Vísir - 06.04.1976, Side 8

8
Þriöjudagur 6. april 1976. vism
VÍSIR
Útgefandi: Iteykjaprent hf.
F'ramkvæmdastjóri: Davið Guðmundsson
Ritstjórar: Þorsteinn Fálsson, ábm.
Ólafur Itagnarsson
Ritstjórnarfulltrúi: Bragi Guðmundsson
Fréttastj. erl. frétta: Guömundur Pétursson
Blaðamenn: Edda Andrésdóttir, Einar K. Guðfinnsson, Emilia
Baldursdóttir, Ólafur Hauksson, Óli Tynes, Sigurveig Jóns-
dóttir, Valgarður Sigurösson, Þrúður G. Haraldsdóttir.
iþróttir: Björn Blöndal, Kjartan L. Pálsson.
Útlitsteiknun: Arnór Ragnarsson, Þórarinn J. Magnússon.
Ljósmyndir: James H. Pope, Loftur Ásgeirsson.
Aglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiðsla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Siðumúla 14. Simi 86611.7 linur
Askriftargjald 1000 kr. á mánuði innanlands.
i lausasölu 50 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Hvers vegna ekki öðru
vísi útvarp?
Á öndverðum vetri hóf Visir umræður um frjálsan
útvarpsrekstur. í framhaldi af þvi hefur sú krafa
verið sett fram, að einkaréttur ríkisins eða Rikisút-
varpsins á útvarpssendingum verði afnuminn.
Þessi fjölmiðlun á vitaskuld að vera frjáls innan
þeirra marka, sem tæknilegar aðstæður leyfa.
Þær hugmyndir, sem settar hafa verið fram um
þetta efni hér í blaðinu, hafa fengið verulegan
hljómgrunn. Það er ekki sist ungt fólk, sem tekið
hefur undir þessar hugmyndir og ýtt undir þær á
opinberum vettvangi.
I lýðræðisþjóðfélagi stenst það ekki til lengdar, að
rikiö geti einokað svo mikilvæga fjölmiðlun.
Borgararnir eiga skýlausan rétt á að hún verði
frjálsari en nú er. Að sönnu er það mikil blessun, að
menn skuli ekki hafa haft jafn mikla trú á almætti
rikisins á dögum Gutenbergs eins og nú. Þá væru
sennilega öll blöð ofurseld lögmáli rikiseinokunar-
innar.
Rikisútvarpið er eðlilega bundið á klafa hinnar
flokkspóltisku samvinnu. Stundum sætir Rikisút-
varpið gagnrýni fyrir það, að þar beri ein stjórn-
málastefna aðra ofurliði. Hér getur vissulega verið
um vandamál að ræða einkum í hugum þeirra, sem
ekki sjá út fyrir hugmyndaheim rikiseinokunarinn-
ar.
Hin eilifa deila um óhlutdrægnisreglu Rikisút-
varpsins skiptir hins vegar ekki máli i þessu sam-
bandi. Hún kemur hvergi nærri kjarna spurningar-
innar um frjálst útvarp. Raunar má segja að hér sé
um gagnstæða póla að ræða. Annars vegar er
spurningin um frelsi borgaranna og hins vegar um
samtryggingu stjórnmálaflokkanna.
Meðan núverandi ástand helst geta stjórn-
málaflokkarnir verið nokkuð öruggir um sig. Þeir
hafa stærstu fjölmiðlana algjörlega i eigin höndum.
Engin hætta er á samkeppni utan við flokkakerfið.
Með þessu er ekki verið að segja, að stjórnmála-
flokkarnir misnoti aðstöðu sina innan rikis-
einokunarker fisins.
Vitaskuld reynir hver að ota sinum tota með þvi
að koma sinum mönnum að i dagskrá útvarps og
sjónvarps og i föst störf hjá þessum stofnunum. En
flokkarnir gæta þess að hafa nokkurt jafnvægi á i
þessum efnum. Ástæðan er sú, að þeir eiga sam-
eiginlegan óvin, þar sem er hið frjálsa orð, sem þeir
geta með engu móti haft áhrif á i hvaða farveg fer.
Það hefur heldur ekki staðið á blöðum flokksmál-
gagnanna að skrifa varnarræður fyrir rikiseinokun-
ina. Við öðru var ekki að búast. Hér er um svo mikið
hagsmunamál fyrir stjórnmálaflokkana að ræða.
Útvarpsstöðvar þurfa ekki að vera stór fyrirtæki.
Tækni hefur fleygt svo fram i þessum efnum, að nú
má setja upp litlar stöðvar án mikils stofnkostnað-
ar. Það yrði vitaskuld öðruvisi útvarp en hjá rikis-
einokuninni. En hver segir að það sé hið eina rétta?
Hvers vegna mega menn með atorku og hugmyndir
ekki spreyta sig á sliku verkefni i frjálsu þjóð-
félagi?
