Tíminn - 27.11.1966, Blaðsíða 11

11
SUNNUDAGUR 20. nóvember 1966
TÍMINN
SKÁKMÓTIÐ
Framhald at bu 1
um. BlaSið náði rétt sem
snöggvast tali af fyrirliða
i sveitarinnar Friðrik Ólafs-
syni við heimkomuna.
Það er anzi gott að vera kominn
heim til fjölskyldunnar aftur —
þetta hefur verið langur tími, en
við fórum utan hinn 18. október,
sagði Friðrik, og mótið sjálft var
mjög strangt.
Ertu ánægður með frammistöð-
una?
Já, þettð er betri árangur en
nokkur þorði að vona í upphafi,
en við hefðum án nokkurrar
heppni átt að verða fyrir ofan
Dani. Ingi stóð sig ágætlega —
betur en við áttum von á — og
Guðmundur Pálmason stóð sig x
stykkinu. Árangur var hins vegar
heldur slakur á neðsta borðinu.
En hvað með þig sjálfan?
Eg er sæmilega ánægður, en æf-
ingaleysið háði mér nokkuð — og
• þó einkum kunáttuleysi í byrjun
um. Eg hef ekki haft tíma til að
rannsaka byrjanir nógu vel undan
farin ár — maður þarf raunveru-
lega að fara yfir nýjar skákir á
hverjum degi — það er alltaf eitt
hvað nýtt að koma fram.
Þú tapaðir þremur skákum?
Já, það var nú sennilega þreytu
að kenna að nokkru leyti. Eg
Stti auðveldar vinningsleiðir í
tveimur þessara skáka, gegn Tékk
anum Hort og Austur-Þjóðverjan
um Uhlman — einkum var þó
skákin gegn Uhlmann lótt unnin
en ég eyddi of miklum tíma í
hana fórnaði of mörgum mönnum
— og tefldi af mér í tímahraki.
Eg skil raunverulega ekki hvernig
ég gat tapað þeirri skák. Gegn
Fischer átti ég ágætt tafl, og það
var engin þörf að tapa þeirri skák.
Hver var bezta skákin þín?
Ja, ég veit ekki — sennilega
vfamingsskákin gegn Larsen.
Hvemig gekk Larsen á mótinu?
Illa framan af, en hann lagaði
árangur sinn mjög í lokin,
vann þá Gligoric Packmann og
Mínev — og hann hefur sennilega
verið með svipaðan árangur og ég
í úrslitakeppninni — um 50% —
kannski þó aðeins lakari.
Hver hlaut flesta vinninga á 1.
borði?
Það þori ég ekki að fullyrða, en
heimsmeistarinn Petrosjan fékk
bezta hlutfallstölu fllla vega. Eg
veit ekki, hve margar skákir hann
tefldi, en hann vann allar nema
þrjár. sem hann gerði jafntefli í.
En Fischer?
Hann stóð sig lengi mjög vel —
en dalaði undir lokin, tapaði þá
meðal annars fyrir Ghegorgiu frá
Rúmeníu.
Hvernig var framkvæmd móts-
Íns?
Hún var mjög góð og móttökur
alveg frábærar. Allir keppendur
á mótinu voru leystir út með gjöf
um í lokin, og þetta er áreiðanlega
glæsilegasta ólympíumót, sem
haldið hefur verið, sagði Friðrik
að lokum.
LAXINN
Framhald af bls. 1
ingu fisksins frá því hann er á
Grænlandsmiðum þar til hann
gengur í heimaárnar, dánartölu
hans á leiðinni og hversu mikið
veiðist af honum, er hann hefur
gengið í heimaár sínar.
Um vaxtahraða, eða þyngdar-
aukninguna, segir að hun nemi
40—50% á heimleiðinni frá Græn
landi. Nákvæmar upplýsingar um
dánartölu af eðlilegum orsökum
liggja ekki fyrir.
Hlutfallið af veiddum fiski í
heimaánum er mjög b'-eytiieg\
Það virðist. sérstaklega hátt sums
staðar i Kanada, þar sem 85—90%
af stóra laxinum eru veidd í sjó
á leiðinni í árnar. Hu'.fai'.ið er
yfirleitt lægra í Evrópu, t.d. um
80% í sumum norskum ám, og
jafnvel lægra í Suður-Engiandi.
Það magn af laxi, sem veiðist
við Grænland eftir tveggja ára
veru í sjó er einnig mjög mis-
munandi eftir löndum.
MBcið af hinum stóra laxastofni
Kanada virðist fara til Græn-
lands og leggur lí'klega mest til
veiðanna þar. írland og Skotland
leggja talsverðan skerf tii þess-
ara veiða, en lítið sem ekkert af
laxi frá N- og V-Noreg: virðist
leita á Grænlandsmið.
