Nýja dagblaðið - 23.01.1935, Page 2

t
2
N Ý J A DAQBLAÐIB
B - LITUN^TÍRa^PREríUN-HT
fl -HRTTRPREÍJUN KENIÍK 11
W TRTR OG JKINNVÖFUJ = %
^ hrein/un- »
f seiri liggxir fjarst
löndum, heitir Tristan da
Qjjlillafcíl suður Atlanzhafinu
raiðju rís hún úr sjó eins og
tindur á risavöxnumi fjall-
garði, sem nær einungis að
sícjóta blá-kollirium upp úr
hafinu.
Eyjan er 3BÖ0 km. frá suð-
urodda Afríku, en til vesturs
eru 4400 km. til næstu hafnar,
Montenvideo, á austurströnd
Suður-Ameríku. Og til næstu
byggðrar eyjar, St. Helenu,
er
Km.'leið.
Wýjujjga
maims. Og þar er einhver ein-
srTisfeyai>: ^a.{ Clunha,: er eld-
fjahaeyja ög stendur, gosinökk-
ur flesta tíma upp úr gígnum,
en þokudrungi liggur alla jafna
uriihverfik haná.
Naumast er hægt að hugsa
sér nökkum stað veraldar,
iriönrium byggðan, er svo sé af-
sikðj^tur og svo fjarri sláandi
lífi umheimsins, sem þessi
hrjóstruga úthafseyja.
En hvemig hefir mönnum
getað dottið það í hug, að
setjast*að á slíkum stað, þar
sem ekkert samband er við um-
heiminn mörgum árum saman.
T. d. kom ekkert skip til eyj-
arinnar frá 1914—1919.
Áður en Súezskurðurinn var
grafinn og skip, sem sigldu
til Austurálfunnar þurftu að
sigla alla leið suður um Af-
ríku, kom það einstakasinnum
fyrir, að eitt og eitt þeirra
kom að eyjunni til þess að taka
sér vatn. Annars sást þar
aldrei lifandi vera. Það var
fyrst í byrjun nítjándu aldar,
að þar settust að nokkrir
irienn. Og tilefnið var merki-
legt.
Englendingar höfðu um þær
mundir, eins og kunnugt er,
tekið Napoleon til fanga og
flutt hann til St. Helene. En
svo mikill ótti stóð hinu brezka
heimsveldi enn af þessuml ein-
mana fanga, sjúkum á sál og
líkama og lengst úti í regin-
hafi, að segja mátti að það
skylfi af hræðslu við það að
Napoleon slyppi með einhverj-
um1 hætti heim til Evrópu.
Fyrir því fékk fangavörður
hans þá þannig til stillt, að 5
yfirliðsforingjar og 36 undir-
foringjar úr enska hernum,
settust að á Tristan da Cunha
í 'því skyni, að halda einskon-
ar vörð á úthafinu um það, að
leiðangrar Napoleon til bjarg-
arnnæðu síður til St. Helene án
vitjpidar Englendinga. Eng-
leudingarnir fluttust svo til
eyjarinnar með konur sínar og
bjuggust þar um.
Það var árið 1816.
J?pgar Englendingar sáu
sjáJfjr hve hlægileg þessi ráð-
stofun í raun og veru var, köll-
uðíf þriir menn sína heim.
-^Bftíðþá var það einn liðsfor-
ingjanna, sem bað um leyfi til
þessíg&mega vera kyr.
Það leyfi fékkst. Maðurinn
varð eftir ásamt konu sinni og
börnrnn þeirra. Þetta er upp-
hafið að því þjóðfélagi, seiri
nú ríkir á Tristan da Cunha.
Nokkrum árum seinna bætt-
ust tveir sjóliðsmenn í hópinn.
Ánnar þeirra hafði verið eínn
af gæzlumönnum Napoleons á
St. Helene, hinn hafði verið
með í orustunni við Trafalgar
og veríð sá maðurinn, sem
hinn frægi Nelson féll í fang-
ið á, er hánn hlaut banasárið.
Áríð 1825 voru samtals 25
niérin á eynni' Nokkru síðar
náðii ^.þeir .;Iríl. sín nokkrum
svertingjakQnuipGJ^r{ %
ap&j pggmiyjt, þej^-ajrjvrit.ð svo
blóðblöndurií. jjjeom b
Ibúarnir i lifa v- ekki villi-
mannalífi, eins og ef til vill
mætti halda.
eru úr steini og með
stráþaki. Enginn trjágarður er
á eynni. En það litla, sem rekur
á fjörumar af timbri, er not-
að í hús, báta og sitthvag fl.
Bátamir eru furðu góðir og
íbúarnir lista-sjómenn.
Fátækt er þama mikil. Eyj-
an er hrjóstrug, korn þrífst
ekki, naumast kartöflur held-
ur, en af sjófugli er yfrið nóg
og hafið umhverfis er allauðugt
af fiski.
Annars verður að fá bús-
hluti flesta og áhöld frá Ev-
rópu eða Ameríku. En slíkt
tekur jafnan mörg ár.
