Lesbók Morgunblaðsins - 20.01.1974, Síða 8

Hér er bilið mjótt milli lífs og
dauða: Árekstur og brautin er
eitt eldhaf. Þessi mynd er að
vísu ekki tekin, þegar Jochen
Rindt fórst, en hún lýsir vel
ógninni í þessum hættulega
leik.
Oft hafa menn
undrazt þá hörku
að kappakstursmenn
skuli halda áfram
í keppni, hring eftir
hring, þó að einhyer
félaginn hafi látið
lífið þegar slys ber
að höndum. Og þannig
enda fiestir hinna
stóru í þessum
hildarleik. En ekki
Jackie Stewart. Hann
Jackie Stewart, fyrrum
heimsmeistari í kapp-
akstri segir frá
hætti og hér segir
hann frá slysinu
á kappaksturs-
brautinni, sem réði
úrslitum um
ákvörðun hans
DAGINN
SEM JOCHEN FÓRST
MONZA. Grand Prix Ítalíu. Hér
var það, sem ég sigraði í heims-
meistarakeppninni fyrir ári.
Við vorum lengst af fremstir, ég
og Jochen Rindt. Undir lokin
skauzt Jochen fram úr mér. Ég
komst fram úr aftur en gleymdi
félaga mínum, Jean-Pierre
Beltoise. Skyndilega æddi hann
fram fyrir Jochen og fór fram úr
mér i því við komum að síðustu
beygjunni. Hann þaut fram úr
okkur líkt og elding og hemlaði
svo seint, að ég varð að víkja til
hliðar. Munaði litlu, að ég hentist
út af. En það varð ekki, við
Jochen fórum báðir fram úr hon-
um á endasprettinum og ég kom í
mark fáeinum hundraðshlutum
úr sekúndu á undan Jochen.
A slíkum stundum er maður
hamingjusamur. Fólk tók i hönd
mér og óskaði til lukku, ljós-
myndarar voru eins og mý á
mykjuskán. Brátt fór að stafa
hætta af mannfjöldanum, hann
þokaðist sífellt nær og þrengdi að
okkur. Mér leizt ekki á blikuna og
Helen fylltist skelfingu. Við vor-
um umkringd lögregluþjónum en
þeir réðu ekki við neitt. Loks
forðuðum við Heíen okkur inn á
klósett og læstum okkur þar inni
með verðlaunin og lárviðarkrans-
inn. Stundarfjórðungur leið áður
en við voguðum okkur út bak-
dyramegin.
En þetta var í fyrra. Mér ætlar
að veitast erfitt að segja frá því,
sem gerðist á laugardaginn var.
Samt verð ég að segja frá dauða
Jochens og áhrifum hans á okkur
hin, Helen, mig og Nínu, konu
Jochens. Ég mun reyna að rekja
þráðinn nákvæmlega en þó er
ýmsum spurningum ósvarað og
annað, sem ég skil ekki. Lækna-
skýrslur eru ókomnar enn og ég
veit ekki nema hægt hefði verið
að bjarga honum; hvort réttar
ráðstafanir voru gerðar eða ekki.
Ymsir líta það óhýru auga, að ég
skuli skipta mér af þessu, en sjálf-
ur er ég þess fullviss, að ég geti
ekki látið það hjá líða. Jochen var
bezti vinur minn.
Á laugardaginn ókum við Helen
út að brautinni. Þar hittum við
Jochen á BMW bíl sínum.
Ég náði ágætum tíma á æfing-
unni. Helen tók tímann, sjálfur
hafði ég skipulagt æfinguna og
vélvirkinn hafði gert ýmsar lag-
færingar á bílnum. Þá kom Tyrell
fyrirliði til mín og sagði: ,,Ég
held, að Jochen hafi hlekkzt á. Þú
ættir að tala við Gethin.'*
Peter Gethin ók McLarenbíl.
Hann var að koma í mark og ég
hraðaði mér til hans.
„Það eru brot úr bílnum út um
allt," sagði hann, „en hann er
samt á réttum kili. Stjórnklefinn
er heill og ég held ekki, að Jochen
hafi slasazt." Við ímynduðum
okkur, að hann væri kominn af
slysstað, en vissum það auðvitað
ekki fyrir víst. Eg fór upp í stjórn-
turninn og spurði, hvað gerzt
hefði.
„Það varð slys."
„En hvað um Jochen?"
„Það vitum við satt að segja
ekki."
Ég spurði, hvort Jochen hefði
slasazt, en því þóttist enginn geta
svarað. „En ég verð að fá að vita
það, því ef honum hefur hlekkzt
á, verð ég að lita eftir konunni
hans." „Ja, ég held nú helzt, að
allt sé í lagi með hann. Hann var
að tala í brautarsímann áðan."
„Ertu handviss? Því ég
verð...."
„Já, já, en hann er núna í
sjúkratjaldinu úti á velli."
Ég hraðaði mér til Ninu og
sagði: „Jochen varð fyrir slysi, en
ég held hann sé ómeiddur. Bíllinn
valt ekki. Það hefur ekki kviknað
i honum og maður i stjórnturn-
inum sagðist hafa talað við
Jochen í síma." Svo bað ég hana
að vera um kyrrt.
Ég hljóp út að sjúkratjaldinu.
