Lesbók Morgunblaðsins - 16.11.1975, Qupperneq 13

1
nmm
BILAR
1
1
FIAT 128
COUPé
Fiat hefur nu lagt á hilluna coupé-
útgðfuna af Fiat 128, sem var lág og
sportleg með bogllnum á afturbrettum.
f staðinn kemur sá er hér sést. Beina
lirtan er tekin við, ruðurnar eru hærri,
útsýnið betra og stór hurð á afturenda
eins og nú er að verða á öllum smðbíl-
um. Viðbragð og hármarkshraði er eins
og áður, en bensineyðsla hefur samt
verið minnkuð um 6%. Aksturs-
eiginleikar þykja góðir, en hávaðasam-
ur þykir hann nokkuð.
Þrir Evrópubllar hafa nðð þvi virðingarsæti að verða tæknileg
viðmiðun i bilaiðnaðinum um allan heim. Þeir eru Mercedes Bens,
BMW og Jaguar. Ýmsir þar á meðal Fiat og Volvo hafa reynt mik-
ið til að verða gjaldgengir i þessum klúbbi, en ekki tekizt alveg. f
þetta sinn reynir Peugeot og er strax farið að kalla hann „Franska
Bensinn" Peugeot 604 er frekar ihaldssamur t útliti með fjöðrun,
sem sögð er i sérflokki og hljóðlátur mjög. Hann er 4.72m á lengd.
búinn sex strokka vél, sem einnig er notuð i dýrustu gerðirnar af
Volvo og Renault. f beinskiptu útgðfunni er hámarkshraði 182 km
á klst. og viðbragð i 100 km hraða er 10.8 sek. Þessi Peugeot er
ekki væntanlegur hingað fyrr en næsta vor og mun að öllum
likindum kosta i kringum 3 milljónir króna.
ÁRGERÐ 1976: Tveir nýir
ferðin mistækist. Sagt var, að 150
rússneskir stórskotaliðsflokkar
hefðu verið á ferðinni, og allur
brúarsporðurinn var plægður
eins og akur. Við hlupum á milli
sprengjugíga. Það var næstum
því betra í fremstu línu, en þar
fundu þeir þeim mun betur fyrir
sprengjuvörpunum.
Fyrsti dagurinn var óskemmti-
legur. Sambandið var slæmt, og
okkur fannst við vera ósköp einir.
Brátt Ientum við í að berjast um
nokkur hús i návígi. Þarna var
ræktað mikið af tómötum, sem nú
voru fullþroskaðir. Tómatplönt-
urnar veittu gott skjól, en smám
saman varð okkur meinilla við
allt þetta tómatmauk. Jafnvel
deildarforinginn var svo alsmurð-
ur tómatsafa, að það var erfitt að
þekkja hann frá okkur hinum.
Skóflan varð brátt okkar bezti
vinur. Við lágum endilangir á
jörðinni og grófum. Hin mjúka
svarta mold var auðveld viðfangs.
Hver maður gróf aflanga holu,
sem hann velti sér niður í. Það
mátti ekki seinna vera — nú byrj-
uðu sprengjuvörpurnar fyrir al-
vöru. Gott var að vita, að bara ef
maður lægi kyrr, gætu hvorki flfs-
ar né mg-kúlur grandað manni.
Smám saman gátum við dýpk-
að holurnar og hagrætt moldinni,
sem við mokuðum upp. Þegar
myrkið skall á, lágum við þarna
enn. Dátapelinn var tómur, en
svolítinn mat höfðum við: brauð í
sellófan og dós af svfnafeiti. Það
var vont — þorstinn kvaldi okkur.
Rökkrið var mollulegt. Nokkrir
regndropar féllu, og í fjarska sá-
ust eldglæringar. Óveðrið nálgað-
ist óðfluga, og brátt var komin
fossandi rigning. Holurnar okkar
fylltust af vatni. Við urðum að
fara upp á jörðina aftur. En hún
var ekkert nema for og leðja. Stíg-
vélin sugust föst í svartan graut-
inn, sem einnig etur sig i gegnum
fötin. Við erum fegnir, þegar
deildarforinginn ákveður að
reyna skyndiáhlaup — án þess að
bíða eftir liðsauka.
Við læðumst varlega áfram. Iv-
an lfður sennilega ekki betur en
okkur. Nætur árás er ekki
skemmtileg — erfitt aö halda
sambandi og auðvelt að villast á
vini og óvini. Þegar við erum
komnir fast að rússneku lfnunni,
köstum við mæðinni smástund,
skjótum upp Ijósi og gerum
áhiaup upp úr grautnum, æpandi
og skjótandi.
