Lesbók Morgunblaðsins - 15.06.2002, Blaðsíða 14

14 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 15. JÚNÍ 2002
M
ÁLVERKASAFN
Tryggva Ólafssonar,
öðru nafni Tryggva-
safn, var formlega
vígt í septembermán-
uði í fyrra, að við-
stöddum fjölda gesta
úr Fjarðabyggð og
víðar af landinu, m.a. Birni Bjarnasyni fyrr-
verandi menntamálaráðherra sem gaf safninu
málverkið Kronos í tilefni af opnuninni fyrir
hönd ríkisstjórnarinnar. Tryggvasafn hefur
aðsetur í gamla kaupfélagshúsinu á Hafn-
arbraut 2 í Neskaupstað og hefur þar sýning-
araðstöðu á tveimur hæðum. Með opnun sum-
arsýningarinnar í báðum sölum safnsins kl. 14
í dag, hefst regluleg starfsemi Tryggvasafns,
þar sem staðið verður fyrir myndlistarsýn-
ingum og sýningum á verkum eftir Tryggva
Ólafsson í eigu safnsins.
Blaðamaður Morgunblaðsins heimsótti
Neskaupstað í vikunni og hitti þar fyrir
Tryggva Ólafsson og Magna Kristjánsson en
hinn síðarnefndi hefur átt veg og vanda af
uppbyggingu þessarar nýju menningarstofn-
unar í hjarta bæjarins.
Tryggvi Ólafsson er fæddur og uppalinn í
Neskaupstað og hefur haldið sterkum
tengslum við bæinn frá því að hann flutti til
Danmerkur til náms og starfa. Hugmyndin
um að byggja upp safn um málarann á þess-
um æskuslóðum hans kviknaði hjá Magna
Kristjánssyni skipstjóra og æskuvini
Tryggva. Sá hefur jafnframt unnið ötullega
að því að koma safninu á fót, eftir að listmál-
arinn lagði blessun sína yfir hugmyndina.
„Við Tryggvi höfum þekkst frá því við vorum
börn, en hann er tveimur árum eldri en ég og
bjuggum við í nágrenni hvor við annan. Það
var þó fyrst og fremst eftir að við urðum
eldri, að vinátta okkar styrktist. Tryggvi hef-
ur haldið miklum tengslum við bæinn, hefur
unnið nokkuð af verkum fyrir stofnanir og
fyrirtæki hér og á fjölda vina og kunningja í
bænum. Hugmyndin um að setja á fót mið-
stöð um Tryggva og list hans hér í Neskaup-
stað er því sprottin út frá þessum nánu
tengslum sem hann hefur við þetta um-
hverfi,“ segir Magni.
„Ævintýrið hófst um jólin fyrir hálfu öðru
ári að ég skrifaði Tryggva langt og mikið bréf
þar sem ég viðraði hugmyndina við hann.
Hann hringdi í mig nokkrum dögum síðar og
samþykkti hugmyndina. Þannig hefur upp-
byggingarvinnan undanfarið eitt og hálfa árið
farið fram í nánu samráði við Tryggva, og
hefur það mikið gildi að geta hafið svona
vinnu meðan listamannsins nýtur við, því ég
horfi ekki síst til framtíðar hvað uppbyggingu
þessa safns varðar. Reyndar var það ætlunin
að það tæki mun lengri tíma að leggja þann
grunn að safninu sem hér er kominn, og hafði
ég í raun sex til tíu ár í huga. Mig hefði hins
vegar aldrei órað fyrir því að hægt yrði að
hefja starfsemina svo snemma sem raun ber
vitni,“ segir Magni.
