Lesbók Morgunblaðsins - 15.06.2002, Síða 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 15. JÚNÍ 2002 13
HIN ÁRLEGA sumarsýning
Konunglegu bresku listakademí-
unnar, Royal Academy of Arts,
hófst í byrjun júnímánaðar í
Lundúnum. Sýningin býr að mati
gagnrýnanda breska dagblaðs-
ins Daily Telegraph yfir mörg-
um áhugaverðum munum.
Að öðrum listamönnum ólöst-
uðum segir hann verk Allens
Jones hafa gengið í endurnýjun
lífdaga. En Jones er hvað þekkt-
astur fyrir gínum líka skúlptúra
sína þar sem hvelfdur barmur,
grannt mitti og langir leggir eru
í fyrirrúmi við sköpun hins full-
komna kvenmanns. Verk Jones,
og sú túlkun á stöðu kvenna sem
í þeim felast, falla að mati Daily
Telegraph nú ekki eingöngu að
popplistinni sem þau áður til-
heyrðu, heldur hafa vinsældir
lýtalækninga, klónun og fegurð-
arþráhyggja okkar ýtt þeim
fram á sjónarsviðið á nýjan leik.
Auk Jones vekur blaðið einnig
athygli á fjölda annarra lista-
manna sem verk eiga á sýning-
unni s.s. Richard Deacon, Gary
Hume og Daan Van Golden sem
sýnir skuggamynd af hvítum
fuglum á bláum grunnfleti. Reb-
ecca Warren nýtir sér þá skúlp-
túr franska 19. aldar listamanns-
ins Degas af 14 ára dansara við
leirskúlptúr sinn af stúlku í
þykkbotna skóm með tagl.
Í gagnrýni blaðsins segir enn
fremur að listakademían hafi á
undanförnum árum náð að
hrista af sér slenið og að tengsl
hennar við nútímalistir séu nú
öllu meiri en þau hafi verið um
áratugaskeið. Heildaráhrif sum-
arsýningarinnar að þessu sinni
séu líka þau að þetta sé sýning
fyrir fullorðna – lifandi og fjöl-
breytileg, þar sem allir ættu að
geta fundið eitthvað við sitt
hæfi.
Tónlist fyrir liti
LITIR geta skapað vissa
stemmningu og því má tengja
ákveðna liti vissum eiginleikum.
Þannig er fjólublár gjarnan
tengdur konungum, riddaraskap
og jafnvel dauða, á meðan rautt
er litur vínsins, en líka hug-
rekkis og jafnvel töfra.
Litir búa þá jafnvel yfir dýpt
sem hið mannlega auga nær ekki
að greina og voru það þessir sér-
stöku eiginleikar frumlitanna
sem urðu þess valdandi að
breska tónskáldið Arthur Bliss
(1891–1975) hóf að semja lita-
sinfóníu sína – A Colour
Symphony.
Litasinfónía Bliss var upp-
haflega samin samkvæmt pönt-
un fyrir breska tónlistarhátíð, þó
hugmyndin hafi áður kviknað
hjá tónskáldinu þegar hann
blaðaði í bók um skjaldarmerki
og táknræna merkingu litanna.
Er verkið var hins vegar loks
frumflutt árið 1922 féll það hins
vegar í grýttan jarðveg og þótti
gamaldags í samanburði við tón-
smíðar Edwards Elgars.
Sinfónía Bliss hefur nú verið
endurútgefin hjá Naxos og eiga
e.t.v. margir eftir að kannast við
hana sem tónlistina úr mynd eft-
ir sögu H.G. Wells, Innrásin frá
Mars.
Sumarsýning
listaka-
demíunnar
ERLENT
Tveir skúlptúra Allen Jones
KARLAKÓRINN Þrestir í Hafnarfirði fagnar
90 ára afmæli sínu á þessu ári, en kórinn er
elsti karlakór landsins. Auk hefðbundins tón-
leikahalds og ferðalaga á landsbyggðina
standa Þrestir fyrir Norrænu karlakóramóti í
Kaplakrika í Hafnarfirði í dag kl. 16.
Þrír norrænir karlakórar verða gestir móts-
ins, Orphei Drängar eða Þjónar Orfeifs frá
Uppsölum í Svíþjóð, Jakobstads Saangarbröder
frá Jakobstad í Finnlandi og Sandnessjöen
Mannskor frá Norður-Noregi. Íslensku kór-
arnir sem syngja á mótinu auk Þrasta eru
Karlakór Reykjavíkur, Karlakórinn Fóst-
bræður, Stefnir í Mosfellsbæ, Lóuþrælar úr
Húnaþingi og Karlakór Keflavíkur.