„Laxveiðarnar við Grænland
hljóta að valda nokkrum sam-
drætti í veiðunum heima fyrir,
nema allur lax snúi aftur frá
Grænlandi upp í heimaárnar.
Hversu mikill þessi samdráttur
verður fer eftir hlutfaP’nu milli
stærðaraukningar og eðlilegrar
dánartölu, og auðvitað einnig veiði
sókninni heima fyrir. Áhrifin á
heildaraflanum, bæði við Græn
land og í heimaánum koma fram
við mismuninn milli aflans á
Grænlandsmiðum og veiðirýrnun-
arinnar á heimaslóðum. Ef eðli-
leg dánartala og nýting í heima-
landinu nema svo miklu, að meira
en 70% af laxinum við Grænland
mundi veiðast Iheimaánum, þó
að veiðarnar við Grænland kæmu
ekki til, þá hafa Grænlandsveið-
amar rýrnandi áhrif á heildarafl-
ann. Ef aftur á móti hefðu veiðst
minna en 70% af þessum fiski,
þá er um aukningu á heiidarafl-
anum að ræða vegna veiðanna við
Grænland.
Þar eð smálax er oft mikil-
vægur hluti aflans og Grænlands-
veiðarnar hafa ekki áhrif á hann,
eru hlutfallsleg áhrif veiðanna á
aflann í heild yfirleitt minni en
á stóra laxinn út af fyrir sig,
stundum svo nemur meiru en
helmingi,“ segir í álitinu.
í lokin segir, að gerðar voru
ráðstafanir til að samræma að-
gerðir vísindamanna í hinum ýmsu
löndum á vertíðinni 1966. Var
ætlunin að vísindamenn frá ýms-
um laxveiðiþjóðum merktu eins
mikið af laxi og unnt væri til
að reyna að fylgjast með heim-
göngu hans, taka sýnishorn úr afl
anum til stærðar- og aldursathug-
ana og gera rannsóknir til að
ákvarða, ef mögulegt væri, frá
hvaða svæði hver einstakur lax er
kominn. Þá munu allar viðkom-
andi þjóðir auka merkingar á ung
laxi á göngu til sjávar til þess
að fá nánari upplýsingar um, hve
mikill hluti af fiskinum leitav til
Grænlands.
Álit þetta birtist í heild í blað
inu efir helgina.
FISKVEIÐAR
Framhald af bls. 1
magnið aukizt lítillega hjá þeim.
Engar tölur hafa borizt frá Kína,
en FAO reiknar með þeim í
þriðja sæti, þar sem þeir öfluðu
5.8 milljónir tonna árið 1960. í
fjórða sæti eru Sovétrikin með
næstum 5 milljónir tonna, en
Bandaríkin eru með næstum 3
milljónir tonna.
Listinn yfir mestu fiskveiðiþjóð-
irnar lítur að öðru leyti þannig
út, talið í tonnum:
6. Noregur 2.280.100
7. Suður- og Suðvestur-Ameríka
1.342.400
8. Kanada 1.338.700
9. Spánn 1338500
9. Spánn 1.338.500
10. Indland 1.331.300
11. fsland 1.198.900
13 Danmörk og Færeyjar 985.400
14. Frakkland 767.600
15. Chile 708.500
17. V-Þýzkaland 632.000
16. Filippseyjar 685.700
18. Thailand 615.100
19. Portúgal 554.000
Auglýsið í rlMANUM
MINNING
Pétur Björgviu Jónsson
skósmídameistari
F. 29. nóv. 1889. D- 8. nóv. 1966.
Fyrir fáum dögum frétti ég, að
Pétur Björgvin Jónsson skósmíða
meistari á Akureyri væri dáinn.
Með honum er fallinn í valinn
einn tryggasti vinur minn í meira
en sjö áratugi, eða allt frá þeim
tima, er hann þriggja ára sveinn
kom fyrst til dvalar á heimili for-
eldra minna. En andlát hans kom
mér þó ekki á óvart, því að á
síðustu árum var heilsa hans bil-
uð, og hann lítt eða ekki vinnu
fær. En hann hafði háð harða lífs
baráttu meðan hann megnaði,
venjulega glaður og reifur og
barmaði sér aldrei, þrátt fyrir fá-
tækt og ýmiss konar erfiðleika.
Hann lifði sem hetja og mun
æðrulaus hafa mætt dauða sínum
sem góðum dreng sæmdi.
