Nýja dagblaðið - 02.12.1933, Blaðsíða 2

2
N Ý J A
DAGBLA9IB
Fæsí í
bókabúðum
Við,
sem vinnum
eldhússiörfin
Frnmvörp og* tillög'ur
á Alþingi.
Greiðslulrestur á skuldum
smáútvcgsmanna.
Jónas Jónsson, Ingvar Pálma-
son og Bjöm Kristjánsson
flytja tillögu til þingsályktun- |
ar um að skora á ríkisstjóm- i
ina að hlutast til um, að þeir ,
bátaútvegsmenn, sem það
miklar skuldir hvíla á, að þær í
eru útvegi þeirra til verulegs
hnekkis, fái nú þegar fyrir
næstu vertíð greiðslufrest á
skuldunum.
1 greinargerð segir svo:
Það er vitanlegt, að nefnd sú,
sem nú er að rannsaka ástand
sjávarútvegsins, verður ekki
búin að skila áliti fyrir næstu
vertíð, en hinsvegar er það
upplýst, að mikill hluti báta-
útvegsmanna er það aðþrengd-
ur vegna eldri skulda, að víða
liggur við borð, að útgerðin
stöðvist eða að útvegsmenn i
verða að sætta sig við óhóflega
hátt verð á vörum til útgerð-
arinnar. Við athugun þess, að
bátaútvegurinn færir landinu
2/3 hluta af öllum fiskafla
landsmanna, eru slíkar þreng-
ingar vegna eldri skulda ekki
einungis skaðlegar fyrir hlutað-
eigandi menn, heldur og þjóð-
ina sem heild.
Eftírlitsmaðurinn með bönk-
um oq sparlsjóðum.
i
Jónas Jónsson flytur þál.till. í
um að skora á .ríkisstjómina ;
að leggja fyrir næsta þing frv.
um að leggja niður embættið
um eftirlit með bönkum og
sparisjóðum.
I greinargerð segir svo:
„Það hefir lengi verið almenn
skoðun, að þétta embætti væri
gersamlega óþarft. Sést, að sú
muni vera skoðun bankanna,
sem borga mikinn hluta af
kaupi þessa starfsmanns, því
að þeir hafa árum saman neit-_
að að borga kaup eftirlits-
mannsins. Frv. um niðurlagn-
ingu þessa embættis var samþ.
í efri deild í fyrra, en náði
þó ekki afgreiðslu í neðri deild.
Margir þingmenn telja, að
rétta megi við fjárhag ríkis-
ins með því að fella niður mið-
ur þörf embætti. Takist ekki
að fá þetta þing til að viður-
kenna, að leggja megi niður
þetta embætti, er sýnilegt, að
lítil von er um sparnað við
embættafækkun“.
Eins og kunnugt er, gegnir
Jakob Möller þessu embætti.
Er kostnaður greiddur af rík-
inu, bönkum og sparisjóðum.
Varalögreglan.
Tillaga Alþýðuflokksmanna
um afnám varalögreglu, sem
nú liggur fyrir sameinuðu
þingi, er svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að fela rík-
isstjórninni að leggja þegar
niður núverandi varalögreglu í
Reykjavík og stofna hvergi til
varalögreglu í kaupstöðum
landsins".
Við hana flytur Eysteinn
Jónsson nú svohljóðandi við-
aukatillögu:
Aftan við tillöguna bætist:
eins og nú standa sakir, og
aldrei nema áður sé fyrirskip-
uð og fullnægt hámarksfjölg-
un lögregluþjóna samkv. 1. gr.
laga um lögreglumenn frá 1933.
Lendingarbætur í Flatey.
Bergur Jónsson flytur till.
til þál. um að heimila ríkis-
stjóminni að verja úr ríkis-
sjóði á næsta ári allt að 2000
kr. til lendingarbóta í Flatey
á Breiðafirði, samkvæmt þeim
reglum, sem fjárlög setja um
þesskonar fjárframlög.
Verðuppbót á kjöti.
Landbúnaðarnefnd efri deild-
ar flytur svohljóðandi tillögu
til þál.:
„Efri deild Alþingis ályktar
að skora á ríkisstjórnina að
nota heimild þá, er felst í VI.
lið 22. gr. fjárlaganna 1934, til
að bæta upp verð á útfluttu
kjöti frá yfirstandandi ári, að
svo miklu leyti sem þörf kref-
ur“.
Laun opinberra starfsmanna.
Jón Pálmason, Pétur Otte-
sen og Jón Sigurðsson flytja
svohljóðandi tillögu:
„Neðri deild Alþingis álykt-
ar að skora á ríkisstjómina
að lækka frá næsta nýári, eft-
ir því sem við verður komið
vegna gerðra samninga, launa-
greiðslur til þeirra starfs-
manna ríkisins og stofnana
þess, sem laun taka utan launa-
laga, þannig að launin verði í
sem beztu samræmi við launa-
greiðslur samkvæmt launalög-
um“.
