Vísir Sunnudagsblað - 26.02.1939, Page 6

6
VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
ÖRLÖG MILJÓNAMÆRINGA.
Frh. af bls 3.
hvað liafði Rockefeller gamla
ekki tekist að sölsa undir sig!
Hvorki meira né minna en öll-
um stærstu olíulindum Am-
riku, járnbrautum, skipafélög-
um og bönkum. Hann var af-
burðamaður á sviði fjármál-
anna — á því lék enginn vafi.
En sonurinn hefði ef til vill
orðið föðurnum jafnsnjall ef
hann hefði mátt starfa á svip-
uðu tímabili og faðir hans. En
tímarnir breyttust og viðhorfið
til fjármála sem og til lífsins í
heild breyttist líka. Faðirinn
starfaði á tímabili er einstakling-
urinn féklc að njóta sín, svo að
segja án nokkurra takmarka,
en starfsvið sonarins lenti hins-
vegar á tímabili er einstaklingn-
um var haldið í skefjum og
framtakssemi hans fékk ekki
að njóta sín vegna verkfalla og
vegna samtaka hópsins gegn
framtaki hans. Það var þýðing-
arlaust fyrir soninn að nota
sömu aðferð og faðirinn hafði
notað —- þá, að berja í borðið,
ef hann vildi framkvæma eitt-
hvað. Það var líka þýðingar-
laust að beita keppinauta sína
miskunnarlausri hörku, og fé-
fletta þá inn að skyrtunni eins
og faðir hans liafði gert. Tím-
arnir voru bi'eyttir, skilyrðin
voru önnur, og .1. D. Rockefeller
varð að haga sér samkvæmt því.
Og hann gerði það. í stað
þess að berja í borðið, fór hann
samningaleiðina. Árið 1911 var
samin ný löggjöf í Bandarikj-
unum sem varð mjög örlagarík
fyrir auðhringina amerísku, og
það varð til þess, að Rockefell-
ers-auðnum var skift í marga
staði — mörg hlutafélög — en
á bak við tjöldin var honum
stjórnað áfram af feðgunum
einum. Þegar þessi lög gengu í
gildi, féll gamla manninum all-
ur ketill í eld og afhenti synin-
um því nær öll fjárforráð í
hendur. Hann dó árið 1937 og
mátti þá kallast fátæklingur, því
við andlátið voru eigur hans
ekki metnar nema á 25 miljónir
dollara, en áður höfðu eigur
hans numið hálfum öðrum mil-
jarð dollara. Það eru ef til vill
mestar eignir sem einn maður
hefir átt á þessari jörð.
En orsökin til þess að Rocke-
feller gamli var orðinn svo fá-
tækur, var ekki sú, að hann
hefði verið féflettur undir fjár-
forystu sonar síns, heldur var
það af því, að eignunum var
búið að skifta í marga hluta, til
að losna við gífurlegar skalta-
greiðslur sem annars hefðu fall-
ið á liina miklu eign.
Rockefeller yngri gætir sín
líka, að verða ekki ríkur um of.
Hann gifti sig 1901 og á með
konu sinni 5 sonu, sem hver
fyrir sig eiga a. m. k. eins mikl-
ar eignir og faðirinn. Hann gaf
þeim þessar eignir jafnóðum og
þeir fæddust, og amerísk stjórn-
arvöld gátu eklcert við þvi sagt.
Rockefeller hefir líka sett sér
það markmið, að starfa fyrir
fjölskyldu sína, viðhalda auðn-
um henni til handa, og að því
hefir hann unnið til þessa dags
með óbifandi þoli, árvekni,
samviskusemi — en ávalt í
skugganum. Að eins þar gat
liann verið sjálfum sér sam-
kvæmur.
Ef við lítum yfir æfi þessa
einstaka auðkýfings — það af
henni sem af er — þá getum
við ekki annað en dáðst að hin-
um óbifandi styrkleika, að láta
aldrei bilbug á sér finna, að
standa af sér öll bankahrun,
allar kreppur, viðskiftaörðug-
leika og alla þá stórsjói sem
herjað liafa síðustu árin á við-
skifta- og framkvæmdalíf allra
landa og þjóða.
En hver veit nema að auð-
sæld Rockefellers vngra slafi
ekki einmitt fjrst og fremst af
því, að hann tranar sér aldrei
fram, lieldur lifir og starfar á-
valt i kyrþey — starfar þar sem
lítið her á Iionum, en hann
lúnsvegar hefir útsýn til allra
átta.
Það eru hlunnindi þeirra er
standa í skugganum og þau
hluunindi hefir J. D. Roekcfell-
er kunnað að hagnýta sér til
hins ítrasta. Það var skugginn
sem skapaði farsæld Iians í líf-
inu.
Man hann daga og man liann
nætuiy
minning ein liann vaka lætur:
sá liann röðuls geislaglætur
gylla fjalla tindaval.
Drotnar húm við rindarætur,
rökkrið hylur lindasal.
Hátt er gras við lióla fætur,
liimin brosir, storðin grætur —
— jicssar fornu friðarnætur
földu í skauti lilarauð:
skýin, veröld skarlatsrauð,
skuggar neðra, jörðin auð.
Þá liann festi á dúkinn dauða
dýpsta líf hins mikla fljóts.
Djúpt í botni dalsins gnauða
dísarbrjóstin ölduróts.
Einmitt þessir þrungnu litir,
þessir neistar,
guðdóms gneistar,
gæddir mátt sem vindaþytir —
— hans var óskin æðsta og
mesta
aftur þá á lín að festa.
Hér hafði andans hag'a hönd,
heila veröld lagt í bönd.
Þeim, sem leita þung er ganga,
þúsund vegi kaus hann ranga.
Sá hann daga líða langa,
lífsins braut er runnin fljótt.
Línur reit liann, liti skóf hann,
leir úr iðrum jarðar gróf hann,
vakti hann dreyminn, dag og
nótt.
Listamaður ljóss og skugga,
lili sína kann að brugga.
Ein er samt á ægi dugga
ofurmennis lítil skel.
Öldufaldar fleyi rugga,
fyrir neðan bíður hel.
Litir hlandast, eldar brenna,
bindur snildin vegi tvenna.
Litir fljóta, litir renna,
—- — lífið gistir dúksins vend.
Einn varð dropi lits í ljóði,
lífið alt er skærast glóði;
náðargjöf af guði send.
Jón Dan.
Fyrirhyggja.
Einn af stórbönkunum í New
York hefir ]>ann sið, að geyma
í mánuð alt bréfarusl, sem
fleygt er i pappírskörfur bank-
ans, ef ske kynni að með liefði
slæðst í ógáti verðmætt skjal
eða annað, sem betra er að hafa
en missa. Eftir mánaðartíma
þykir líklegt, að komið mundi í
ljós, ef eitthvað hefði glatast, er
sennilegt mætli þykja, að þessa
leiðina hefði farið.
BÚLGARSKA KONUNGSFJÖL SKYLDAN.
Það stendur ekki mikill siyr um Boris Búlgaríukonung.
Hann er maður hæglátur og litið fyrir að láta bera á sér, en
þéttur fyrir og fer sínu fram, þegar illa liorfir vegna ósam-
komulags stjórnmálaflokkanna. Þelta er seinasta myndin, sem
tekin hefir verið af búlgörsku konungsfjölskyldunni. Drottn-
ingin, Giovanna, er dóttir Victors Emmanuels ítalíukonungs,
og er hún fríðleikskona mikil og allmiklu yngri en Boris.
Börn þeirra eru Marie Luisa ki ónprinsessa og Simeon erfða-
prins. —