Nýja dagblaðið - 29.06.1934, Blaðsíða 3

N Ý J A
DAGBLABIB
8
/
I svona heimi gei
ég ekki lifaðu
I
NÝJA DAGBLAÐIÐ |
Útgefandi: „Blaðaútgáfan h.f.“ |
Ritstjórí:
Gísli Guðmundsson,
Tjamargötu 39 Sími 4245. j
RiUtjómarskriístofur:
Laugav. 10. Símar 4373 og 2353. f
Afgr. og auglýsingaakrifstofa: |
' Austurstræti 12. Sími 2323. f
Áskriftargj. kr. 2,00 á mánuði. |
f lausasölu 10 aura oint. |
Prentsmiðjan Acta.
Vonbrigði
ihaldsíns
Talningu atkvæða er nú það
langt komið, að nokkuð má sjá
hvernig flokkaskipting verður
á AJþingi næsta kjörtímabil,
þótt uppbótarsæti séu enn
ekki fundin. Framsóknarflokk-
urinn er nú sterkari og örugg-
ari til áhrifamikillar umbóta-
baráttu en ef til vill nokkru
sinni fyr. Kjósendur hans hafa
fylkt sér fast um stefnumál
hans og stutt\frambjóðendur
flokksins til mikiila kosninga-
sigra. Og þeirn iiættu er nú
hrundið, að íhaldsflokkurinn
nái méirihluta á Alþingi og
geti komist í langþráða ein-
ræðisaðstöðu.
íhaldsflokkinn dreymdi stóra
drauma — drauma um meiri-
hlutavald og einræðisfram-
kvæmdir. Þjóðin hefir borið til
þess gæfu að hindra til fulls, að
framkvæmdir yrðu þvílíkir
einræðisþankar.
íhaldið hefir tapað kjósend-
um, tapað áliti lýðfrjáls fólks,
tapað möguleikum til meiri-
hlutastjórnar, tapað trúnni á
sjálft sig og tapað vonarglæt-
unni um það, að „bændavin-
irnir“ myndu hrökkva til þess
að róa því upp í ráðherrastól-
ana.
Og við þá menn er bundinn
dálítið broslegur þáttur í kosn-
ing;asögu íhaldsins nú.
Um það voru allmiklar ráða-
gerðir hjá forkólfum íhaldsins,
á hvern hátt myndi gagnleg-
ast að styðja sprengimennina,
svo að báðum yrði til fram-
dráttar. Og sá fyrsti og að
i'lestra dómi sá maklegasti var
Hannes frá Hvammstanga. En
einhuga stóðu íhaldsmenn ekki
með „yfirfærslu" atkvæðanna.
Jón Þorl. var tregur til þess að
„lána“ Hannesi atkvæði, Ól.
Th. vildi 'óvægur lána yfir á
Hannes. Og hann réð. Eftir
því sem háttsettir menn innan
íhaldsflokksins fullyrða sjálfir
við hvern sem er, fengu þeir
um 60 íhaldskjósendur í Vest-
ur-Húnavatnssýslu til þéss að
kjósa Hannes, én ekki þeirra
eigin frambjóðanda. Og þetta
dugði. Hannes skreið inn á
íhaldsatkvæðunum. Annars
hefðu sprengimennirnir eng-
an fengið. En svo lítil sár-
indi fylgja þessari fórn hjá
sumum íhaldsmönnunum. Nú
viðurkenna þeir þetta, líka við
hvern sem er: Hefðum við
ekki svikið okkar eigin fram-
bjóðanda, en stutt hann með
öllu'm greiddum atkvæðum okk-
ar manna í sýslunni, þá væri
— In einer solchen Welt
kann ich nicht leben!
Þannig hljóðaði bréf, sem
fannst á borði í svissnesku
hótelherbergi, þar sem ungur
Þjóðverji hafði endað líf sitt
með skammbyssukúlu.
Þessi ungi maður var hvorki
Gyðingur eða Marxisti, en hon-
um hafði orðið það ljóst, að
þessi heimur, sem hann lifði í,
átti ekki samleið með honum,
og hann hafði hvorki þrek eða
löngun til að eiga samleið með
lieiminum eins og hann var.
En eins og kurteisum manni
sæmdi vildi hann setja fram
sína afsökun. Þessvegna skrif-
aði hann.
— í svona heimi get ég ékki
lifað.
Við viljum gjaman kynnast
heiminum, og fá reiður á því,
livort þessi afsökun unga Þjóð-
verjans hefir aðeins átt við
hann eða hvort að fólkið yfir-
leitt virðist hafa ástæðu til að
taka orð hans sér í munn.
París!
Við komum til Parísar.
