Tíminn - 30.07.1967, Page 9

SUNNUDAGUR 30. júlí 1967.
TÍMINN
Utgefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benedjktsson. Ritstjórar: Þórarinn
P'órarinsson (áb). Andrés Kristjánsson. Jón Helgason og IndriBi
G Þorsteinsson FuUtrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Aug-
lýsingastjóri: Steingrímur Gíslason Ritstj.skrifstofur I Eddu-
húsinu. simar 18300—18305 Skrifstofur- Bankastræti 7 Af-
greiðslusími 12323 Augiýsingasimi 19523 AðraT skrifstofur,
sími 18300 Askriftargjald kr 105.00 á mán innanlands — t
tausasölu kr. 7.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h. t.
99
Erfitt
ar
U
Það getur varla verið tilviljun, að bæði aðalmálgögn
ríkisstjórnarinnar birta í gær forystugrein með ofan-
rituðu nafni og mjög í sama anda. Ríkisstjórnin er að
leggja línur um ákveðna túlkun, sem á að undirbúa þann
jarðveg að menn sætti sig við þær kreppuráðstafanir,
sem hún kemst ekki hjá. Nú er tónninn sá að mikla mjög
hið illa árferði, og kenna því um allt, en jafnframt að
syngja ríkisstjórninni þann dýrðarsöng, að nú væri allt
komið í kaldakol af árferðinu. ef ekki nytí blessunar
„viðreisnar“-stjórnarinnar. Áður þakkaði stjórnin sér af-
rakstur einstaks góðæris, nú kennir hún illu ári um allt.
Rétt er, að lélegt grasár er nú, minni veiði en áður
og nokkurt verðfall frá liðnum hávirðisárum. En ekkert
af þessu er þó sem betur fer svo illt enn, að þjóðin hafi
ekki margoft siglt krappari sjó, ef sæmilega hefur verið
stjórnað. Sannleikurinn er sá, að „erfiða árið“ stafar fyrst
og fremst af óstjórninni. Hún er það versta, sem við
er að fást. Þegar þannig er stjórnað, að ekki hefur
einu sinni verið unnt að halda í horfi í uppgripaárum,
hallar fljótt undan, þegar aflafengur minnkar. Það „erfiða
ár“ sem stjórnarblöðin tala nú um. var fyrirsjáanlegt
í vor, hvernig sem aflazt hefði.
Er þetta samvinna?
Við höfum öll mikinn ahuga a norrænni samvinnu,
og okkur finnst hún þoka mörgu til betri vegar í sambúð
norrænu þjóðanna .Samskiptin verða meiri og tíðari og
margvísleg samræming á sér stað i lífi og lögum. Enginn
vafi er á því, að þetta samstarf hefui fært þjóðirnar mjög
nær hver annarri. Þó er það svo, að einstaka hömlur eru
furðulega lífseigar.
Miðað við allt þetta samstarf og góð samskipti Norður-
landaþjóðanna hlýtur það að teljast undarleg saga til
næsta bæjar, að enn skuli flugvélum mjög stórs íslenzks
flugfélags, sem fljúga daglega milli hejmsálfanna, bannað
að lenda á flugvöllum hinna norrænu frændlanda og flytja
fólk þaðan milli landa. Það er ekki vitað til þess, að
íslendingar hafi nokkurn tíma sett slíkar hömlur á farar-
tæki frændþjóða sinna eða hyggist gera það. Þvert á
móti leita þeir mjög til Norðurlandanna um margvísleg
kaup, og hafa til dæmis keypt frá hinum Norðurlöndunum
vörur og vinnu fyrir 2,8 milliarða íslenzkra króna um-
fram kaup þeiira af okkur síðustu sjö árin. Það er ekki
verið að sakast um þetta, en það sýnir, að viðskipti
okkar við Norðurlöndin hafa ekki verið þeim óhagstæð.
og við, höfum með þessu stutt atvinnuvegi þeirra. Þvi
hatrammlegra er að haldið skui? við lendingarbanni á
íslenzku flugfélagi. sem hefur mikinn flugrekstur á leið-
um milli heimsálfanna
Við þessu væri lítið að segja. el á borðið hefðu verið
lögð eðlileg rök fvrir slíku oanni. en það er síður en svo.