Meðgjöi með fávitum.
Guðrún Lárusdóttir flytur
till. til þál. um, að Alþingi á-
lykti að heimila ríkisstjórninni
að verja allt að 12500 kr. á
ári til þess að greiða meðlag
með fávitum frá efnalitlum
heimilum, sem komið er fyrir
á fávitahælinu að Sólheimum
í Grímsnesi. Þó skuli ekki
greiða meira en 500 kr. á ári
með hverjum einstökum fávita.
Eftirlit með áveitum.
Eiríkur Einarsson flytur þál.-
till. um að efri deild álykti að
skora á ríkisstjórnina að una-
irbúa og Ieggja fyrir næsta
reglulegt Alþingi frumvarp til
laga um viðhald og eftirlit
allra hinna stærri áveitufyrir-
tækja, er styrkt hafa verið af
ríkisfé.
Höfnin i Vestmannaeyjum.
Jóhann Þ. Jósefsson flytur
svohljóðandi tillögu til þingsá-
lyktunar:
„Neðri deild Alþingis álykt-
ar að skora á ríkisstjómina að
nota það, sem eftir er ónotað
af fjárveitingu samltv. lögum
nr. 58, 19. maí 1930, og veitt
var til dýpkunar á innsiglingu,
fullnaðarviðgerðar hafnargarð-
anna o. fl. í Vestmannaeyja-
höfn, til þess að styrkja Vest-
mannaeyjakaupstað til kaupa á
dýpkunartækjum fyrir hofn-
ina“.
Leikfélögin.
Guðrún Lárusdóttir flytur
tillögu til þingsályktunar um
heimild fyrir ríkisstjórnina til
þess að veita leikfélögum Reyk-
javíkur, Akureyrar og Isa-
fjarðar undanþágu frá skemmt-
anaskatti.
Varnir gegn landbroti i
Fljótshlið.
Jónas Jónsson flytur enn-
fremur svohljóðandi tillögu:
„Efri dedd Alþingis ályktar
að lýsa yfir, að samkvæmt
lögum nr. 27 frá 23. júní 1932
ber ríkissjóði að annast %
hluta kostnaðar við vamir
gegn ágangi Þverár í Fljóts-
hlíð innan við Hlíðarenda, ef
sýslan eða landeigendur fyrir
atbeina sýslunefndar bera Va
hluta kostnaðarins.
Greinargerð.
Tillaga þessi er flutt sam-
kvæmt ósk bænda í Fljótshlíð,
sem eiga í vök að verjast af
ágangi Þverár, og vilja fúslega
leggja fram krafta sína til að
verja jarðir gegn landbroti,
en hafa alls ekki bolmagn til
að leggja meira fram til þessa
verks en þann áttunda hluta
kostnaðar, sem lögin gera ráð
fyrir“.
mmm
^Sófmcuutir - íþróttlr - íiðttt
‘ ' » ■■!*" >
Dómar Jóns Þorleits-
sonar. — Andsvar.
Það er auðséð á svari Jóns
Þorleifssonar í þessu blaði síð-
astliðinn laugardag, að hann
hefir reiðst því mjög mikið,
að ég skyldi snúa ummælum
hans um Kr. Magnússon upp á
hann sjálfan. En þess þurfti
með, til þess að Jón fyndi
sjálfur hve ókurteislega hann
.skrifar. Aðalefni greinar minn-
ar 14. þ. m. í þessu blaði var
að andmæla hinni hrokafullu
dómsaðferð J. Þ., sem sé að
smána fólk með ummælum,
sem þýða líkt og: Þið eruð vit-
lausir og hafið ekkert vit á
þessu. Spyrjið þið mig. Ég er
sannleikurinn. Ég er vitið.
Því fer fjarri að J. Þ. komi
nokkuð nærri þessu efni grein-
ar minnar; eða því% atriði, að
hann hafi sjálfur sett samar.
útþynningar af sumum „mo-
tivum“ Ásgr. Jónssonar, sem
J. Þ. hefir svo með glöðu geði
selt þeim sömu kaupendum, er
hann atyrðir nú á áðurnefnd-
an hátt. Bezt væri að geta al-
veg sneitt hjá slagorðum þeim,
og smánaryrðum, sem J. Þ.
velur mér sem málara, því ég
tel engan listrænan vinning við
að elta þau uppi. J. Þ. ræðst
á „glansmyndamálarana“, sem
hann kallar t. d. okkur Krist-
ján. Þetta orð, glansmyndir,
hefir fyr verið notað sem niðr-
unarorð, en er kjánalegur og
algjörlega einskisverður mæli-
kvarði, því áferð litanna, eða
það atriði, hvort málverkið er
málað með þunnum litum eða
þykkum, matt eða gljáandi,
kemur ekki til greina, þegar
hið listræna gildi þess er met-
ið. Hinir mestu málarar hafa
jafnt málað þunt, gljáandi,
þykkt eða matt með fínni eða
stórgerðri áferð og er J. Þ.
