Tíminn - 26.03.1969, Qupperneq 5

MltíVliíBDftGCE 26. man. 1969.
TIMINN
5
L
MORRÆNA FÉLAGIÐ
MÍDiDSt war 50 ára atoaeEs
^íorræmaÆéJiagsms í Norræ-na-
Hnússsjm mýtesa. Ég tot starf-
aodj í þessu fiélagi nrn énaftagi,
rar mér }m nofefenr Æorvifeiá á
a6 vifa irvemig þassa hájlifnar
afttar fflímiæEs yrSi máamst. Sig-
æ@nr Bjarmasom ftiá Vigm'
hélt þama statta ræðu og
mwaííásit varia é sögu fél:ags-
mbs og alfe eíkfei hver þa@ var,
sem reæ^i iþa® upp frá dau'ð-
ium 1931, GÉter sex ára svefn.
En e«DS og alilar féiagsmenn
nta er éhætt aið segja, a@
lietba var eíns oniainas verk. Sá
ma0or, sean eadurvaMi félag-
SS og vffltm swo aö segja ölil
sförf i 20 ár, var GuSlaugur
aósæB&namK oSivoranidi þjó'ð-
lei'khússtjóri. Hanm útvegaði
árlega fjölimörguan íslenzkum
ungiingum ókeypis skólavist
hjá lýðháskóluon á Norður-
töndum. Enntfremur kom
hann á niámskeiðum hér heiana.
fyrir norTæna kennara og
mieniiiitamanm. íþi'ótta-, söng-
flokkar og laikflofckar komu
hinigað á vegum féiaigsins. fs-
lenzka vifcan í Stokkihólmi
1932 var að' frumkvæði félags-
ins, þar sem íslenzkir lisfa-
m'enn, íþróititamenn og stjórn-
málaimiemai konnu frarn. Sænsk
• liistiðmaðar- og vörusýning var
hér ennfromur á vegum fé-
lagsiras árið 1945.
Á stríðsárunum stóð mor-
ræmaféiLagið fynir söfnnrn
handa Finmum og Norðmönn-
um, sem iifðu þá við miklar
þreniginigar. Guðlaugur Rósin-
lcranz var rdtstjóri Norrænna
jóla, som féilaigið gaf út í 10
áir.
Hér er aðeins drepið á ör-
fátf af því, sem Non-ænafélag-
ið tók sér fyrir hendur á þess-
um ánim. Þó má mienast þess,
að No rr ænaheimil ið við Þinig-
vaillavata, sem hafin var simíð'i
á, var stöðvað hér heilma, þrátt
fynir fyrirheit um stórgjafir á
efni og húislbúnaö, frá ýimisum
einstiaklinguim og félagssamtök
um á Norðuriöndium. Sú hreyf-
img uim norrænt heimiii hér
var síðan endurvakin af frænd
um okkar á Norðiuri'öndum og
er Norrænahúsið í Reykjavik
ávöxtar þeirrar baráttu. Það
er því einstaklega sniekfclaust,
þegar fámennur hópur öfund-
armanna gerði árás haustið
1954 á aðalfuhdd félagsins á
skapara sinn og geymdi for-
manmsefni sif't í' eldhúsi þjóð-
leiikhússkjallarans, þar til áiás
in hefði tekizt með atkvæðúm
þeirra, som smaláð hafði ver-
ið í félagið fyrir fundinn Oig
i’ar því atkvæðagreiðslan að
sjálfsögðu ólögieg. Ég skil það
vel að Sigurður frá Vigiur, er
hann flutti ræðu sína, hafi
fundiö tii sektar fyrir féiaga
sína frá fyrri tíð og efcki vilj-
að rekja sögu féiagsdns, enda
hefði hann þá verið tilneydd-
ur að víkja að sfarfi Guðlaugs
Rós'inikranz í þágiu þessa fé-
l'ags um a.m.k. 20 ára skeið. En
eins og alir vita hefur starf-
semi félaigsicis verið heldur ris
Hág síðan Guðlaugur Rósin-
kranz hvarf fná stöifum eftir
hið frægia „toupp" í Þjóðleiik-
húskij allaranum.
Gamall félagi í
N onænaf élaginu.
HESTAR OG MENN
Ásamt möngum öðrum
mönnram ei'ga hesbamenn mjög
um sárt að binda vegma frá-
falfe Baxar G. E. Sœmundseai
skógairvariaar.
Haom var á svo mangan hátt
drólfifjötíráa í félagsskiap hesta-
marana. Eimfcam má nefna það,
að hann gegndi þvií virðuiega
og weigamiikia félagsst'arfi a®
venpa. fonmaður Lanidssamhamds
iþass Hutvarfes leitaðu
ftesf hestamauai'afélög ráða tii
hfflns um . ffllskoiniar fyrir-
greisðsta. Þetrfa var bæði eðli-
Efcegt og sjá¥sa@t, Edmar var
fóraiifiús, senniileiga um of, sé
iltáð tíi hans sjóilfs, hann var
greiðivjikiinn, Mýr i viðimóti við
aillt tfólk og einíkar eikemmiti-
ík'jgur mafðiur. Vegna vilts hans
o® igóðvilja var hann fflLls stað-
ar hkm raxesti aiutfiúsugiestur.