Mikið gerst á stuttum tíma
Málverkasafn Tryggva Ólafssonar telur nú
á níunda tug olíumálverka, auk fjölda grafík-
verka og myndlýsinga, og spannar safneignin
allan listferil Tryggva, allt frá æskuverkum
til nýrra verka. „Safnið byggist að mestu leyti
á myndum í minni eigu, sem ég hef lagt til
safnsins, en ég hef safnað verkum eftir
Tryggva um rúmlega þrjátíu ára skeið, og
verkum sem Tryggvi hefur gefið safninu á
undanförnu ári. Í fyrra gaf hann um þrjátíu
verk og við komuna hingað nú gaukaði hann
að okkur nokkrum til viðbótar. Hér er um að
ræða olíuverk og tvær seríur með frummynd-
um, annars vegar úr barnabókinni Stórt og
smátt eftir Tryggva sjálfan, og hins vegar úr
Bósa sögu og Herrauðs sem Tryggvi Ólafsson
myndskreytti og Sverrir Tómasson bjó til
prentunar árið 1996. Þá hefur Tryggvi gefið
safninu um 170 grafíkmyndir sem verða hér
til sölu. Auk þessara verka hefur safnið keypt
nokkuð af myndum, jafnframt því sem bæj-
arstjórn Fjarðarbyggðar hefur skuldbundið
sig til að kaupa verk til safnsins fyrir ákveðna
upphæð á ári. Þá hefur safnið hlotið um tíu
verk að gjöf frá stofnunum og einkaaðilum.
Allt þetta hefur gerst á rúmu ári og erum við
því bjartsýn um framhaldið,“ segir Magni.
Mörg verkanna sem safnið á eftir Tryggva
Ólafsson eru veigamikil verk í listferli hans.
Þar kennir jafnframt ýmissa grasa, og er þar
m.a. að finna myndir sem Tryggvi málaði á
unglingsaldri. „Á sumarsýninguna höfum við
valið aðrar myndir en þær sem sýndar voru
við vígslu safnsins í fyrra,“ segir Magni. „Er
hér um að ræða tugi verka frá ýmsum tíma-
bilum, m.a. nýju verkin sem Tryggvi gaf safn-
inu nú í sumar. Þá sýnum við ýmis æskuverk
og eldri verk í salnum á efri hæðinni. Sýn-
ingin mun standa fram í ágúst, en að henni
lokinni verður opnuð í öðrum salnum sýning á
verkum eftir Daða Guðbjörnsson, en í hinum
verða sýnd verk úr safneigninni. Hugmyndin
er að halda úti starfsemi allt árið með þessum
hætti,“ segir Magni.
Byggt til framtíðar
Þegar Magni Kristjánsson er spurður nán-
ar um það hvernig rekstri málverkasafns
Tryggva Ólafssonar er háttað, segir hann að
vonandi sé hér aðeins um að ræða upphafið að
því sem koma skal. „Eins og stendur hefur
þetta mestmegnis verið byggt upp í krafti
áhuga og hugmynda um þá listmiðstöð sem
safnið gæti orðið ef fleiri aðilar kæmu að upp-
byggingunni,“ segir Magni, en sjálfur hefur
hann lagt safninu til húsnæðið í gamla kaup-
félagshúsinu, sem er í hans eigu. „Við form-
lega vígslu safnsins í fyrra studdi bæjar-
stjórnin hér að uppbyggingu safneignarinnar
með því að skuldbinda sig til að kaupa verk
eftir Tryggva fyrir 500.000 krónur á ári
næstu fimm árin. Ríkið veitti safninu stofn-
styrk, auk þess sem Björn Bjarnason fyrrver-
andi menntamálaráðherra færði safninu mál-
verkið Kronos eftir Tryggva Ólafssson að gjöf
við vígsluna í fyrra. Fyrirtæki, stofnanir og
einstaklingar hér í bænum hafa sýnt safninu
velvilja með gjöfum og samstarfi ýmiss kon-
ar, en engu að síður liggur það nú fyrir hjá
okkur að sanna gildi safnsins og sýna fram á
að hér er byggt til framtíðar. Rekstrarformið
er því ekki komið í alveg fastan farveg, en
hugmyndin er sú að gera þetta að sjálfseign-
arstofnun, og fá utanaðkomandi aðila til þátt-
töku. Undanfarið hefur mestur tími okkar
sem unnið höfum að þessu farið í að koma
safninu á fót. Næsta skrefið er síðan að sanna
gildi safnsins og fullvinna stofnskrá þar sem
markmið, framtíðarstefna og hlutverk safnins
er skilgreint í ljósi þess svigrúms sem safnið
mun hafa fyrir sína starfsemi. Við vonumst
því til að stjórnvöld og einkaaðilar eigi eftir
að bregðast vel við því frumkvæði sem við
höfum vonandi náð að sýna.“
Verðmæti lista og menningar
– Telur þú að uppbygging Tryggvasafns
hér í bænum muni hafa mikið gildi fyrir
byggðarlagið?