Ég vildi ekki vera f sporum
rússnesku varðanna, þar sem þeir
standa og góna út f myrkrið. Þeim
finnst þeir verða varir við ein-
hverjar hreyfingar á snjónum og
skjóta upp ljóskúlum og sjá svo
vegg af mönnum æða að sér með
hræðilegum ópum skjótandi úr
hundruðum hrfðskotabyssna. Það
stenzt ekkert gegn þessum fossi
brjálaðra manna. Allt er brotið
niður raðir fótgönguliða splundr-
ast og hvers konar byssuhreiður
er eyðilagt, áður en náð er að
hleypa af skoti. Skriðdrekar
standa f björtu báli. Við bíð’um
mikið tjón, en hirðum ekki um
það. Enginn þekkir lengur þann,
sem við hlið hans er. Þeirra, sem
falla, er ekki saknað. Straum-
urinn byltist áfram. Þrisvar sinn-
um brjótumst við f gegnum raðir
fótgönguliða. Einu sinni komum
við að óvörum varðflokki, sem er
að koma úr skóginum. Honum er
eytt á augabragði, bráðnar eins og
vatnsdropi á steikarpönnu. Við
týnum hver öðrum í bardaga f
skóginum. Nokkrir eru svo
óheppnir að koma að fljóti með
skriðdreka á eftir sér. Þeir kasta
sér f ána og synda að hinum
bakkanum. Margir drukkna af
krampa og þreytu, en sumir
komast alla leið yfir.
1 hópi um 30 manna kom ég f
dögun að þorpi. Við vonuðumst til
að finna okkar eigin her, en vor-
um engan veginn vissir. Við
læddumst milli húsa. Allt var
mannlaust. Við fórum upp
brekku og sáum nokkur hús í
logum. Þar sáum við líka skugga
af skriðdreka og vörð fyrir utan
kofa.
Vinur eða óvinur? Það var ekki
auðvelt að greina það í flöktandi
bjarmanum. Við læddumst mjög
varlega.
Þá kváðu við þrjú orð gegnum
nóttina: „Halt, wer da?“ (Stopp,
hver er þar?). 1 eyrum okkar
hljómuðu þessi orð eins og
fegursta hljómlist. Við hrópuðum,
nei, við æptum: „Parole
Freiheit!" (Orðið er frelsi!) og
þustum að þýzka varðmanninum
og Tiger-skriðdrekanum.
Hér lýkur frásögn Arnes.
Það var aðeins lítill hluti her-
fylkisins, sem slapp út úr þessum
hildarleik — ef til vill um 2000
manns. En Viking var endurreist,
og nokkrum mánuðum sfðar var
það komið til baráttunnar að
nýju. Síðasta veturinn var her-
fylkið á syðsta hluta austurvfg-
stöðvanna. Það tók þátt f orrust-
unum um Budapest og Vín. En þá
var öllu lokið, og það leystist upp
umhverfis Vfn. Þá voru aðeins
fáir Norðmenn eftir og vart nokk-
ur einasti af fyrstu sjálfboða-
liðunum frá 1941.
NORKSA
HERSVEITIN
Upphaf strfðsins milli Þýzka-
lands og Sovétríkjanna markaði
alger tímamót i sfðari heims-
styrjöldinni. Þátttaka Finnlands
Þýzkalandsmegin hafði sterk
áhrif á margt gott fólk á Norður-
löndum. .. . Myndi þetta ekki
leiða til frelsunar Eystrasaltsríkj-
anna og tryggja landamæri
Finnlands og þar með okkar eigin
austurlandamæri? Rétt eða
rangt? Það voru margir, sem
hugsuðu þannig á þeim
dögum ....
Norska hersveitin (Den norske
Legion) var mynduð þegar eftir
upphaf stríðsins í Rússlandi und-
ir vígorðinu: hjálpum bræðra-
þjóðinni i Finnlandi. Á skömmum
tíma gáfu sig fram yfir 1000
manns, sem að miklu leyti stóðu
utan við N.S. (Flokkur
Quislings).
Þetta átti að verða alnorsk her-
sveit, og það voru alls konar áætl-
anir og vonir við hana tengdar.
En þær rákust á mörg sker, svo að
lá við algeru strandi. Sá varð þó
endirinn á, að áfram var siglt,
þótt stefnan yrði talsvert önnur
en upprunalega var ætlað.
1 fyrsta lagi kom það á daginn,
að Finnar tóku þessu boði
um hjálp með blandinni
ánægju .... Þeir voru i striði við
Sovétríkin og þar með banda-
menn Þjóðverja — að visu. En
Rússland var erfðafjandinn, og
meðan á vetrarstriðinu stóð,
höfðu Finnar samúð alls heims-
ins. Allt striðið reyndu þeir að
gæta nokkurs konar hlutleysis
gagnvart Vesturveldunum. Það
var þess vegna eðlilegt, að þeir
vildu helzt komast hjá því að taka
afstöðu gegn útlagastjórninni
norsku í London með þvf að
þiggja þessa hjálp.
En það voru einnig þýzkar her-
sveitir f Finnlandi. Heill her
þýzkra fjallahersveita var einmitt
um þessar mundir að sækja að
Murmanskbrautinni. Það var þvf
hugsanlegt, að Norska hersveitin
gæti lagt sinn skerf til baráttu
Finnlands sem eining í þýzkum
her....
Innritunin í Norsku hersveitina
hófst f júlí 1941, og eftir 7 mánaða
þjálfun var herdeild komin til
vígstöðvanna. Stöðugir árekstrar
höfðu orðið milli þjóðlegra og
hernaðarlegra sjónarmiða. „Den
norske Legion“ var byggð upp
sem stórsveit — bataljon — og
voru í henni 7—800 manns.
Framhald á bls. 15
©