Lesbók Morgunblaðsins - 26.01.1975, Qupperneq 11

Um leið og konan fór að taka
þátt í atvinnulífinu, sýndi hún
fyrst fætur sina og stóð þar með á
eigin fótum. E.t.v. er það tilviljun,
en er konur fengu kosningarétt
(hérlendis 1915, með takmörkun-
um þó, og t.d. 1918 í Þýzkalandi),
styttust pils þeirra um leið og þær
létu fætur sina koma í ljós. Síð-
ustu ár eru konur almennt farnar
að ganga í síðbuxum, verða um
leið framtakssamari, móttæki-
legri og láta meira að sér kveða.
Þær ganga til flestra verka við
hlið karlmannsins. En það ber
samt að athuga, að eftir að síða
pilsið eða gólfsíði kóllinn var ekki
lengur einkennandi flík
konunnar, var hún oftast í
þröngum sokkum eða þröngum
buxum. Báðar þessar flíkur
leggja áherzlu á fótlag og fót-
leggja form hennar og eru um
leið — eins og áður hjá karlmönn-
um — sterkt tjáningarform þeirr-
ar sem þær ber. Og um leið og
buxur eða sokkar ákvarða nánar
fætur konunnar og snertipunkt
hennar við jörðina, hefst hún lika
upp i þjóðfélaginu. Þrátt fyrir
það var enn munur á milli kvenna
og karla í þessu tilliti. Karlmaður-
inn gengur á breiðum sólum og
hælum, stöðugum skóm, en konan
oftast á veikburða skóm. Hæl-
arnir á skóm hennar eru háir,
skórnir litlir og fingerðir.
Öfgar hafa birzt í alltof þykkum
sólum og háum hælum og ekki
sizt í „pinna" hælum áranna
kringum 1960. I slíkum fóta-
búnaðar kemst konan mjög oft í
þá aðstöðu, að geta ekki komist
leiðar sinnar án beinnar eða
óbeinnar hjálpar karlmannsins.
Hér er því ekki aðeins um hina
háðu og ósjáifstæðu stöðu kon-
unnar að ræða, heldur hér kemur
líka framtak karlmannsins, sem
sér þessa aðstöðu konunnar með
augum herrans eða bjargræðis-
mannsins. Hann getur leikið
„kavaler" og stutt hana, en hanrí
er heldur ekki skyldugur til þess.
Þeim sem ekki stendur stöðugur
með báða fætur á jörðinni, er
auðvelt að bregða eða koma í
ógöngur.
Konan berst því I fyrstu gegn
veikleika sínum með skóm og
silkisokkum, veikleika sem karl-
maðurinn hefur dáð, og átti að
verða úr sögunni með þvi að láta
skína í fætur og stytta pilsin, svo
sjá megi, að konur standi á eigin
fótum.
En hvernig er það nú með hina
kvenlegu fætur, sem að mestu
leyti a.m.k. meðal yngri kyn-
slöðarinnar, geysa um klæddar
síðbuxum og sterklegum skóm?
Af því ætti maður að geta leitt,
að konan hefði náð jafnrétti
gagnvart karlmanninum og stæði
nú jafnt sem hann föstum fótum.
Þetta liggur i augum uppi og er
án efa rétt. — En er kventískan
líkist svo mjög karlmannatisk-
unni, þá skýtur sú spurning upp
kollinum, hvort karlmaðurinn
standi yfirleitt á föstum fótum og
hvort þessi aðlögun sé ekki orðin
til einmitt vegna óöruggrar stöðu
beggja kynja.
Salvador
Dali
Framhald af bls. 9
segja, að mér finnast þeir kaflar
bóka yðar beztir, þar sem maður
gleymir þeirri persónu sem þér
viljið vera, þvi gervi, sem þér
hafið komið yður upp. Stundum
held ég jafnvel, að þér hafið
gleymt þessu sjálfir blaðsíðum
saman.“
„Þá er ég ánægður og þakka
yður kærlega fyrir.“
„Mér er full alvara."
„Þetta er yðar álit, og þar sem
þér eruð sjálfir í bransanum, er
talsvert á þvi byggjandi."
„Mér þykir liklegt, að þér hefð-
uð getað orðið Dali án þess að
skaprauna fólki.“
„En allri skapraun fylgir sköp-
um. Og engin sköpun er til, sem
ekki er jafnframt skapraun. Of-
raunsæið nú á tímum er einnig
skapraun, áreitni; þegar menn á
vissu sviði óhlutlægrar listar mála
og likja eftir ljósmyndum. Sköp-
un og skapraun fara þannig sam-
an.“ (Skyndilega ris Dali á fætur
og réttir blaðamanni höndina.
Viðtalinu er greinilega lokió).
„Þakka yður
„Þakka yður fyrir. Það segi ég
vegna þess, að mér fannst þér
skána mikió undir lokin.“
„Þakka yður sjálfum. Þér skán-
uðuð sömuleiðis."