áreiðanlega ekki fær um að taka
neinn þeirra góðu manna á
hné sér — þó lifandi væru —
til þess að leiðbeina þeim eins
og krökkum. Skal ég jafnt
nefna Rafael og Tizian eins og
Courbet eða önnur sígild stór-
menni og tæpast mun J. Þ. þora
nefna Rafael og Tizian,
glansmyndamálara. En sé svo,
þá tel ég mér áreiðanlega heið-
ur að félagsskapnum. Ytra út-
lit þess mikilsverða og þess lé-
lega getur í fljótu bragði sýnst
afar líkt (t. d. listaverk og
miðlungs-„kopia“ af því), en
þegar farið er að gæta betur
að, þekkist hið mikilsverða á
ýmiskonar hárviðkvæmum at-
riðum, svo sem kunnáttu og
leikni í teikningu, litasamsetn-
ingi, pensil- eða spaðadrætti o.
íl., sem töfrar fram hið and-
lega innlegg og er þannig far-
vegur þess. En leikni virðist J.
Þ. lítilsvirða af því að hann
vanhagar um þá nauðsynlegu
kosti.
J. Þ. ræðst á málverk mín
o. fl. af því að þau séu álitleg
að ytra útliti, — fer um þau
háðslegum orðum og gremst,
að honum skuli ekki takast að
gera sitt torf svo húsum hæft
að fólk vilji það fremur. J. Þ.
segir, að sér hafi verið óskað
bana af þeim, sem hann hafi
1 skrifað um. Ekki tek ég þetta
til mín. Ég- vil J. Þ. þvert á
móti svo vel, að ég óska af
heilum huga, að honum endist
aldur til að verða hlutverki
sínu vaxinn, — og jafnvel þó
ekki væri nema sem nothæfu
„marsipanpeði" á því skák-
borði íslenzks lista-klíkuskapar,
sem hann hefir slæðst inn á.
Mætti í því sambandi nefna
ýmsar sýningar erlendis og hér
heima, sem J. Þ. hefir haft
áhrif á, og væri fullþörf á
að taka þá hlið málsins til sér-
stakrar og rækilegrar athug-
unar. J. Þ. segir, að allir geti
tekið undir með mér og sagt,
að nú sé þörf á víðsýnum gáfu-
manni o. s. frv. Er það virðing-
arvert, að J. Þ. skuli þó, þrátt
fyrir gorgeir sinn, kannast
svona vel við hæfileikaleysi
sitt á þessu sviði. Ég lýsi því
yfir, að það er óþolandi, að
starfandi málari, sem er ekki
einu sinni í meðalröð hvað
getu snertir, skuli taka „koll-
ega“ sína, einn eftir annan og
flesta sér betri, á hné sér til
þess að dæma þá. Ég mótmæli
því. Til þess er hann óhæfur.
Freymóður Jóhannsson.
Hátíðahöld stúdenta í gær,
Frh. af 1. síðu.
fessor dr. Alexander Jóhannes-
son.
Formaður stúdentaráðs'ns
er Baldur Johnsen stud. med.,
en stúdentagarðsnefndina, sem
staðið hefir fyrir byggingunni,
skipa: dr. jur. Björn Þórðar-
son lögmaður í Reykjavík,
Guðmundur Guðmundsson stud.
juris, Gunnlaugur Einarsson
læknir, Pálmi Hannesson
menntaskólarektor, Pétur Sig-
urðsson háskólaritari, sem er
formaður nefndarinnar, Tómas
Jónsson lögfræðingur, og Val-
geir Björnsson bæjarverkfræð-
ingur.
Teikningu af húsinu hefir
gert Sigurður Guðmundsson
húsameistari og hefir hann
yfirumsjón með byggingunni.
Jón Bergsteinsson múrara-
meistari hefir tekið að sér að
reisa húsið í ákvæðisvinnu, en
daglegt eftirlit með verkinu
hefir Gunnlaúgur Halldórsson
húsameistari.
Byrjað var að -grafa fyrir
kjallará hússins 19. júlí 1933
og er húsið nú komið undir
þak. Svo er ráð fyrir gert, að
garðurinn verði tekinn til íbúð-
ar 1. október 1934.
Hornsteininn lagði háskóla-
rektor próf. dr. Alexander Jó-
hannesson.
Á undan og eftir athöfn
þessari lék lúðrasveit ýmsa
stúdentasöngva.
Framh. á 3. síðu.