Ráðherrar hinna Norðurlandanna hafa þvert á móti viður-
kennt réttmæti þess að afnema það með því að heita
því að vinna að framgangi máisins eins og orð þeirra
hér á utanríkisráðherrafundi vitna um. íslenzka ríkis-
stjórnin hefur og marglýst vfir vilja sínum tii þess að
leysa málið. En samt situr allt við sama. misseri eftir
misseri. Sannleikurinn er sá. að þetta er ekki hægl
í samskiptum landa með nána samvinnu eins og Norður-
Hnda. og íslendingar hljóta að gera vinum sínum á Norð-
uriondum það ljóst, að þeir geta ekki látið þá leika sig
þannig langtímum saman. Þetta er ekki sæmandi nor-
rænni samvinnu.
9
JAMES RESTON:
Stefnan er ekki sniðin eftir
vandanum, sem við er að etja
AiLTÆIK óreiöa þessarar ald
ar hefir aldrei komiB betur í
sjós en undangengnar vikur.
Alger upplaiusn hefir rikt á
götum Newark og fleiri borg-
um, komið hefir til verfcfalls
eða verfcffílshótana hjá járn-
brautunum, gúmmíiðnaðin-
um, kopariðnaðinum og í bíla-
iðnaðinum. Borgarstyirjölld
geisar í Nígeriu, uppreisnar-
stjórn situr að völdum í Rlhod
esíu, ættibálkastríð í Kongó g
almenn styrjöld í hinum ná-
lægari Austurlöndum og suð-
austur Asáu'.
Fróðlegt er að virða fyrir
sér til hverra ráða hefir verið
gripið hér í Wasthington and-
spænis kynþáttabyltingunni í
borgum landsins og örþrifaráð
anna meðal hinna soltnu og
illa stöddu þjóða í Afriku, ná-
lægum Austuirlöndum ög suð-
austur Asíu.
Síðasta hálfa mánuðinn hef-
ir ríkisstjórnin verið að leita
fyrir sér um 15% lækkun út-
gjalda heima fydr til annars
en hernaðarþarfa. Þingið hef-
ir skorið ótæpt af framlögun-
um til aðstoðar við vanþróuðu
þjóðirnar í fjarlægð. Republik
anar hafa barizt gegn skatta-
hækkun til þess að standa
straum af styrjöldinni í Viet-
nam, sem þeir vilja þó láta
heyja af aukinni ákefð. Og
forsetinn hefir sent aukið her
lið til Vietnam og heldur fram
að hann, Westmoreland hers
höfðingi og NcNamara varnar
málaráðherra séu á eitt sáttir
um liðsaflann, sem með þurfi,
en það er ósatt.
UPFÞOTIN í borgum lands
ins kcmu hvergi nænri á óvart.
Misrétti negranna kynslóð eft
ir kynslóð hlaut til þess að
leiða. Sjálfstæði og samgöngur
nútímans hafa fært þjóðunum
í nýju ríkjunum heim sann-
inn um, að suttur, sjúkdómar
og fátækt séu ekki óumflýjan
leg örlög, heldur óþolandi á
stand. Af þessum sökum kem-
ur til uppþota og uppreisnir
eru gerðar.
Þetta er hvofki sök einnar
rikisstjórnar né einnar kyn
slóðar einvörðungu. En i þess-
um umbrotum í borgunum og
nýju ríkjumim felst eflaust
mesta ógnun:, sem nú vofir
yfir friði og reglu i heiminum.
En ekkert þeirra nútima iðn-
aðarrikja, sem mest hætta staf
ar af ástandinu, láta lausn
þess sitja i fyrirrúmi fyrir
öðrum verkefnum.
Mjög mikillar og djúptækrar
skekkju gætir í heildarstefnu
hinna norrænu iðnaðarríkja.
Stjórnir þeirra viðurkenna
vanda mannfjölgunar og þjóð-
legrar metnaðargirni. Þær
þe'kkja ágallana og skilja þá
rétt, en sníða stefnu sína
ekki með þeim hætti, að hún
sé vandanum vaxin.
