Vísir Sunnudagsblað - 27.08.1939, Side 2

2
VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
ÞEGAR HITLER KOM TIL MEMEL
horfðu menn e'kld þungbúnir og sorgbitnir á, heldur var fögnuður manna svo mikill, aö lögreglan
átti fult í fangi meS aS lialda fólkinu í skefjum.
daglega. En þaS munu vera
skáldaýkjur lians eða þá jafn-
ingja Shakespeares, sem J. J.
segir að alþýðuskáldgáfan eða
þjóðsálarskáldgáfan jafnist við.
Sigurður var svo viti borinn
maður, að hann skikli hvert
mál í fljótu bragði, sanngjarn
og varfærinn í orðum, en vits-
munir hans og varfærni sátu
svo að segja á skörungsskapn-
um þannig, að eigandi þeirra
sigldi of mjög milli skersins og
bárunnar.
Sigurður bjó við örðugleika
bónda sem berst í bökkum
lengstum og Icomst á þing þá
fyrst, er hann var kominn á
fallanda fót og þá um leið í ráð-
herrastól, á vandræðatíma.
Það var liaft eftir skrifstofu-
stjóranum í deild Sigurðar ráð-
herra, að Iiann furðaði sig á,
hve þessi aldraði bóndi væri
fljótur og glöggur að átta sig á
málefnunum þar. En hvað sem
um það má segja fór um Sig-
urð á þeim misserum, sem hann
var ráðherra, þvi líkt sem fer
uin skógarvið sem rifinn er upp
með rótum og fluttur í nýjan
jarðveg. Hann litverpist og ber
eigi harr sitt.
Sigurður var vinsæll í sveit
sinni — ]>ó oddviti væri mjög
lengi. En sú staða er fám til
vinsælda. Hann lagði jafnan
tvær hjálparhendur fram, við
hvern sem var, ef hann gat leyst
vandræði mannsins, var gest-
risinn og glaðlyndur, hvort sem
andviðrum mætli eða sólskini í
heiði og lét sér ant um að
manna sveit sína, að þvi leyti
sem í hans valdi stóð.
Jón í Múla.
Eg sá hann fyrst í krókbekk
Neskirkju og var Jón þá bóndi
á Stóru-Reykjum. Eg gekk í
kirkjuna í seinna lagi og var
bún skipuð, þegar mig bar að
dyrum — átti um langan veg
að sækja. Eg þóttist vita hver
maðurinn var. „Hann kendu
allir ósénn“, segir Njáluhöfund-
ur um Skarpliéðinn — fölleitur
og skarpleitur, dökkur á hár og
allur var maðurinn skörulegur,
svo að af bar. Björn Jónsson
sagði um Jón Gauta látinn — eg
man laukrétt orðalagið — „að
gáfu- og gæfulegt yfirbragð,
hefði gert forsetann auðkendan
í hóp alþýðumanna.“ Það hið
sama mátti með sanni segja
um Jón í Múla. Björn sagði og
um þann Jón, „að verið hefði
manna fljótastur að átta sig á
viðfangsefnunum“. Og þó voru
þeir engir vinir.
Pétur Zopboniasson segir —
ef eg man rétt — í ritgerð í
Eimreið, þar sem liann ræðir
um mótþróa Jóns gegn áfengis-
löggjöf, „að hann muni hafa
verið mælskastur allra alþing-
ismanna á sinni tíð, þegar
hann beitti sér“, og er þá mikið
sagt, því að á þeim árum var
Hannes Hafstein fær í flestan
sjó og margir aðrir. Jón í Múla
talaði oftast stuttar ræður á
þingum, nema þegar hann sótti
til sektar og útlegðar frá ráð-
hérradómi Björns Jónssonar og
er sú ræða mikilsháttar, þung á
bárunni og þó kurteis.
Annars fer eg eigi lengra út í
þingmenskuhæfileika Jóns,
skortir til þess flest gögn.
Nokkuru síðar en eg siá Jón
í kirkjunni, heimsótti eg hann
að Reykjum. Þá sat hann við að
draga vefjaþráð í höfuld og rétti
dóttir hans lionum þráðinn. Jón
var vefari, eins og þá var titt
um alþýðumenn. Síðan hélst
kynning okkar meðan tími og
rúm leyfðu.
Eg tek undir það sem Björn
Jónsson sagði um Jón í Múla.
Við töluðum lielst um skáld-
skap og var hann afarfljótur að
átta sig á þeim efnum, enda var
hann skáldmæltur svo sem liann
átti kyn til — sonur Jóns Hin-
rikssonar á Helluvaði, sem orti
alla ævi, sér til hugarhægðar, og
var fleygivakur gáfumaður. Jón
í Múla lét sér annara um að
gleðjast yfir kostum skáldskap-
ar, en gremjast yfir göllum.
Jón gerði kvæði á unglings-
aldri, en lagði þá list niður,
taldi sig skorta frumleik og
andagift. Eg ætla að hann liafi
hvorugt skort. En hann sá það
rétt: aö það kostar ævilanga
elju og hagfeldar kringumstæð-
ur, að ná marki í þeim efnum.
Og hann var svo stórlátur, að
eigi vildi hann bjóða skáld-
gyðjunni vinstri hendina né
þann viðurgerning sem fæst í
„hálfum kleif og í höllu keri.“
Jón hvatli mig fyrstur manna
til ]>ess að svamla í blekbyttu
og er honum að þakka eða þá
að kenna, hve mörgum aurum
eg hefi sóað í ritföng um dag-
ana. Eg þurfti og livatningar
við, því að þá voru „sundin lok-
uð“ og eyjarnar hláu ósýnileg-
ar, þar sem eg dragnaði um
sandinn með djöfúl efans á hæl-
unum, — þess efa: hvort eg
væri borinn til andlegra óðala
eða húsgangs og svívirðingar.
Frli.
(3Zðeíns þar -
Hver fær kannað hugans
heima?
Hver fær skýrt þau duldu rök,
sem vísa fugh vængjatök
vegalausa himingeima?
Hví er engum unt að gleyma
æsku sinnar fyrstu bygð?
Hví er okkar ást og trygð
altaf tengd við litla bæinn?
— inst i dal eða yst við sæinn.
— Okkar heima aðeins þar.
Aðeins þar.
Skrautlýst borg með háum
höllum
hugann töfrar skamma stund.
Okkar sanna eðli og lund
er svo nátengt þöglum fjöllum,
Þráin vakir inst hjá öllum. —
Manstu ei dalsins djúpa frið,
döggvott gras og lækjarnið?
Ef að huga helsi þrengir,
hjartans dýpstu, leyndu strengir
-—■ finna ómgrunn aðeins þar.
Aðeins þar.
i
I
Hverjum, sem að aldur elur
útlægur frá bernskustorð,
heima, — þetta eina orð
undurmáttka, töfra felur.
Hvar sem mögur dalsins dvelur
dregur munann lilíðarskaut,
hamrabrelckur, hóll og laut.
Djúpt úr grænu grasi hann
teigar
gróðri þrungnar ilmsins veigar.
— Ilms er fann hann aðeins þar.
Aðeins þar.
Þegar næturþögnin hljóða
þreyttum veitir svefnsins gjöf,
vængjum draums um heiði
og höf
hugur vitjar bernskuslóða.
Og er dauðans myrka móða
máir hinstu drauma skil,
sér hann yfir húmsins hyl:
Björt í glugga Ijósin loga
í litlum hæ við skygða voga.
— Hann átti heima aðeins þar.
Aðeins þar.
L. G.