Vísir Sunnudagsblað - 27.08.1939, Síða 4

4
VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
ÞORSTSINN
siiss
Dauðinn býr í fjöllunum.
Alpafjöllin hækka eftir því
sem vestar dregur og ná liá-
marki sinu í Monte Blanc tind-
inum i Savoy-ölpunum innan
landamæra Frakklands. En þótt
einkennilegt sé, er Mont Blanc
ekki æðsta takmark hins æfða
fjallgöngumanns, lieldur eru
það tindarnir sem liggja austan
við Savoyalpanna, svokallaðir
Wallisaralpar. Það er miklu
meiri frægð og miklu meiri á-
hættu bundið, að klífa þá, held-
ur en Mont Blanc, þótt hæstur
sé. Framar öllu er Matterliorn
hið fyrirheitna land kletta-
göngumannsins, en sennilega
liafa fleiri menn hrapað þar til
bana, en á nokkru öðru fjalli
jarðarinnar. Matterhorn er
einna sérkennilegasti, fegursti
og hrikalegasti tindur Alpafjall-
anna, og það skal því engan
undra, þótt fylgdarmennirnir
fylgi þeirri reglu að fara í
kirkju og biðjast þar fyrir, áður
en þeir fara upp á fjallið.
Bernaralpar.
En þrátt fyrir að Wallisar-
alparnir séu hæstir og hrikaleg-
astir svissnesku Alpafjallanna
standa Bernaralparnir þeim lítið
að baki, og sumum þykir þeir
jafnvel ennþá stórbrotnari og
tröllslegri. Að standa og liorfa
mót „Ungfrúnni“, fegursta fjalh
Bernaralpanna, og sjá hvernig
skriðjökulsfossarnir steypast
með stuttu millibili niður af
þúsund metra háum hömrum
niður í dalboln, er i einu orði
sagt: óumræðilega stórfenglegt.
Snjórinn þyrlast eins og úða-
mökkur til allra átta í hrapinu,
en svo er þunginn mikill þegar
niður kemur, að dynkirnir og
drunurnar bergmála í fjöllun-
um alt i kring. Að horfa á þessi
gnæfandi, en þó fallandi skrið-
jökulsbákn, nærri fjögur þús-
und metra fyrir ofan grænan
og gróðurríkan dalbotninn er
eitt af því tignarlegasta og stór-
feldasta, sem eg hefi séð um
dagana.
Þannig er landið fjölbreytt i
fegux-ð sinni og fult af djúpum
en fögrurn andstæðum. Það er
sama hvert litið ex% maður sér
altaf eitthvað nýtt, eitthvað sér-
lcennilegt og fagurt. Maðurverð-
ur þess vegna aldrei leiður á
fegurð landsins, því hún er
aldrei einhæf eða fábreytt.
J0SEFS9ON:
LAHI) OG ÞJÓÐ
Húnar, sem bygðu hús sín
úti í vötnunum.
Hér i þessu einkennilega landi
andstæðnanna lifir dugleg og
kjarkmikil þjóð — þjóð sem að
vísu er eins full af andstæðum
og landið sjálft, en sem hinsveg-
ar hefir liáð sameiginlega bar-
átlu fyrir sjálfstæði sínu og
fi'elsi, og sem hefir því lært að
standa saman sem einn maður
gegn öllum óliollum áhrifum og
alliá kúgun.