Að sjálfsögðu eiga menn að vera frjálsir að þvi að
koma hugmyndum sinum á framfæri með þeirri
tækni, sem fyrir hendi er, hvort sem um er að ræða
þjóðfélagsmálefni, listir eða venjulega dægrastytt-
ingu. Þetta er það grundvallaratriði, sem hafa
Verður i huga i þessu sambandi.
rUmsjón: ^ ^
iGuömundur Pétursson I
Það fór eins og flestir
spáðu um sæluna hjá
Norodom Sihanouk
prins i sambúðinni með
kommúnistum. — Hún
stóð stutt.
Útlegðarárin i Peking var
hann leiðtogi útlegðarstjórnar
uppreisnarmanna, Khmer
Rouge, beiskur i garð stjórnar-
hersins, sem undir forystu Lon
Nols marskálks velti honum úr
stoli i mars 1970.
Khmer Rouge-kommúnistar
kynokuðu sér ekki við að hafa
furstann i forsæti, meðan hann
gat verið þeim tákn einingar á
ófriðartimanum, þau fimm ár,
sem þeir áttu i strfðinu við Lon
Nol-stjórnina.
En einu ári eftir sigurinn er
sælan búin. Nú hafa þeir töglin
og hagldirnar og þurfa ekki
lengur með lempni að laða að
sér sundraða hópa þjóðarinnar.
Þetta ár hefur Sihanouk prins
verið að visu að nafninu til
þjóðarleiðtogi, en án nokkurra
valda eða áhrifa og hefur enda
engu fengið ráðið. — Engar
fréttir fara þó af þvi, að hann
hafi viljað ráða öðruvisi en
stjóm Khmer Rouge hefur gert.
Hann hefur mestan hluta
þessa valdaárs verið á þönum
erlendis talandi máli stjórnar
sinnar. Kambodia missti tengsl-
in við umheiminn, þegar stjórn-
Komniúnistum var akkur að
Norodom Sihanouk prins i stjórn
þeirra vegna lýðhylli hans, sem
laðaði að þeim fylgi. Nú þurfa
þeir hans ekki lengur með.
málasambandið rofnaði við frá-
fall stjórnar Lon Nols.
1 heimsókn til Parisar i fyrra
lýsti hann hlutverki sinu
þannig: „Ráðherrarnir koma til
að hitta mig að máli i konungs-
Veitum þingmönnum
fjórhagsstuðning
Það er mikil lenzka um þessar
mundir að hnjóða i stjórnmála-
menn og finna þeim flest til for-
áttu. Sömu sögu er að segja um
samkundu þeirra Alþingi.
Margir eiga ekki nógu sterk orð
til þess að lýsa þvi, hversu mjög
sú stofnun hafi sett niður og
hafa þá á taktcinum lista yfir
látna þingskörunga, sem með
skörungsskap sinum og leiftr-
andi gáfum hafi lyft Alþingi í
æðra veldi. Gagnrýni á alþingis-
og stjórnmálamenn á fyllsta
rétt á sér. Stjórnmálaumræða á~
tslandi er á ákaflega lágu plani.
Öskhyggja og yfirboð setja
um of svip sinn á allt stjóm-
málalif. En jafnframt þvi sem
þetta er viðurkennt, verður að
hafa hugfast, að svona hefur
þetta lengst af verið. Fjarlægðin
gerir fjöllin blá, og þingskör-
ungarnir gömlu sættu sama að-
kasti sinnar samtiðar fyrir úr-
ræða- og stefnuleysi og stjórn-
málamenn okkar gera i dag.
Fæstir eru þeir þing-
menn allrar þjóðarinn-
ar
Ef kastljósum er beint að lög-
gjafarsamkundunni sérstak-
lega, kemur fljótt í ljós, að
við ýmiss konar vanda er að
etja. Það er ekki aðeins að
byggða-, hreppa- og sérhags-
munasjónarmið geri það að
verkum, að þingmenn séu fæstir
hverjir þingmenn allrar þjóðar-
innar, heldur miklu fremur
þingmenn ákveðins héraðs,
stéttar eða starfshóps. Hitt er
ekki siður umhugsunarefni,
hver breyting orðið hefur á
stöðu Alþingis i valdakerfinu
sem og þeim starfsháttum sem
tiðkast við afgreiðslu mikilvæg-
ustu mála.
Alþingi fer með löggjaíar-
valdið. Áður fyrr merkti þetta i
raun, að öll meiri háttar stefnu-
mörkun i landsmálum átti sér
stað á Alþingi. Hinir þjóðkjörnu
íulltrúar voru raunverulegir
húsbændur á sinu heimili. Nú
eru þeir það meira að nafninu
til. Aðrir valdaaðilar hafa jafnt
og þétt rýrt valdsvið Alþingis.
