Lesbók Morgunblaðsins - 22.02.1992, Blaðsíða 4
SVIPMYND FRA 17.0LD
Ari,,Vestfj arðakóngur'c
og Spánveijavígm
Efri myndin er af málverki Þjóðminja-
safnsins af Ara og Kristínu. Sú neðri
sýnir minningartöflu Magnúsar prúða,
föður Ara Magnússonar. Hann og fjöl-
skylda hans.
Baskarnir voru
hvalveiðimenn og engir
ræningjar, en eftir að skip
þeirra brotnuðu og enga
hjálp að hafa, neyddust
þeir til að ræna, þar á
meðal skútu. Þeir voru
sumir vel menntaðir og
höfðu bækur með sér.
Aðför Ara sýslumanns að
þeim þótti lofsverð þá,
en villimannleg í augum
nútímafólks, enda kemur
í ljós, að græðgi var sú
hvöt sem að baki lá.
Abjörtum sumardegi árið 1594 reið fríður flokk-
ur heim að biskupssetrinu á Hólum í Hjalta-
dal. Foringi hópsins var yngsti sýslumaður
landsins, Ari Magnússon, og í fylgd með hon-
um voru átján ungir sveinar, sem allir voru
Eftir BRYNDÍSI
SVERRISDÓTTUR
átján ára. Ari hafði fengið augastað á Krist-
ínu, dóttur Guðbrands biskups, og var nú
kominn til þess að biðja hennar.
Guðbrandur biskup gekk út þegar flokk-
urinn þeysti í hlað. Hann bauð Ara að ganga
til stofu, en hann afþakkaði og bar þess í
stað upp erindi sitt. Guðbrandur tók heldur
dræmt í það, enda virtist honum maðurinn
hinn mesti spjátrungur. Hann þekkti þar
að auki marga ættmenn Ara og hafði átt í
útistöðum við nokkra þeirra, og var ekki
áfjáður í að tengjast þeim.
Á meðan þeir töluðust við stóð Kristín
biskupsdóttir við glugga og fylgdist með
öllu sem fram fór á hlaðinu. Henni leist
mjög vel á þennan hávaxna og höfðinglega
mann og hún hafði grun um hvert erindi
hans við föður hennar væri. Kristín sá að
faðir hennar tók erindi Ara heldur fálega
og hún vissi, að höfðingjar þeirra tíma þáðu
yfirleitt ekki boð um að ganga í bæinn fyrr
en þeir voru vissir um að bónorði þeirra
yrði vel tekið. Því óx nú kvíði hennar með
hverri mínútu sem þeir ræddust við úti á
hlaði.
Skyndilega sá Kristín að Ari stökk á bak
hesti sínum og þeysti úr hlaði. Hún flýtti
sér fram bæjargöngin og mætti
föður sínum í bæjardyrunum.
Hún spurði hvað Ari hefði
viljað. Faðir hennar
sagði henni að Ari
hefði komið til
að biðja henn-
ar og einnig
að hann hefði
neitað þeirri
bón. Kristín
brást þá hin
versta við og
spurði föður
sinn hvar
hann ætlaði
að finna ann-
an slíkan
mann handa
sér. Biskup
háifreiddist
þessari af-
skiptasemi
dóttur sinnar,
enda venja að
foreldrar
réðu slíkum
málum, en þeg-
ar hann sá hvað
henni var þetta mikið
alvörumál braut hann
odd af ofiæti sínu og sendi
mann á eftir Ara með þau skila-
boð, að erindi hans yrði vel tekið
ef hann gerði svo vel að ríða aftur
heim til Hóla hið bráðasta. Ari sneri þá
við og var honum vel fagnað á
biskupssetrinu. Var brúðkaup
þeirra Kristínar haldið
þetta sama ár.
Sýslumaðurinn
ungi, Ari Magnús-
son, var fæddur
árið 1571,
sonur Magn-
úsar Jónsson-
ar „prúða“,
sýslumanns í
Ógri og síðar
í Bæ á Rauð-
asandi og
konu hans
Ragnheiðar
Eggertsdótt-
ur. Hann var
sendur til
náms í Ham-
borg, en þar
átti hann
frændur í
móðurætt, og
er talið að
hann hafi
dvalið þar í níu
ár. Ari varð sýslu-
maður í Barða-
strandarsýslu árið 1592,
en fékk ísafjarðarsýslu árið
1598 og þar var hann sýslu-
maður upp frá því, eða í 55 ár,
og bjuggu þau Kristín lengst af í
Ögri við Ísaíjarðardjúp. Þau voru miklir