Þjónar Orfeifs eru taldir meðal bestu karla-
kóra í heimi, og hafa fjölmargar hljóðritanir
með söng þeirra hljómað á öldum ljósvakans,
bæði á Íslandi og erlendis. Kórinn var stofn-
aður í Uppsölum árið 1853 og á áratugnum fyr-
ir þarsíðustu aldamót var hann strax farinn að
fara í langar söngferðir til að leyfa öðrum þjóð-
um að njóta listar sinnar. Kórinn hefur verið
heppinn með stjórnendur og á síðustu öld
stjórnuðu tveir kórstjórar honum í nærfellt alla
öldina, eða í sjötíu og sjö ár. Þetta voru þeir
Hugo Alfvén tónskáld sem stjórnaði Þjónum
Orfeifs frá 1910–1937 og Eric Ericson sem
stjórnaði honum frá 1951–1991. Með báðum
þessum afburða stjórnendum átti kórinn mikið
blómaskeið, og enn í dag er talað um Ericson-
hljóminn sem einn besta kórhljóm sem um get-
ur meðal kóra. Stjórnandi kórsins í dag er Ro-
bert Sund, sem hefur ekki síður en fyrirrenn-
arar hans eflt kórinn og fundið honum ný og
spennandi viðfangsefni. Sund var ráðinn kór-
stjóri í tíð Ericsons og gegndu þeir báðir starfi
kórstjóra og listrænna stjórnenda Þjóna Or-
feifs frá árinu 1986 og til 1991 þegar Ericson
lét af störfum. Robert Sund var útnefndur kór-
stjóri ársins í Svíþjóð árið 1993 og er eftir-
sóttur gestastjórnandi, kórstjórnarkennari og
dómari í alþjóðlegum kórakeppnum.
Það verður að teljast einstakur viðburður að
fá karlakórinn Þjóna Orfeifs hingað í heim-
sókn, en auk þess að taka þátt í kóramótinu í
Kaplakrika, þar sem 90 ára afmæli Þrasta
verður fagnað, heldur kórinn tvenna sjálfstæða
tónleika í Hallgrímskirkju, þeir seinni verða
þar í dag kl. 16. Eftir tónleikana fara Orfeifs-
þjónar beint í Kaplakrika og syngja þar á kóra-
mótinu.
Jakobstads Saangarbröder er hópur áhuga-
manna um karlakórssöng. Hópurinn æfir með-
al annars hefðbundinn kvartettsöng og tekur
sjálfan sig hæfilega alvarlega, og segjist vera
besti sænskumælandi kór í Finnlandi, enda
finnist enginn annar slíkur!
Sandnessjöen Mannskor var stofnaður árið
1905 og er því nær 100 ára. Kórinn hefur haldið
reglulega tónleika, gaf út geisladisk með söng
sínum í haust og hefur hefur með sölu hans
fjármagnað að stórum hluta ferðina til Íslands.
Karlakórinn Þrestir og Menningarmála-
nefnd Hafnarfjarðar efndu í vetur til kórverka-
keppni í tilefni af afmæli kórsins og verða úrslit
kunngjörð á karlakóramótinu í Kaplakrika í
dag. Á þriðja tug kórverka bárust í keppnina.
Jón Kristinn Cortes söngstjóri Þrasta segir
að dagskráin á kóramótinu í dag verði spenn-
andi og fjölbreytt „Við hefjum dagskrána með
lúðrablæstri. Þá syngja Þrestir sitt fyrsta lag
frá 1912, Sveinar kátir syngið. Formaður
Þrasta flytur ávarp og það verður svo fyrsta
embættisverk Lúðvíks Geirssonar nýs bæj-
arstjóra í Hafnarfirði að afhenda verðlaun í
kórverkakeppninni, og Þrestir syngja annað
lag af efnisskránni frá 1912, Brosandi land.“
Eftir það syngja kórarnir hver af öðrum, og
sameinast einnig í samsöng norrænna karla-
kórslaga.
Þjónar Orfeifs gestir Þrasta
Karlakórinn Þrestir fagnar níutíu ára afmæli sínu á kóramóti í Hafnarfirði.
LEIKFÉLAG Kópavogs mun stíga á svið Þjóð-
leikhússins annað kvöld með sýningu sína á æv-
intýrum Grimms-bræðra, er kölluð er því ein-
falda nafni Grimm. Sýningin var í vor valin
athygliverðasta áhugaleiksýning ársins af Þjóð-
leikhúsinu, úr hópi tólf sýninga. Leikstjóri
Grimm er Ágústa Skúladóttir.