„Tryggvi er tvímælalaust mjög merkur
myndlistarmaður og hefur safn um hann ótví-
rætt gildi. Það að setja það hérna niður í Nes-
kaupstað er jafnframt nokkuð sem á eftir að
styrkja menningarlíf og ferðamennsku hér á
svæðinu. Safnið eitt og sér gæti laðað fólk að,
ekki aðeins til að heimsækja bæinn heldur
einnig til að setjast hér að. Það að hlúa að
listum er nokkuð sem auðgar mannlífið og
bætir. Þá má búast við að nærvera safns um
Tryggva og samskiptin við listamanninn sem
þessi starfsemi hefur gefið t.d. grunnskóla-
börnum kost á, muni örva áhuga og skilning
fólks hér á svæðinu á listum. Það er varla
hægt að meta verðmæti lista og menningar
þegar til framtíðar er litið, og er það nokkuð
sem við hér á landsbyggðinni þurfum e.t.v. að
melta dálítið. Það að byggja upp safn á borð
við þetta felur ekki í sér peningasóun þó svo
að erfitt sé að sjá beinan gróða af því. Það
viðhorf virðist engu að síður vera dálítið
ríkjandi hjá mörgum. Ég held að blómlegt
menningarlíf hljóti að skila atvinnulífi í bæn-
um beinum ávinningi. Og síðan erum við svo
heppin að eiga hann Tryggva. Hann er okkar
Van Gogh og finnst okkur vel þess virði að
undirstrika tengsl hans við byggðarlagið.“
Magni bendir jafnframt á að starfsemi
safnsins eigi ekki eingöngu að snúast um
safneign og sýningarhald, heldur söfnun í víð-
tæku samhengi. „Við höfum hug á að eignast
og halda skrá yfir sem flest er tengist lífi og
störfum Tryggva og væri eftirsóknarvert að
geta komið á fót nokkurs konar listamiðstöð í
því samhengi. Hann hefur t.d. sjálfur varð-
veitt gríðarlegt magn af skissum, vinnuteikn-
ingum og minnisbókum sem við höfum mik-
inn áhuga á að eignast, auk þess sem söfnun á
heimildum um listamanninn er þegar hafin á
okkar vegum, m.a. í samvinnu við Helga Guð-
mundsson rithöfund sem hefur verið að safna
efni í viðtalsbók um Tryggva. Þetta eru þætt-
ir sem munu hafa mikið gildi þegar til fram-
tíðar er litið jafnframt því sem safn af þessu
tagi gæti nýst bæði listfræðingum og almenn-
ingi sem hefði áhuga á að fá dýpri innsýn í list
og vinnubrögð Tryggva. Þá er kaupfélags-
húsið gríðarlega stórt og væri því vel hægt að
koma fyrir einhvers konar tengdri starfsemi í
húsinu, er varðar menningu og sögu stað-
arins. Möguleikarnir eru því miklir og mun-
um við tvímælalaust vinna að því að láta
drauminn rætast,“ segir Magni Kristjánsson
að lokum.
GRUNNUR
AÐ TRYGGVA-
SAFNI
Morgunblaðið/Heiða Jóhannsdóttir
Málverkasafn Tryggva Ólafssonar hefur yfir tveimur stórum sýningarsölum að ráða. Myndin er
tekin á þriðju hæð gamla kaupfélagshússins, þar sem unnið var að uppsetningu sumarsýningar.
Sumarsýning Málverkasafns Tryggva Ólafssonar verður opnuð í gamla kaupfélagshúsinu í
Neskaupstað í dag. HEIÐA JÓHANNSDÓTTIR heimsótti þetta nýja safn sem verið hefur í
uppbyggingu undanfarin misseri og ræddi við aðstandendur þess.
heida@mbl.is
Morgunblaðið/Heiða Jóhannsdóttir
Vinirnir Magni Kristjánsson safnstjóri og Tryggvi Ólafsson listmálari utan við gamla Kaupfélags-
húsið við Hafnarbraut í Neskaupstað. Þar hefur verið lagður grunnur að Tryggvasafni.
Morgunblaðið/Heiða Jóhannsdóttir
Þegar komið er í Neskaupstað má víða sjá
verk eftir Tryggva Ólafsson. Þessa veggmynd
vann Tryggvi nýlega fyrir hótel staðarins, og
setur byggingin, sem áður hýsti sláturverkun,
óneitanlega svip á bæinn.