Fyrstu spor, sem rakin verða
til íbúa í Sviss aftan úr forn-
eskju, ná aftur í steinöldina
fyrri eða lil hins svokallaða
paláolithiska tímabils. Hafa á
nokkurum stöðurn fundist
rninjar frá þessum tímum, sem
hefir leitt það í ljós, að þá hafi
húið langhöfða mannflokkur í
landinu, en sem hefir hlandast
slutthöfðum á steinöldinni síð-
ari. Betur vita menn um ílxúa
lcopar-, hrons- og járn-aldarinn-
ar, hina svokölluðu vatnabúa,
sem bygðu hús sin á trjám og
staurum er þeir ráku niður í
vötnunum. Á 300 stöðum hafa
nxinjar þessara manna fundist á
vatixsbökkum víðsvegar um
Sviss, og liafa þeir gefið all-
ljósa hugmynd unx lifnaðar-
háttu og atvinnuvegi þeiri*a. Um
800 f. Kr. hvei-fa jxessi vatna-
liús og nxenn flytja upp á þur-
lendið með íbúðir sínar. Þá
koma Iveltar að vestan inn í
landið og setjast þar að, en á
síðustu öld fyrir Krist, byrja
þeir loks að fá kynni af Róm-
verjunx. Þessir Keltar sem
bygðu Sviss voru nefndir Hel-
vetiar og dró landið, Helvetia,
nafn af þeim. Þeir voru menn-
ingai'þjóð að nxörgu leyti, lifðu
i víggirtum borgum og þorpum,
Ixygðu vegi og brýr, fei*ðuðust
og versluðu, voru skrifandi og
auk þess iðnaðarþjóð nokkur,
einkurn voru þeir góðir leir-
kera-, gull- og koþar-smiðir.
Stjórnai'farslega voru þeir
sundraðir og áttu í innbyrðis
skærum, voru lélegir þegnar en
góðir hermenn, og feldu sig
btur við rán og ferðalög en ak-
uryrkju og húskap.
Kynblöndun og andstæður
í lyndiseinkunn.
Hálfri öld fyrir fæðingu
Krists brutust Rónxvei-jar inn í
landið og lögðu ]xað undir sig.
Frá þeinx tínxa blönduðust
Rómvei’jar Keltum, en síðar
einnig Germanir, er þeir lögðu
landið undir sig á tímabilinu
frá 250—450 e. Kr. Á 10. öld
brutust loks Ungverjar inn i
Sviss, og með þeim bættist nýr
þjóðflokkur inn í landið, sem
raunar festi þar ekki rætur
öðruvísi en í kynblöndun. En
blöndun þessara mörgu og ólíku
kynflokka, ásamt háfjallalands-
Jaginu hefir mótað eðli og lynd-
iseinkunn Svisslendingsins.
Hann ersamansettur af andstæð-
um, ef til vill dýpri og nxeiri
andstæðum en nokkur önnur
þjóð álfumiar. I fari hans eru
keltneskir draumói’ar ognorræn
æfintýraþrá, eldur og blóðhiti
ítalans og fjör og lífsgleði
Frakkans. Hann felur í sér
austrænt kæruleysi, stjórnareðli
Rómverjans og frelsisþi’á Ger-
manans. í blóði hans berst áköf
útþrá en jafnframt djúp heim-
þrá og rík ættjai’ðai’ást. En
þrátt fyrir alt þetta andstæðu-
djúp, er þó einlæg innri eining,
ef dýpra er horft, og það eining
sem hvorki hin mismunandi
trúai’brögð, tungumál eða kyn-
flokkar nxegna að sundra.
Lýðræðið er bjai’gið,
sem þeir byggja á.
Hinn hrjóstrugi jax-ðvegur
fjallanna hefir gert Svisslend-
inginn að iðjusömum, dugleg-
um og sparneytnum veruleika-
manni. „Þá jörð, senx maður
yrkir gegnum líkamlegt strit og
sveita síns andlitis, elskar mað-
ur, segir Hamsun. Þetta gerir
Svisslendingui’inn og þess vegna
er ætthagaást lians fræg. Hvert
senx hann fer og livar sem liann
dvelur, þá gleymir hann aldi’ei
hinum fögru heimkynnum sín-
iim og hann langar altaf lieinx.
Ilrikaleiki og stórfengleiki Alp-
anna vekur frelsisþrá hans og
þroskar einstaklingseðlið. Hér
uppi í afdölum fjallana heldur
lxann við æfagömluni siðvenj-
um. málvenju, klæðaburði og
lyndiseinkunn forfeðra sinna.
Þessar venjur eru næstum eins
YFIR TUNNURNAR. —
George Dockstader lék ýnxsar listir á mótorhjóli í Los Angeles, ók í loftinu yfir tunnustafla o.s.frv.
Þykir ]>að mikil skemtun í Bandaríkjunum, að horfa á slíkt.