„Leiksýningin er byggð á sex Grimms-ævin-
týrum,“ segir Hörður Sigurðarson, formaður
Leikfélags Kópavogs, í samtali við Morgunblað-
ið. „Hún var unnin í spunavinnu, eða svokölluðu
„deviced theater“, aðferð sem Ágústa leikstjóri
hefur sérhæft sig í. Í henni felst mikið hópefli,
allir hafa eitthvað til málanna að leggja. Í raun
er það því hópurinn allur sem að sýningunni
stendur sem skapar hana.“ Í sýningunni eru átta
leikarar ásamt leikstjóra, auk tveggja tónlistar-
manna sem að sögn Harðar hafa mikið vægi í
sýningunni. „Þeir hafa ásamt leikurum og leik-
stjóra verið mjög virkir í æfingaferlinu. Í sýning-
unni spila þeir á allskyns hljóðfæri sem ég hef
ekki tölu á,“ segir hann. Leikararnir í sýning-
unni eru allir áhugaleikarar, sem hafa önnur
störf en leiklistina að aðalstarfi. „Í mínum huga
er þetta fólk mjög fagmannlegt í öllu sem það
gerir, og það á jafnt við um leiklistina,“ segir
Hörður.
Hann segir að sýningunni hafi verið mjög vel
tekið þegar hún var sýnd í vetur, en sýningar
fóru fram í Félagsheimili Kópavogs. Segir hann
að hún hafi hlotið margar viðurkenningar og
verðlaun, fyrir utan að vera valin athyglisverð-
asta áhugaleiksýning ársins af Þjóðleikhúsinu.
„Á sumardaginn fyrsta hlutum við viðurkenn-
ingu frá samtökunum Börn og bækur, sem er Ís-
landsdeild IBBY-samtakanna. Hún var fyrir
framlag til barnamenningar. Auk þess var sýn-
ingin valin af dómnefnd á vegum Bandalags ís-
lenskra leikfélaga til þess að fara á alþjóðlega
leiklistarhátíð í Svíþjóð í ágúst. Svo erum við á
leiðinni til Akureyrar um næstu helgi og munum
taka þar þátt í Jónsmessuleikum,“ segir Hörður.
Aðspurður hvort sýningin sé barnasýning svarar
Hörður að hann vilji ekki kalla hana það. „En
þar með er ég ekki að segja að börn hafi ekki
gaman af henni,“ heldur hann áfram. „Fullorðnir
hafa ekki síður gaman af henni, og þá kannski á
öðrum forsendum en börnin. Sýning-
unni tekst að brúa öll kynslóðabil.“
Grimm samanstendur af sex sjálf-
stæðum leikþáttum sem byggjast á
einu ævintýri hver um sig, sem tengj-
ast þó allir í sýningunni. Hörður segir
að ævintýrin sem valin voru séu mis-
þekkt. „Þetta eru ævintýri allt frá
Hans og Grétu til minna þekkts æv-
intýris sem heitir Herra Kuskan.
Textinn er byggður á mjög skemmti-
legum þýðingum Þorsteins Thor-
arensen, sem veitti okkur góðfúslegt
leyfi til að nota textann að vild,“ segir
hann. „Við tókum þá ákvörðun um
leið og við hófum vinnuna við sýn-
inguna að vera ekkert að sótthreinsa
eitt eða neitt, með því að taka út at-
riði sem gætu verið óhugnanleg, eða
ekki alveg pólitískt rétt. Undanfarin
ár hafa slíkar tilhneigingar verið
áberandi, ekki síst í gömlum ævintýr-
um, en við vorum sammála um að það
væri ekki það sem við vildum gera.
Ævintýrin birtast þarna alveg hrá og
ómenguð, ef svo má segja.“
Hörður segir að eftirvænting sé
mikil í leikhópnum eftir að stíga á
svið Þjóðleikhússins. „Það verður
auðvitað að vissu leyti sérkennilegt,
því við erum að fara úr mjög litlu
rými. Við þurftum nánast að klæðskerasauma
sýninguna inn í húsnæðið sem við vorum í, í
Kópavogi. Núna komum við á stóra sviðið í Þjóð-
leikhúsinu, sem er með þeim stærri á landinu.
Það verður breyting, en ekkert óviðráðanlegt,“
segir hann að lokum.
Sýningin annað kvöld hefst kl. 8 á stóra sviði
Þjóðleikhússins.
Ómenguð ævintýri Grimms
Úr áhugaleiksýningunni Grimm, sem sýnd verður á fjölum
Þjóðleikhússins annað kvöld.