AUÐVELT er að skilja að-
stöðu Johnsons forseta og hafa
samúð með honum. Hann
stendur andspænis þeim ægi-
lega vanda að ákveða. tivort
lýðveldinu stafi meiri ognun
af styrjöldinni í Vietnam en
uppþotunum í bors landsins .r
Lögreglan tekur blökkumann fastan í New Jersey
uppreisn í nýju ríkjunum. En
við þessum vanda bregzt hann
með þeim hætti, að neita að
hann sé til.
Johnson forseti beitir fyrir
sig þeim fkum, að hann hafi
ekki skorið niður framlög L]
endurbóta í bandarískum borg
um til þess að standast út-
gjöldin, sem styrjöldin í Viet-
nam hefir í för með sér. Og
þetta er satt, svo langt sem
það nær. Vandinn er í því
fólginn, að áætlun hans um
fjárframlög til borganna gat
aldrei til þess hrokkið, að
yfirlýstum markmiðum hans
yrði náð þar. Hann beitti orð-
unum af ofgnótt, en skar fjár-
framlögin við nögl.
Forsetinn lýsti yfir „styrj-
öld“ á hendur fátæktinni, en
lagði aðeins fram fé til lítii-
fjöriegs uppþots. Hann jafn-
aði milli styrjaldarinnar í
Vietnam og styrjaldarinnar f
borgunum með þeim hætti, að
báðir biðu tjón. Hann kvað
aldrei upp úr un, hivað hann
ætlaði að meta mest, heldur
dró úr öllu saman. Árangur-
inn verður óhjákvæmilega
sá, að hann hefur hvorki
bolmagni til að sigra í styrj-
öldinni gegn fátæktinni, né
í styrjöldinni í Vietnam.
HIÐ sárgrætilegasta við
þetta allt saman er, að John-
son forseti vill í raun og veru
meta vandræði borgaranna og
vanþróuðu ríkjanna meira en
allt annað Sennilega gengur
hann í þessu efni feti fram en
nokkur maður í Washington.
Á þetta lagði hann mesta
áherzlu í viðræðum sínum við
Kosygin forsætisráðherra
Sovétríkjanna þegar þeir hitt-
ust í Glassboro. Hann hélt því
fram. að vandi bjóðanna i
hinum náiægari Austuriönd-
um, Vietnam, Sovétríkjunum
og Bandaríkjunum yrði því að
eins leystur, að samvinna ríkti
milli valdlhafanna í Washing-
ton og Moskvu. Sá árangur
næðist aldrei með samkeppni.
En Kosygin forsætisráð-
herra var þarna á öðru máli.
Hann staðhæfði, aö um frið
og samvinnu gæti því aðeins
orðið að ræða, að Bandaríkja-
menn drægju sig í hlé í Viet-
nam og ísraelsmenn inn fyrir
fyrri landamæri í hinum ná-
lægari Austuriöndum. Vand-
inn er því jafn óleystur og áð-
ur, og enn verður spurt, hvað
meta skuli mest.
ÞAÐ er þetta, sem menn
greinir í raun og veni á um
í Washington. Hér stendur
deilan ekki fyrst og fremst
milli „hauka“ og „dúfna“ L.m
afstöðuna til styrjaldarinnar í
Vietnam. Satt að segja gætir
sárrar óánægju með stefnu
ríkisstjórnarinnar bæði hjá
„haukum“ óg „dútfum“.
Megindeilan stendur mffli
þeirra, sem telja vandann í
Vietnam mikilvægastan og
hann verði að leysa og sé
leysanlegur, og hinna, sem
halda, að vandinn í Vietnam
verði aldrei leystur, en glíman
ýið hann komi aðeins I veg
fyrir að við einbeiitum kröft
um okkar og fjármunum að
lausn vandans í okkar eigin
borgum, en hann sé mikilvæg
ari og sennilega vinnandi veg-
ur að leysa hann.
En samhliða bíður ötminr
spurning svars, og hún er
engu síður mikilvæg. Enginn
hér er með öllu sannfærður
um að hann viti fyrir vfst með
hverjum hœtti ucnt sé að ráða
bót á upplausn þessarar aldar,
Framihald & bls. 15.