ölvaður af ljósi og litum geng
ég yíir Champs-Elysées. Ég
mæti þar konu, sem ég þekki
vel, það er fræg þýzk söng-
kona. Það var hún, fyrst og
fremst hún, sem kenndi níér
að finna allt það háleita og
djúpa, sem er ofið inn í þýzkt
mál og þýzka sönglist. Fyrir
áhrif hennar lærði ég að
þekkja það, sem bezt var til í
þýzku þjóðarsálinni, og sem
atburðum undanfarandi ára
hefir ekki enn tekizt að má
til fulls úr huga mínum. Þegar
hún söng „Gruss dich, Deutsch-
land, aus Herzens Grund“. Þá
skildi áheyrandinn það feg-
ursta, sem til var í þýzkri ætt-
jarðarást. Og hin framúrskar-
andi leikni hennar, sem vakti
aðdáun urn allan heim, var
ekkert annað en þessi alþekkti
vandaði þýzki iðnaður, fegrað-
ur og bættur með listagáfu.
Hún stendur nú fyrir fram-
an mig. Allt hið fagra og hríf-
andi er strokið af henni, svip-
urinn er dapur og steingerður.
Ég spyr hana hvemig henni
líði.
— Ég er landflótta; í þess-
ari stuttu setningu felst von-
leysi og kjarkskortur þess,
sem hefir verið sviftur því dýr-
mætasta, sem hann átti. Ég
hann nú þingmaður kjördæm-
isins en ekki H. J.
Það er eins og forustuhæfi-
leikar hins nýja formanns
ihaldsflokksins, Ól. Th. séu
ekki sem giftusamlegastir fyr-
ir íhaldið — í þessu efni frem-
ur en öðru. En ef til vill hugs-
ar íhaldið, að Hannes reynist
þeim mun betur.
fæ að vita, að hún hefir feng-
ið atvinnu ,í París og er í all-
miklum metum. Ég vil ekki
spyrja hana um ástæðuna fyr-
ir vonleysi hennar og dapur-
leik, en ég spyr.
— Líkar yður ekki hér í
París?
— Jú, það er fallegt hérna,
en ég er þýzk.
— Þér kunnið náttúrlega
frönsku?
— Já, en ég hugsa og finn
til, eins og Þjóðverji.
— Því eruð þér þá hér?
— Ég hefi tapað ættjörð-
inni. Það er sagt, að ég sé ekki
Þjóðverji. Ég er Gyðingur.
II ún brosir raunalega. Ég grét
og leið, og barðist minni bar-
áttu sem Þjóðverji í þau fjög-
ur ár, sem maðurinn minn var
í þýzku skotgröfunum. Ég hefi
soltið svo að börnin mín hefðu
að borða, og í verðhruninu eft-
ir .stríðið missti ég allt mitt
samansparaða fé. En þetta
tekur því öllu fram. Þetta er
annar heiniur. Það er eiginlega
ógemingur að lifa í svona
heimi----------
Vín.
Síðasta apríl var þingræðið
opinberlega og hátíðlega borið
til grafar í þingsölum Vínar-
borgar. Eftir að Dollfuss-
stjórnin hefir stjómað landinu
í 14 mánuði að eigin vild, hefir
stjórnin, innblásin af þjóðræð-
isanda, kallað þingið saman á
ný. Eftir að jafnaðarmanna-
flokknum var sundrað í febrú-
arstyrjöldinni, er aðeins um
stjómarflokkinn að ræða, og
örfáa þýzksinnaða nazista, sem
ganga af þingi, og síðan getur
stjórnin á „þingræðislegan"
hátt látið mynda einræðis-
stjóm.
En meðan verið er í þing-
salnum að skrifa nýja siðu í
hina marglitu veraldarsögu, er
fróðleg-t að ganga um götur
borgarinnar og kynna sér stj órn
málin meðal hinna vinnandi
manna og horfa á vegsummerk-
in frá febrúarstríðinu s.l. vetur.
Dolfussstjórnin hefir átt ann
ríkt að breiða yfir spellvirkin
frá vetrinum. Þó eru merkín
allsstaðar auðsæ. Þegar kon-
urnar fara út á torgin til að
kaupa og börnin leika sér á
götunum, blasa við augum
þeirra gráar sementsklessur,
sem er dreyft yfir hliðar rauðu
tígulsteinshúsanna, þar sem
hraðskotabyssurnar hafa unn-
ið. Sumstaðar er hola við holu
á húshliðunum, eins og pikkað
hafi verið í þær með prjóni.
V egsummerkin á skemmdum
glugum og brotnum þökum eru
einnig auðsæar.
Þrátt fyrir fjölda þeirra,
sem féllu, eru þeir þó ennþá
fleiri sem enn lifa. Hinir „yfir-
unnu“. Og eins og húsin,
standa þeir ennþá, þrátt fyrir
1 eldraunina.