Þar var mannfjöldi saman kom-
inn. Skammt frá stóð sjúkrabíll
og vældi og deplaði ljósum. Ljós-
myndarar voru fjölmargir. Ég
tróðst gegnum þvöguna. Ég kom
auga á annan sjúkrabíl og dyr
hans voru upp á gátt. Maður sagði
eitthvað á ítölsku. Annar svaraði
honum á ensku. „Ekki gott," sagði
hann.
Ég vissi ekki, hvað hann átti við
og gekk að sjúkrabílnum. i
honum voru börur. Þrír fjórir
menn lutu yfir þær og ég sá móta
fyrir Jochen. Hann lá endilangur
á börunum og vissi höfuðið inn.
Breitt hafði verið yfir hann teppi,
en það hafði runnið af fótum
hans. Vinstri fóturinn var illa út-
leikinn. Ég kærði mig ekki um að
sjá meira í bili. Enginn annar
veitti fætinum neina eftirtekt, og
mér varð ljóst, að hér var illt í
efni. Ég fór aftur til Nínu.
Henni hafði ekkert verið sagt
og hún var óttaslegin. Við
gengum í átt að sjúkratjaldinu, en
þegar við nálguðumst stöðvaði
okkur maður. „Nei, þangað megið
þið ekki fara," sagði hann. „Þeír
eru önnum kafnir. Þeir munu
gera sitt bezta. Þið ættuð ekki að
fara inn."
„Ég ætía að líta á hann."
„Nei, nei," sagði hún og í sömu
svifum kom hún auga á prest, sem
var að stíga upp í sjúkrabílinn.
„Eruð þið vitlausir!" hrópaði
hún. „Þið eruð snargeggjaðir,
allir saman. Það var prestur að
fara inn í bílinn."
Ég reyndi að stilla hana, sagði
það væri venja að sækja prest, ef
slys bæri að höndum og einkum á
ítalíu, en orðum mínum fylgdi
engin sannfæring og það fann
hún líka. Ég skildi hana eftir í
umsjá vina minna nokkurra og
fór að hafa uppi á lækni. Ég rakst
á einn lækna fyrirtækisins. Hann
sagði alvarlegur á svip: „Það er
illt í efní. Ég held ekki, að hann
lifi þetta af... Reyndu að hafa
ofan af fyrir konunni hans. Haltu
henni frá sjúkratjaldinu."
Ég hugsaði með mér: „Guð
minn góður, ekki einu sinni enn."
Svo fór ég að finna Helen. Mann-
fjöldinn streymdi að. Ég rakst á
Betty konu Grahams Hill og við
hlupum á móti Helen. Ég bað þær
að fara til Nínu og reyna að róa
hana.
Ég held, að Helen hafi skilizt,
að alvara væri á ferðum. Þegar
við komum að hafði Jochen verið
borinn inn í stærri sjúkrabilinn.
Nína var þar stödd, en yrti ekki á
nokkurn mann. Hún sat undir sól-
hlíf og starði út í bláinn.
Einn ítölsku hjúkrunarmann-
annasagði, aðJochen væri dáinn.
Annar sagði, að enn værí reynt að
blása í hann lífi. Ég hljóp milli
manna og reyndi að fá úr þessu
skorið en enginn visssi neitt með
vissu. Ég heyrði, að maður sagði
Colin Chapman, sem smiðað hafði
Lotusbil Jochens, að Jochen væri
dáinn. Colin fór að gráta.
Ég ýtti Nínu, Betty og Helen
inn í sjúkratjaldið og ég fór að
sækja róandi lyf. Mér var fengin
viskíflaska, en ég vissi, að það var
ekki rétta meðalið. Loks fékk ég
töflur og gaf Ninu þær. Við heyrð
um, að sjúkrabíllin þaut af stað
með ýlfri og einhver sagði að
flytja ætti Jochen á sjúkrahúsið í
Mílanó. Ég lokaði á ljósnjynd-
arana, sem reyndu að troða sér
inn í skýlið, til að taka af okkur
myndir. Mannfjöldinn þrengdi sí-
fellt að.
Ég var u.þ.b. tuttugu mínútur
að finna fyrirliða lotussveitarinn-
ar. Á leiðinni ræddi ég við þá
lækna, sem ég hitti en þeir voru
ekki svo vissir í sinni sök, að ég
þyrði að flytja Nínu fregnir
þeirra. Auk þess hafði sjúkrabíll-
inn farið af stað í þvilikum
skyndi, að vel gat verið, að Jochen
væri enn á lífi.
Loks fann ég fyrirliða sveitar
Jochens. Hann ætlaði með Helen
og Nínu til Mílanó. Ég kærði mig'
ekki um að fylgjast með þeim;
það hefði verið þýðingarlaust. Ég
vildi fá að vera í friði með hugs-
anir mínar.
Þau voru klukkutíma á leiðinni
til sjúkrahússins og þar var Helen
sagt, að Jochen væri látinn. Hún
færði Nínu tíðindin.
Ég gekk yfir að birgðaskemm-
unni og reikaði þar fram og aftur.
Ég vissi ekki, hvað ég ætti til
bragðs að taka. Þetta hafði oft
komið fyrir mig áður. Og það
hafði allt of mikil áhrif á mig. Ég
reyndi að herða upp hugann.
Ken kom að og sagði: „Upp í
bílinn með þig. Það eru bara
fimmtán mínútur eftir og ég vil,