„Ég var góður allt frá byrjun.“
Endurminningar
Aino Kuusinen
Framhald af bls.7
losna við hinn erlenda hreim, og
þvi var það óhjákvæmilegt, að
þeir sem hlustuðu á hann, þekktu
útlendinginn i hverju orói.
En var ekki skýringin á hinni
frábæru frammistöðu hans ein-
mitt fólgin í þessu? í nær hálfa
öld var Otto Kuusinen ekki aðeins
i miðdepli rússneska kommún-
istaflokksins, heldur einnig í
stjórn Sovétrikjanna. Að útlend-
ingi skyldi takast að ná einni af
æðstu stöðum ríkisins var út af
fyrir sig furðulegt fyrirbæri og
afrek, en hitt var nær óskiljan-
legt, hvernig hann gat haldið
henni allt til æviloka þrátt fyrir
allar umbyltingar.
Hann lifði Stalín og Lenin og
var náinn samstarfsmaóur
beggja, en fyrir Stalin var hann
nær ómissandi. Hann hafði mjög
litla þekkingu á erlendum mál-
efnum og stjórnarerindrekstri, en
Kuusinen var aftur á móti vel
menntaður og fær i þeirn efnum.
Hann stóð að vissu leyti á bak við
Stalin, en það hlutverk átti einkar
vel við hann, þvi að honum var
ekki um það gefið að tiunda afrek
sin eða þekkingu á opinberum
vettvangi.
1 þessu sambandi er eðlilegt, að
menn spyrji, hvort Kuusinen hafi
þá verið maður sérlega hógvær og
lítillátur. En þvi verður að svara
afdráttarlaust neitandi. Stað-
reyndin var hið gagnstæða. Hann
var haldinn óslökkvandi
metnaðargirnd, og honum var það
fyrir öllu, að óskir hans, skoðanir
Ojg áætlanir næðu fram að ganga.
Og það tókst honum nær alltaf!
En jafnskjótt og hann hafði
fengið vilja sínum framgengt,
stóð honum alveg á sama, hvort
aðrir framkvæmdu hans áætlanir
og hlytu viðurkenningu fyrir.
Hann hafði lag og vit á því að
leggja tillögur sínar þannig fyrir
Stalín, að hann yrði sannfærður
um, að hinar snjöllu hugmyndir
hefðu orðið til i hans eigin höfði.
Hann vildi umfram allt vera
álitinn útlendingur, sem stæði ut-
an við allar deilur innan Kreml-
hringsins og væri ekki hættu-
legur keppinautur neins. Hann
tók eins sjaldan þátt í opinberum
móttökum og hátíðahöldum og
hann gat, óg hann bar aldrei hin
sovézku tignarmerki, sem honum
voru veitt, fyrr en þann dag, sem
hann lá á líkbörunum.
Eftir langa íhugun hef ég kom-
izt að þeirri niðurstöðu, að lykil-
inn að persónuleika hans hafi
fyrst og fremst verið að finna í
hatri hans. Hann var hræðilega
bitur út i föðurland sitt,
Finnland. Hin misheppnaða bylt-
ing kommúnista þar 1918 fylgdi
honum alla ævi eins og sár, sem
aldrei geta gróið.
Allt bendir til þess, að draumur
lífs hans og takmark hafi verið
undirokun Finnlands. Enginn
vafi er á því, að það hafði verið
fyrir áhrif Otto Kuusinens, aö
Sovétrikin gerðu innrás i Finn-
land 30. nóvember 1939. Undir
fánum rauða hersins vildi hann
snúa aftur til Finnlands og ná sér
þannig niðri á föðurlandi sinu,
sem hafði afneitað honum. Hann
ber mikinn hluta ábyrgðarinnar á
þrenginum þeim og þjáningum,
sem þessi árás olli finnsku þjóð-
inni. Enginn maður, sem fæðzt
hefur á finnskri grund, ber aðra
eins sök og hann.
Það tók mig marga mánuði að
afla mér vegabréfs og annarra
nauðsynlegra gagna. Meðal
annars notfærði ég mér það, að ég
væri fædd í Finnlandi, og að
beiðni minni sendi Hertta
Kuusinen mér staðfestingu á því
á bréfsefni finnska kommúnista-
flokksins. Síðla hausts 1964 lagði
ég inn umsókn mina, sem hlaut
vinsamlega afgreiðslu sovézkra
yfirvalda, og að þrem mánuðum
liðnum fékk ég vegabréf og ferða-
leyfi, sem átti að gilda i eitt ár. Að
kvöldi sama dags tók ég lestina til
Leningrad, og 28. febrúar 1965
fór ég yfir landamærin til Finn-
lands.