Svo þétt er þokan um eyna,
að stundum hafa skip, sem
þangað hafa ætlað, alls ekki
fundið hana, þrátt fyrir
margra vikna leit.
Velgerðarfélag eitt í Bret-
landi hefir tekið að sér að sjá
eyjarskeggjum fyrir þeim
nauðsynjum, er ekki fást hjá
þeim heima fyrir, og þær eru
margar.
Það launar prest á eynni,
sem um leið er kennari.
Einu sinni báðu eyjabúar um
brúðarbúning, sem hinar
ungu konur gætu átt saméig-
inlega og notað, er þær giftu
sig. Hann kom — að vísu
tveim árum eftir að um var
beðið og er enn notaður.
Heilsufar er ágætt á eynni.
Tæring þekkist ekki og á
hundrað árum hefir einn mað-
ur veikst af krabbameini. Og
tannskemmdir eru engar.
Þegnfélagsskipunin þama er
með einkennilegum hætti. Allir
eru jafnir. Þar þeklcjast ekld
yfirmenn og undirgefnir, eng-
inn embættismaður, ekkert
„ráð“, ekkert þing né löggjaf-
arstarfsemi, engin lög né
reglugerðir.
Og eftir því, sem fullyrt er,
er ekkert dæmi þess að þar
hafi verig framinn glæpur.
Eyjan tilheyrir öllum1 jafnt
og hver fjölskylda á það hús,
sem hún hefir reist.
Þegar sendingar berast til
Tristan da Cunha, er þeim
skift jafnt milli allra.
Afgrelðsla og hraðpressnn Langaveg 20 (Inng'angur frá Klapparstíg)
Sími 4203 Yerksmiðjan Baldursgötn 20 Pósthólf #2
Aukin viðskipti frá ári til árs eru bezta sönnunin fyrir hinni viðþekktu
vandvirkni okkai. Allir hinir vandlátu skipta við okkur. Þið. sem ekki hafið
skipt við okkur, komist i þeirra tölu og reynið viðskiptin. Ef þér þurfið t.
d. að láta lita, kemisk-hreinsa eða g-ufupressa 2 klæðnaði, sendið okkur þann
sem er ver útlitandi, en hinn í annan stað, gerið svo samanbnrð, þá munu
oklcur tryggð áframhaldandi viðskipti yðar.
Fullkomnustu vélar og áhöld. — Allskonar viðgerðir.
Sendum. Sími 42G8 Sækjum
Móttaka hjá Hirti Hjartarsyni, Bræðrahorgarstíg 1, siiní 4256, Afgreiðsla i
Hafnarfirði i Stebbabúð Linnetsstíg 2, sími 9291
Sent gegn póstkröfn nm alli land.
Peningar þekkjast ekki með-
al eyjabúa, enda væri ekkert
með þá að gera, þar sem ekk-
ert er að kaupa fyrir þá.
Og þrátt fyrir þennan eyði-
lega, gróðurlitla stað mitt í
reginauðn úthafsins, unna íbú-
arnir átthögum sínum og vilja
ekki skifta um bústað.
Enska stjómin hefir boðið
þeim bústað í nýlendum sínum
í Afríku og lofað þeim ýmsum
hlunnindum, en íbúar á Trist-
an da Cunha hafa hafnað því
boði. Þeir kjósa að búa á
hinni hrjóstragu eyju, við fá-
tækt sína en frelsi, mitt í auðn
hins óendanlega úthafs.
E.f. Lyra
fer héðan fimmtudaginn 24. þ.
m. kl. 6 síðd. til Bergen um
Vestmannaeyjar og Thorshavu*
Tekið á móti flutningi til
hádegis á fimmtud.
Farseðlar sækist fyrir sama
tíma.
Hit. Biarnssöi b Smitli
ÚtvarpsTiotendum hefir, síðan Útvarpsstöð
Islands tók til starfa, fjölgað mun örar hér
á Iandi/i.eu í nokkru -.öðru landi álfunnar.
Einkum hefir fjölgunin verið ör nú að
undanforriiri
ísland hefir nú þegar náð mjög hárri hlut-
falistölu útvaríisnotenda og mun, eftir því
sem nú horfir, bráðlega ná hæstu tölu út-
varpsnotencla miðað við fólksfjölda.
Verð viðtækja er lægra hér á landi en í
öðrum löndum álfunnar.
Viðtækjaveizlunin veitir kaupendum viðtækja
meiri tryggingu um hagkvæm viðskípti en nokkur
önnur verzlun mundi gera, þegar bilanir koma
fram í tækjunum eða óhöpp bera að höndum.
Ágóða Viðtækjaverziunarinnar er iögum samkv.
eingöngu varið til reksturs útvarpsins, almennrar
útbreiðslu þess og til hagsbóta útvarpsnotendum.
Takmarkið er: Viðtæki ísm á hvert heimíli.
Viðtækjaverzlun ríkisins
Lækjargötu 10 B. — Sími 3823.
Vetrarföt og
vetrarfrakkar
Nýkomið úrval af smekklegum fata- og frakkaefnum,
Kynnið yður vöru og verð,
GEFJUai
Laugaveg 10
Simi 2838.
I