Þar má t.d. nefna banka- og
( Páll Heiðar ^
l Jónssonjskrifar; j
í seinasta pistli var iitillega vik-
ið að fyrirbæri, sem mjög hefur
gripið um sig i vetur — og meira
að segja það heiftarlega, að ekki
kæmimér á óvart að vetur þessi
ætli eftir aö verða kenndur við
það og verða héreftir kunnur
sem „B R ÉF AVETÚRINN
MIKLI”.
Ekki er aö sjá neitt lát á
bréfaæðinu, sem gripið hefur
um sig mcðal þjóðarinnar: ekki
hafði Matthias Jóhannessen
fyrr lagt frá sér pennastöngina
og undirritað bréf sitt til Gils
Guðmundssonar en Vilmundur
Gylfason tók sér enn einu sinni
penna i hönd og fann hjá sér
sára og nistandi þörf til þess að
taka þátt i bréfakapphlaupinu
mikla með þvi að rita umgetn-
um Matthiasi fáeinar linur. Það
var s.l. föstudag en fyrr i vik-
unni hafði ýmislegt gengið á —
ótalin lesendabréf — sum til Vil-
mundar þessa — önnur til Ólafs
Jóhannessonar dómsmálaráð-
lierra og það meira að segja
vestan af Patreksfirði, að ó-
gleymdu bréfi vikunnar, þar
sem Þorsteinn nokkur ilákonar-
son úr Njarðvikum sendi
Kristjáni Péturssyni deildar-
BRÉFA- 0G
stjóra og glæpaupplýsanda
heillar siðu bréf i Timanum.
Hér hefur vissulega verið
stiklað á stóru og aðeins stærstu
framlög manna i brefaölduna
fram verið talin, en þvi miður er
engan endi á þessum ósköpum
enn að sjá: slik og þvilik ritgleði
hefur gripið um sig meðal
landsbúa að einna lfkast er
meiri háttar bólusótt ellegar in-
flúensu — og ekkert bóluefni
þekkt, sem stöðvað getur þenn-
an faraldur.
Aðalmálið:
En þrátt fyrir að allar þessar
bréfaskriftir manna á milli i
blöðunurh hafi vakið verulega
athygli, hefur sviðsljósið samt
beinst annað — jafnvel land-
helgismálið hefur heldur fallið i
skuggann um stundarsakir,
enda þótt árekstrar á miðunum
veki alltaf nokkra athygli.
Orkumálin hafa ýtt fiskileysinu,
verðbólgunni og gott ef ekki við-
skiptajöfnuðinum (kannski væri
réttara að tala um viðskiptaó-
jöfnuð) út úr umræðum blað-
anna um sinn. Og allt er það
miðsvetrarfundi Sambands is-
lenzkra rafveitna- að kenna eða
þakka.
t seinasta pistii lét höfundur
þessara lina að þvi liggja, að
merkilegt mætti það heita, að
hvorki „blaðaUra landsmanna”
ne heldur „málgagn sósialisma,
verkalýðshreyfingar og þjóð-
frelsis” heföi af einhverjum or-
sökum ekki talið það skyldu sina
að fjalla um þessi máí. t sein-
ustu viku varð þar nokkur
breyting á, og bar þar hæst
framlag Morgunblaðsins, sem
birti miðsvetrarræðu dr. Jó-
hannesar Nordals, og meira en
það — lagði siðan út af ræðunni i
leiðaras.l. föstudag. Niðurstaða
blaðsins var þessi:
^ ^ i Ástæoa sýnist til, aö
virt stöldrum ofurlítiö við
Of: athuKum okkar KanK i
1 þessum efnunt. Bersýni-
, lega verður að miða verð-
lagninfíu raforkunnar vió
það. art umtalsvert eiftið fé
1 myndist til þess aó standa
j undir þessari miklu upp- 1
bytíKinnu op cinnip er val'a-
I mál, að nú í dap eöa í fyrir-
> sjáanlegri framtið sé nægi-
) legur markaður fyrir alla 1
þá raforku, sem í undir-
’ búningi er að framleiða. <
> Virðist því ekki vanþörf á
I að láta hendur standa fram'
úr ermum til þess að aukai
orkumarkaðinn, eða gera^
> aðrar ráðstafanir til þess^
> að samræma væntanlegt’
. framleiðslumagn raforku*
og hugsanlega stærð orku-^
' markaðar.
t þessum dálkum hefur stund-
um verið minnt á þann „vé-
fréttastil”, sem gjarnan er að
finna i leiðurum blaðanna, og
hér er ekki hægt að kvarta yfir
skorti á honum. Þýðir setningin
— „ástæða sýnist til að við
stöldrum ofurlitið við og athug-
um okkar gang i þessum efnum
— ” t.d. það, að blaðið sé þvi
méðmælt að fresta —ja Kröflu-
virkjun — eða t.d. Byggðalin-
unni? eða þessi setning: „Virð-
ist þvi ekki vanþörf á að láta
hendur standa fram úr ermum
til þess að auka orkumarkaðinn
—” þýðir hún t-d. það, að nú
skuli Stóriðjunefndin setjast