Útgefandi: H.f. Arvakur, Reykjavfk
Framkv.stj.: Ilaraldur Sveinsson
Ritstjórar: Matthfas Johannessen
Styrmir Gunnarsson
Ritstj.fltr.: Gísli Sigurðsson
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson
Ritstjórn: Aóalstræti 6. Sími 10100
VERÐLAUNA-
KROSSGÁTA
OG
MYNDAGÁTA
LESBÓKAR
— Lausnir
iOT'T J ftfU- SvR f«UM £FN| 6ff‘! [X/JH X W la ÚT- LIM SSIÚTj LTéT 10
IiaJí H u 5 D Ý R E L 5 AJ x A S X 5
A R JC X ÞISSI KUt T ó L A K x o s S T Á T A
1 |iisQ»sÆör_.../ F A u s K U R ÍALLI x Á M »»-■ •• x x fL R 3 4,
L U N N A i«fK Ww V N 0 J? u ? 1 L T x x K A
wm ItKUW Þtlfl AR ui' R UL- f-rrfl D H»C- tl*C- H A x A R A reú-' f«y»p Á T R ú 7T A £>
ClAf. IP i TM UK [rJF ... Hul- H A ¥ Ni /É JV y. R i N X t«.r- 4»»» l' A x 1
j ¥ ö K U F e R £> ÍIATI R P p T Fv5í :.s '1 S V 7 x T NfTr T?
5K«- Aj s K R A' £> A gF E x T L A' JR S2 K N Á W E R L A x S*
K Á Ki L ó K A L L U.MB 1*4, ¥ 7 N L T 4 1 EH N o T
P.B- r A*- A F x fcl 1 s K- u ? U M EtP- STAH 0' x ss A F A N ¥ "iV r 0'
5 r,g. AW Lk A N B □ N TOB U □ 51 H T T R T ú ? H 3E J> u N A R
Ttr- ILL &. R m. líOl K i> A K.M- P gs T x N x x /
I A U* E L D áB F R o' n U A S ¥ A T JL * ,’K N U ra R
R 1 H D 1 L Lk nuwi N R U ¥ K X L l' B M A M X r«w
\m 1 © T A N UOUR L ÍBs T Á ■J E J> E N H K N Á A e
r — H m O' R A A A ¥ R T P BS8 4 A T A' S5 R g Q*
//r>v .nöF 4 \ H fANÍA F tí iB. E T 5 N u A 8§ Á T X M A
m rrj ' 1L U H A fn?T SKEL N A T K i R Kitt rrrsA A R 2L Á x U X T Á x
| t M) R 4 sH kW» ¥ K fllÁLM UR r 1 N Húo INHI A ÚE Mtr A KER K 1 R N H N A
-i l •r ‘•'tillA A u £> JJ na hidh R R i T K Á N B B þýR U x s A f> x L
as »»*A» íflL- M- £2 Á 1§ R A N ¥ A k'i »*» iflt o K x R frfD Ja x KoM - E x rA‘R Á
F ¥ 1 T ú R X Á J4 ¥ 4 x -* I’ r'ff'1 T u ¥ D B o T Uiflr flP«!
É* Á R ¥ R 1 ¥■ A R JA á EIJM X Á i> 1 N tL« Uli gf* x R A Nl o' T
San MIT. R / juL Á i> 1 ) r tz: ..... R A U j> A. iN, Í5F A £> A N u R U 7] A
D M A jN A X r ífi' x .... ,N J N N U A D :v.'; K R A T>
□ R R - R u N N A ö N w H D R £ K x ¥ 4 x A
I y ssa L L m N A Li r T £> u X 1 BS9 x X N o x A Smr tlll £>
A F L A 4 A JT A © A N H 1 gj* ö L N »«f f IST T 1 F A R
m £ £ 1 K A RwTT KWH x, U. £ £ v r £ A N £ x A x 1
Lausnir á verðlaunagátum Jóla-Lesbókar skiptu þúsundum. Þegar
dregið var um verðlaun fyrir krossgátuna, komu upp eftirfarandi nöfn:
1. verðlaun, kr. 5.000,00: Kristján Kristjánsson, Aðalstræti 74,
Patreksfirði.
2. Verðlaun, kr. 3.000,00: Helga Björk, Víðimel 49, Reykjavik.
3. Verðlaun, kr. 2.000,00: Sigurjón Guðmundsson, Nýja Garði,
Reykjavik.
I PRECtNN a land VI? í i h elþu r l j t
5 L Á ÚRIMD vikinóa(r)
D
H- I H N VIN N ANbl MábllR. SKÁPAR V ER © MlílO?)
Ne/L
TIN E MAL L SEKKI(R) M 'ASANDI ANCyU) LtR, &ArA R
Lausnin er: Ef enginn fiskur væri dreginn á land (eða úr sjó) yrði
heldur lítil menningarneysla Grindvíkinga. Hinn vinnandi maður
skapar verðmætin en alls ekki masandi angurgapar.
Þegar dregið var um verðlaunin, komu upp eftirfarandi nöfn.
1. verðlaun, kr. 5.000,00: Vilborg Ólafsdóttir. Blómvallagötu 13
Reykjavík.
2. verðlaun, kr. 3.000,00: Björn G. Þorkelsson, Strandgötu 89
Eskifirði.
3. verðlaun, kr. 2.000.00: Álfhildur Pálsdóttir, Löngumýri 32,
Akureyri.