Kartöflumyglan
Hvernig á að verjast kartöflumyglunni?
1. Með því að velja heppilegt garðstæði.
2. Með því að rækta garðana vel, ræsa þá vel,
vinna þá vel og bæta þá með heppilegum
áburði, og með því að hirða þá vel.
3. Með því að nota útsæði af þeim tegundum,
sem reynast hraustastar gegn myglunni.
4. Með því að kaupa og nota þau tæki og efni,
sem geta orðið til að hindra eða draga úr
skemmdum af völdum myglunnar.
5. Með því að geyma útsæðið vandlega frá
hausti til vors.
Vér urðum fyrstir til þess að flytja inn og útbreiða
svo um munaði þær tegnndir af útsæði sem hraustastar
eru gegn myglunni. Vér urðum einnig fyrstir til þess
að hafa á boðstólum tæki og efni til þess að verjast
árásum kartöflumyglunnar.
Höfum ávalt til:
Sprautur til að dreita vökva — Bordeauxvökva og
Burgundervökva. Verð kr 52.00—85.00
A.K.I. koparsódamjöl til að blanda Burgundervökva
Fýsibelgi til að dreifa dufti. Verð: litlir kr. 4,50,
stærri kr. 15,00.
A.K.I. koparsódaduft.
ATV. Tilraunastöð danska ríkisins mælir eindregið með
A.K.I. koparsódadufti til varnar gegn kartöflumyglunni
Látið ekki skeika að sköpuðu með kartöfluræktina
Hafið tæki og efni við hendina til þess að verjast
myglunni. Biðið ekki þangað til það er um seinan.
Samband ísl. samvínnufélaga
Sími 1080.
Ég rekst á verkamann, er
stendur og horfir á börn að
leikum. Ég ávarpa hann og
er hann fús til þess að gefa
mér ýmsar upplýsingar og sýna
mér verkamannabústaðina á
Karl Marx Hof.
Það er stilltur og greindar-
legur maður. Fötin hans líta
líkt út og sum húsin. Það eru
ekki nema slitur af uppruna-
legu fötunum eftir. Hitt eru
margskornar bætur. Þrátt fyr-
ir það, þá lítur hann ekki út
eins og flækingur, heldur eins
og sá, er veit hvað hann vill,
og hefir ákveðið mark, sem að
er stefnt, jafnt og 'rólega.
Hann sýnir mér íbúð sína.
Það er fordyri, tvö herbergi og
eldhús. Fátæklegt er það, en
hreinlegt. Leigan er 28 kr. um
mánuðinn. Það eru 1400 slíkar
íbúðir í Karl Marx Hof og 7
þúsund manns eiga heima
þama, en nú eru um 2 þúsund
í fangelsum.
— Mér var sleppt úr fang-
gelsi eftir sex vikur, því þeir
gátu engar sakir fundið á
móti mér, þrátt fyrir það, að
reynt 'var að fá fram lognar
játningar til að styðja málstað
stjórnarinnar. Sérstaklega var
það slæmt í lögreglugæzlunni,
það var alltaf verið að yfir-
heyra okkur og við vorum
barðir með gúmmíkylfum og
byssuskeftum, en eftir að ég
kom í fangelsið var það skárra.
Hin opinbera skýrsla, sem
gefin er út um tölu hinna
föllnu er hlægilega hlutdræg.
Við höfum athugað það ná-
kvæmlega hversu margir verka-
menn, konur þeirra og börn
féllu í blóðbaðinu. Það voru á-
reiðanlega ekki færri en 2600.
Þegar einhver verkamaður féll
eða var tekinn fastur, þá missti
fjölskylda hans atvinnuleysis-
styrkinn og varð bjargarlaus
En fjölskyldur hermanna og
lögreglumanna, er féllu, voru
ríkulega styrktar af hinu opin
bera. Sú hjálp, sem við urðum
að lifa af, voru okkar eigin
styrktarfélög, svo og hjálp frá
enskum, belgískum og dönsk-
um stéttarbræðrum. Við vitum
hversu erfitt það hefir verið
fyrir það fólk að láta þessa
hjálp í té, en við fengum ekki
aðeins peningana, heldur fylgdi
þeim sú tilfinning, að enn væri
til alþjóðleg samhjálp. Um al-
þjóðastefnu má ekki tala leng-
ur, bætti hann við brosandi, og
er þess þó skemmst að minn-
ast, að það var í tízku hjá
yfirstéttinni, en nú er það aS-
eins meðal okkar.
Hann stendur enn á ný við
húsið og horfir á börnin að
leikum. Þannig hefir hann stað.
ið, starað og beðið, atvinnu-
laus í sex ár-----------
(Meira).