
aðdrátt á vínföngum framá sfð-
ustu stundu. Það gæti meira að
segja orðið ófært í ríkið milli jóla
og nýárs; annað eins getur auð-
veldlega komið fyrir, þegar bless-
aður jólamánuðurinn er sá kald-
asti síðan 1886. Sem sagt; fyrir-
hyggjan réð ferðinni.
En svo gerðist það, sem engan
hafði órað fyrir. Nokkrir tappar
fuku á þeim degi í svartasta
skammdeginu, sem kenndur er
við heilagan Þorlák. Og eftir jólin
var orðið ískyggilega mikið af
tómum glerjum. Áhyggjur fóru að
magnast. Áramótin framundan,
Ellefu hundruð ára afmælið og
allt það og óhugnanlega gengið á
birgðirnar. Nei, margt getur mað-
ur látið við gangast, en brenni-
vínslaus horfir maður ekki framá
stórhátíðir. Góður Islendingur
með þjóðrækni í brjóstinu og
ábyrgðartilfinningu gerir það að
minnsta kosti ekki. Það stóð líka
til að bæta úr þessu dagana milli
jóla og nýárs. En allt lenti í boð-
um og vafstri. En ekki var þó
fokið í öll skjól fyrir fyrir því,
gamlársdagurinn framundan og
ríkið opíð til hádegis.
Allur er þó varinn góður og
ugglaust vissara að vera bara
mættur við hurðina, þegar henni
er lokið upp á mínútunni klukkan
níu: Verða sá fyrsti til að fá af-
greiðslu á þessum blessaða
morgni, þegar maður er að kveðja
árið. Þessvegna er vekjaraklukk-
an látin hringja jafn snemma og
venjulega, en aldrei þessu vant
var maður vaknaður á undan
henni, líklega af einskærum
spenningi. Það var snjór og kuldi
eins og venjulega, hrollkalt að
koma út í morgunkulið. Merki-
legt, hvað margir voru á ferli
svona snemma, umferðin bara
eins og á miðjum degi. Það fór að
læðast að manni illur grunur. Nei,
andskotinn, það færu varla marg-
ir að streitast í ríkið svona
snemma. Þetta væru ugglaust ein-
hverjir vesalingar, sem yrðu að
vinna til hádegis. Hinir mundu
sofa út.
Ég hugsaði með mér: Nú er bezt
að brenna beint inn á Laufásveg;
klukkan er ekki orðin níu og
þangað kemur ugglaust ekki
nokkur maður fyrr en uppúr tíu.
Það munar svo litlu að renna smá-
spotta, þegar maður er á bíl. Af
einhverjum ástæðum var umferð-
arhnútur við Sundlaugarnar. Bíl-
um lagt hingað og þangað á snjó-
breiðuna og samfelld röð á Sund-
laugaveginum. Lifandis ósköp
ætla mennirnir að synda, hugsaði
ég með mér. En smám saman varð
þó ljóst, að bílaflóðið stóð
naumast í sambandi við laugarn-
ar. Það náði uppúr öllu valdi. Og
þegar kom að gatnamótunum við
Reyki varð hinn ægilegi sannleik-
ur Ijós: Framan við vínbúðina var
mannhaf út á götu. Og ekki búið
að opna.
Hvað gerir maður undir svona
kringumstæðum? Hugsa sér, öll
þessi mikla fyrirhyggja bersýni-
lega unnin fyrir gýg. Furðulegt að
svona margir geti orðið árvakrir
og fyrirhyggjusamir á einum og
sama morgni. Hér þurfti snarar
ákvarðanir: Fleygja sér i mann-
hafið, eða brenna eitthvað annað.
Ég ók út á harðfennið utan vegar.
Sýndist ástandið vonlítið þarna.
Kannski væri betra að brenna
eitthvað annað. Mér flaug í hug
ríkiðvið Lindargötu. Þar er lítið
um bílastæði og menn sneiða hjá
þesskonar stöðum. Eftir talsvert
jaml og japl komst ég aftur inn á
Sundlaugaveginn og ók lestagang-
inn niður í bæ.
Klukkan var um það bil nfu,
þegar ég sveigði útaf Skúlagöt-
unni hjá Völundi og upp á Lindar-
götuna. Þar í Brekkunni voru
nokkrir bílar, sem spóluðu og
skekktust og stóðu þversum á
snjónum, en með því að fara upp
á gangstéttarnar öðru hverju, óð
Citroen í rólegheitum framhjá