Pétur Björgvin var fæadur á
Þuríðarstöðum í Eyvindarárdal,
hinn 26. nóv. árið 1889. Foreldr-
ar hans, Jón Pétursson og Jó-
hanna Stefánsdóttir, bjuggu þar i
þríbýli. Árið 1891 fluttu þau
hjón með börn sín að Tunghaga
á Völ'lum. Þar bjuggu þau á hluta
af jörðinni, þa<r til Jón andaðist
árið 1905. Pétur, faðir Jóns, var
sonur Óla bónda á Útnyrðings
stöðum, fsleifssonar bónda á Geir-
ólfsstöðum, Finnbogasonar. Af ís
leifi er komin all fjötmenn ætt,
sem við hann er kennd. Bæði voru
þau Tunghagahjón, Jón og Jó
hanna, mjög vel greind. En jafn-
an voru þau efnalítil, en höfðu
ómegð allmikla- Börn þeirra voru
sex að tölu, og var Pétur sá þriðji
í röðinni eftir aldri. Af þeim syst-
kinum lifa enn þrjú, Kristján, bú-
settur á Eskifirði, Halldór, nú
vistmaður á elliheimilinu í Skjald
arvik, og Ingibjörg, húsfreyja á
Vaðbrekku í Hrafnkelsdal, kona
Aðalsteins bónda Jónssonar.
Jón Pétursson í Tunghaga var
bróðursonur föður míns, og vegna
þessarar frændsemi kom ég í
bernsku oft að Tunghaga. Þótt
húsakynni þeirra Jóns og Jóhönnu
væru litil og öll efni þeirra af
skornum skammti, þá þótti mér
jafnan skemmtilegt að koma þang-
að. Þau voru jafnan glöð í bragði
og skemmtileg í viðræðum. Þau
létu aldrei fátæktina beygja sig.
Umgengni þeirra í hinum þröngu
húsakynnum sínum var jafnan
hin bezta. Jóhanna hafði óvenju-
lega góða kímni og frásagnargáfu
og þótti mér jafnan skemmtilegt
að hlusta á hana, hvort sem hún
sagði gamlar sögur, eða sagði frá
félki, er hún hafði kynnst um
dagana.
HEKLA
Framhald af bls. 1
þurfi því að byggja yfir lestar
opið í aftrulestinni, þannjg að
það liti út sem hluti af rúmi skips
ins, og við það jókst rúmlesta
talan upp yfir 1500.
Engir íslendingar sigla með
Heklunni á leiðinni til Grikkiands
— áhöfnin verður algrisk.
ASÍ
Framhald af bls. 1
kjömir Eðvarð Sigurðsson, for-
maður, Jón Snorri Þorleifsson, rit
ari, Óskar Hallgrímsson, Pétur Sig
urðsson, Pétur Kristjóhsson,
Björn Jónsson, Snorri lónsson og
Hermann Guðmundsson
Þá kom nýkjörin sambands-
stjórn ASÍ til fundar í gærkvöldi.
Allt frá því að Pétur Bjórgvin
var þriggja ára og fram yfir ferm-
ingu má segja, að hann væri með
annan fótinn á heimili foreldra
minna á Útnyrðingsstöðum. Stund
um var hann þar svo vikum eða
máuðum skipti og jafnvel heil
ár. Hann var fjórum árum yngri
en ég. Hændist hann fljótt að
mér og var mér fylgispakur, enda
þótti mér gott að hafa hann hjá
mér. Fór ég margar ferðir inn
að Tunghaga til þess að sækja
Pétur, er mér þótti hann vera
búinn að vera of lengi heima hja
sér. Pétur kallaði foreldra mína,
pabba og mömmu, og mun hon-
um hafa þótt álíka vænt um þau
og sína eigin foreldra.
Það var mikið áfall fyrir Jó-
hönnu Stefánsdóttur og börn
þeirra Jóns, er Jón andaðist á
góðum aldri. Og fáum árum seinna
andaðist elzti sonur þeirra, Stef-
án, mesti efnispiltur.
Pétur var 16 ára þegar faðir
hans andaðist. Skömmu síðar varð
það að ráði, að hann færi til Seyð-
isfjarðar og lærði þar skósmíði
hjá Hermanni Þorsteinssyni skó-
smíðameistara. Að loknu því námi
fór hann til Reykjavíkur. Vann
hann þar um skeið að skósmíði,
en var annað slagið á togurum,
og eitt sinn á hollenzkum togara.
Árið 1914 flutti hann aftur austur
á Firði, og stundaði þar sjó-
mennsku, þar til hann árið 1917
setti upp skósmíðavinnustofu á
Eskifirði og bjó þar með nióður
sinni og systkinum.
Árið 1921, hinn 17. september,
kvæntist Pétur frændkonu sinr.i
Sigurbjörgu Pétursdóttur. Voru
þau Pétur bræðrabörn. Sigurbjörg
var og er enn lagleg og mynd-
arleg kona, greind og dugleg og
drengskaparkona hin mesta. Á
Eskifirði bjuggu þau hjónin frá
þvi að þau giftust og til árs’ns
1938 að þau fluttu til Akureyrar.