Þáð er heldur eikfei ofsögum
sagt af því hversu niifei'l drif-
fjöður harara var í útgáfu blaðs-
ims „Hestarinn olkfeai-“. Veit ég
ekfei, 'hver getur fairið í fötin
hamis, hvað smertir „Hestavís-
ur“, svo og í öllu öðru verður
'hans' rúm vandSfeipað. Þá Mlýt-
ur Fáfeur að safena vinar í stað,
jafnvel enrfremur en önnui-
hestamannafélöig. Fynir hönd
þeirra manna, er þenuan þátt
lesa, flyt ég efekju Einars,
börnum þeirra hjóna og öðr-
um náikomnium ættiegrjuím al-
úðarkveðju og vottá þeim mnd-
•lega samúð.
Bjarni Bjai nason.
<H)
VEUUM fSLENZKT ccn ÍSLENZKANIÐNAÐ
ISLENZKUR
IÐNAÐUR
NÝ VERZLUN NVVIÐHORF
OÐINSTORG
Skólavörðustíg 16, — stmi 14275
OSTAKYNNING
í DAG
FRÁ KLUKKAN 14—18
Kynntir verða ýmsir vinsælir ostaréttir
Meðal annars: OSTA FONDUE
OSTA- OG SMJÖRBUÐIN
SNORRABRAUT 54
ÞVOTTAVÉL
■ ■
MJOLL
Vil selja mjög góða lítið
notaða þvottavél, með raf-
magnsvindu.
Verð kr. 3.500,00.
Upplýsingar í síma 17678.
BÆNDUR
14 ára drengur óskar eftir
að komast í sv.eit, Er. vanur
allri sveitavinnu og vélum.
Uppl. í síma 30319.
Á VlÐAVANG!
Merkileg samþykkt
Meðal þeiira ályklana, sem
verzlunarmálaráðstefna Sjálf
stæðisflokksins, gerði, er ein
um spaiifjáibindinguna. Hún
cr svohljóðaudi:
„Ráðstefnan bendir á, að nauð
synlegt er að setja reglur um
meðferð þess fjár, sem innláns
stofnanir eiga á bundnum reikn
ingi hjá Seðlabankanum, m .a.
um aðgang að því fé, þegar
samdráttur verður í cfnahags
starfseminni og uauðsyn ber til
að örva hana með því að veita
meira fjármagni til atvinouveg
anna.“
Einar Ágústsson hefur flutt
tillögu um það á Alþingi, því
er nú situr, að spaiifjárbinding
unni verði hætt. Hér ganga
Sjálfstæðismcnn enn lengra.
Þeir vilja ekki aðeins áð spari
f jáibindinguimi vcrði hætt held
ur fái viðskiptabankarnir jafn
framt aðgang að því fjármag'ni,
sem Seðlabankinn hcfur bnndið
hjá þeim á undanfönnum ár-
um. Einar Ágústsson gekk ckki
lengra í sinni tillögu vegrna feng
innar reynslu af afstöðu ríkis
stjóruaiiimai- í þessu máii Til-
lögu sinni stillti hann í það
hóf, að méiri von væri tíl að
ríkisstjórnin gæti á hana fall
izt með því að slaka nokfeuð á
fyrri einstrengingslegri afstöðu
sinni.
Hver verða áhrifin
Nú er eftir áð sjá, hvort til-
lögugerð Sjálfstæðismanna hef-
ur nokkuð meiri áhrif en tillögu
flutningur Einars Ágústssonar á
Alþingi. Það virðist nefnilcga
því miður eins og ríkisstjórnin
iíti svo á, að þau úrræði, seni
hún taidi á sínum tíma hin beztu
í heirni gegn ofþcnslu í efnahags
starfsemi, séu eiimig þau al-
bcztu og heppiiegustu þegar
„samdráttur verður í efnahags-
starfseminni". Þannig er spari
fjárbindingunni og háu vöxtun
um beitt áfram. Samkvæmt því
virýast ráðherrar óneitanlega
telja að þetta séu heppileg úr-
ræði til að leysa úr kreppunni,
þvi að hana scgjast þeir vilja
leysa, þótt stuudum sé erfitt að
trúa þvi, ef dæma skal eftir at-
höfnurn þeirra. Þetta kann ýms
um að þykja skrýtið, cn ef
menn lesa síðasta laugardags-
pistil cfnaliagsmálaráðherrans,
þar sem hann útfærir frekar og
útskýrir ótrúlega hæfilcika sína
til að skipta um skoðun á
skömmum tíma. þá má ef til vill
finna skýringu á þessu. Það
er nefnilega ekki aðcins efna
hagslífið í landimi scrn er á
hverfanda hvcli, heldur eru
skoðanir efnahagsmálaráðherr-
aus það lika.
Lánakreppan
Á fjögurra ára tímabilinu
1956—1959 var heildarverðmæti
útflutnings að meðaltali 1.010
milljónir króna hvert árið, en
á sama tíma var nxánaðarlegt
meðaltal endurkeyptra afurða-
víxla Se'ðlabankans 560 miUjónir
króna. Sé hins vegar litið á
fjögurra ára tímabUið 1964—
1967 eru tUsvarandi tölur þær,
að heildarútflutningsvcrðmætið
var 5100 milljóuir króna en
emlurkaupiii 960 mUijónir kr.
Endurkaupin tvöfölduðust þvi
aðeins meðait útflutuingurinn
meira en fimmfaldaðist í krónu
tölu.
Hér er að finna eina skýring
una á því, hve atvinnuvegintir
standa nú illa þrátt fyrir hið
mikla góðæri á síðast nefnda
Pramhald á bls. 15.