Auk þess, sem Pétur vann að skó-
smíði á Eskifirði, var hann þar
lengi bílstjóri. Hann tók bílstjóra-
próf 1928, og fékk sér þá vöru-
bíl, þann fyrsta er þar kom.
Þau Pétur og Sigurbjörg eign
uðust 15 börn, er flest komust
upp. En þar sem ómegð þeirra i
varð mikil og þau höfðu byrjaðl
búskap sinn með nær tvær hend
ur tómar, varð afkoma þeirra á
Eskifirði mjög erfið, þrátt fyrir
dugnað þeirra beggja. En þótt
Pétur væri störfum hlaðinn tók
hann samt all mikinn þátt i fé-
lagsstarfsemi á Eskifirði. Hann
var einn af stofnendum Lúðra-
sveitar Eskifjarðar og virkur þátt
takandi hennar. Einnig ,tók hann
þátt í leikstarfsemi á Esirifirði, og
þótti gera góð skil þeim hlutverk-
um, sem hann tók að sér.
Eftir að Pétur flutti til Akur-
eyrar vann hann hjá skógerð Ið
unnar óslitið í rúm 26 ár, en þá
bilaði heilsa hans, svo að hann
varð óvinnufær.
Er Pétur kom til Akureyrar með
sinn stóra barnahóp, var furða,
að hann skylgi geta bjargast hjálp
arlaust. Og eftir því sem árin liðu
og börnin komust upp, þá rýmk-
aðist fjánhagurinn. Börnin voru
myndarieg og dugleg, og vel var
á öllu haldið á heimilinu. Og þótt
þau Sigurbjörg byggju aldrei í
stórum húsakynnum var jafnan
ánægjulegt að koma til þeirra.
Snyrtimennska og smekkvísi, glað
værð og góðvild einkenndi jafn-
an heimili þeirra.
Börn þeirra Péturs og Sigur-
bjargar eru talin hér á. eftir í
aldursröð: 1. Elisabet, dó á Akur
eyri 1946, 24 ára gömul. 2. Jó-
hanna Fanney, giftist Englendingi
og dó í Englandi fyrir 3 árum.
3. Marja, býr hjá móður sinni á
Akureyri. 4. Bogi, deildarstjóri í
verksm. Gefjunni á Akureyri, kv.
Margréti Magnúsdóttur. 5. Stefan
ía, búsett í Reykjavík. 6. Jóna,
gift Matthíasi Jónassyni á Siglu-
firði. 7. Guðlaug, gift Karli Hjalta
syni, húsgagnameistara á Akur-
eyri. 8. Stefán, iðnverkamaður á
Akureyri, kvæntur Kristbjörgu
Magnúsdóttur. 9. Hjálmar, úr-
smiður á Akureyri, kvæntur Ól-
öfu Kristjánsdóttur. 10. Jón Pét
ur, stýrimaður á Akureyri, kvænt-
ur Guðrúnu Lárusdóttur. 11. Sig-
urlína, gift Eyvindi Péturssyni,
iðnverkam. á Akureyri. 12. Val
gerður, dó skömmu eftir fæðingu.
13. Halldór, rafvirki á Akureyri
14. Ingi, bílstjóri á Akureyri. 15.
Þorsteinn, skipasmiður á Dalvík,
kvæntur Snjólaugu Aðalsteinsdótt
ur.
Eftir að Pétur kom til Akur-
eyrar hittumst við oft. Þótti mér
á síðkvöldum jafan gott er Pét-
ur kom í heimsókn. Rifjuðum við
þá upp gamlar endurminningar.
Sagði hann mér þá og sögur úr
lífi sínu og sögur, sem móðir hans
hafði sagt honum. Hann hafði frá-
bært minni og hafði erft frásagn-
ar og kímnjgáfu móður sinnar.
Hann var góður hagyrðingur en
flaggaði lítt vísum sínum, sem
flestar voru gamanvísur. Eftir að
ég fluttist til Reykjavíkur sakn
aði ég þess oft að geta ekki náð
í Pétur til þess að skrafa við
hann.
Á efri árum varð Pétur mikill
trúmaður. Hann trúði því fastlega
að handan við gröf og dauða sé
heimur ljóss, friðar og réttlætis.
Hann var og gæddur nokkrum dul
arhæfileikum og dreymdi oft at-
hyglisverða drauma. Ég vil enda
þessar línur með því að senda
eftirlifandi ástvinum hans samúð-
arkveðju frá mér og konu minni.
Og ég vil óska mínum gamla æsku-
vini, að trú hans verði honum
raunvemleiki handa við landamær
in.
Þorsteinn M. Jónsson.