Nýja dagblaðið - 14.08.1935, Blaðsíða 1

Heima á bernskusiöðvu m
eftir 47 ár í fjarlægri heimsálfu
Bræðurnir sr. Alberi og Hannes Kristjánssynir skýra A'ýja dagblaðinu frá
för sinni um landið. Þeir lögðu af siað iil Ameríku með Brúarfossi i gær
Tveir hæstaréttardómarar
fengu í gœr lausn frá embætti
Tveir Vestur-íslendingar,
bræðurnir séra Albert Krist-
jánsson og Hannes kaupmaður
Kristj ánsson, héldu í gærkvöldi
af stað áleiðis vestur um haf,
eftir tveggja mánaða dvöl hér
á landi. Þeir komu hingað eftir
47 ára fjarveru til að svala átt.
iiagaþrá sinni og færa heim
með sér rétta mynd af ætt-
landinu og þjóðinni. Þeir hafa
að undanförnu ferðast víðs-
vegar um landið.
1 gær lagði tíðindamaður
blaðsins leið sína að „Garði“
og hitti séra Albert að miáli.
Á bernskustttðvunum í
Ytrl-Tungu á TJðnusi.
— Hvað er í fréttum úr
ferðalagi ykkar bræðra?
— Allt hið bezta. Það var
eins og sól og sumar fylgdi okk-
ur hvert sem við fórum. Við
íorum héðan með skipi norður
til Húsavíkur og dvöldum þar
í nokkra daga. Síðan héldum
við að Ytri-Tungu á Tjömesi.
Við höfðum náð takmarki ferð-
arinnar — heim til bemsku-
stöðvanna. Ég var aðeins 11
ára þegar ég fór þaðan og
Hannes 4 ára, svo að vitanlega
voru minningamar fáar og ó-
ljósar. Samt sem áður hefir
þessi blettur bundið okkur
sterkum böndumi og þráfaldlega
dregið að sér allan hug okkar.
— En bmgðust ekki vonir
ykkar?
— Nei. Við komumj að Ytri-
Tungu í dásamlega fögru veðri
og fólkið þar þekkti til okkar
og bauð okkur með sér að vera.
Þær tvær nætur, sem við
dvöldum þar, gekk sólin aldrei
til viðar. Okkur hafði dreymt
marga fagra draumia, en sá feg-
ursti hafði rætzt.
Eftir að við höfðumi farið
austur á Reyðarfjörð, dvalist á
Vattamesi, séð Ásbyrgi og
aðra merka staði, komum við
aítur að Ytri-Tungu. Föstudag-
inn 5. júlí var okkur haldið
þar fjölmennt samsæti. Frá
þessu fagra sumarkveldi höf-
um! við dásamlegustu minning-
arnar úr ferg okkar. Allt fólkið
var okkur svo eðlilega innilegt,
að hughrifin fengu algert vald
yfir okkur. Og um miðnætur-
skeið fylgdi allur hópurinn okk-
ur út að landamjærum jarðar-
innar, sem fóstraði okkur í
æsku og lét okkur fegursta
skrúð sitt í té á kveðjustund-
inni.
— Komuð þið landveg aftur
hingað?
— Við fórum á bifreið um
Mývatnssveit, Bárðardal og
dvöldum nokkra daga í Eyja-
firði. Þaðan fórum við til Borg.
arfjarðar og dvöldum þar í
vikutíma. Síðan við komúm
hingað til bæjarins, höfum við
farið víðsvegar og m. a. kom-
ið á Þingvelli, að Gullfossi og
Geysi.
Hvar var fagurat? —
í Ásbyrgi, aaglr Haun-
m Kriat]án«M>n.
— Og hvar þótti ykkur f»g-
urst á Fróni.
— Náttúrlega á Tjömesi!
Annars er náttúra landsins
ákaflega fjölbreytileg og hin-
ar mötuðu andstæður, sem
mæta auganu við hvert fótmjál,
grípa hug manns hvað mest.
T. d. er mjög fallegt á Vattar-
hesi og í Ásbyrgi —.
— Já, Ásbyrgi, segir Hann-
es Kristjánsson, sem hafði
komið að og hlustað á tal okk-
ar sr. Alberts. Það er fegursti
staðurinn, sem ég sá í ferðinni.
Hið kalda mikilfenglega stand-
berg við hlið blómlgresis og
skógar virtist brosa við sinni
eigin mynd, sem speglaðist í
tjöminni í kyrru og fögru
veðri.
— Og hvaða áhrif hafði
landið á ykkur?
— Um það getum við í raun-
inni lítið sagt, segir Albert,
áhrifin eru svo margháttuð, að
það er eins og engixm tími
hafi gefist til að mjelta öll þau
ósköp. Veðrið og viðtökumar
hefir hjálpast að til að gera
okkur ferðalagið ógleymanlegt.
Við höfum sótt heim ættlandið,
svalað margra ára þrá og
hverfum héðan með endurnærð.
ar minningar, sem við munum
þráfaldlega dvelja við í fram-
tíðinni.
PlógarnlatUHnnlpglii
•r sterkari vastau
hafs en austan.
— En bera allir Vestur-la-
lendingar í brjósti löngun til
að sjá gamla landið, og álítur
þú að þjóðemistilfinning þeirra
sé sterkari en okkar, sem dvelj-
um heimja?
— Jé, það iriá ganga að því
vísu, því að það er algild regla,
að átthagaástin verður aterk
hjá þeim, sem dvelja lengst að
heiman. Eins er um íslendinga
vestan hafs. Þótt heimþráin
að vísu verði ekki hemill á við-
fangsefni þeirra, þá brýzt þó
öðru hvoru út þrá til að sjá
gamla landið. Það er alltaf sér-
stakur heimur í hugskoti ein-
staklingsins. Við höfum líka
gert okkur fulla grein fyrir því
hve okkur er það mikilsvert að
lialda við þjóðernistilfinning-
unni. Ég tel að það þurfi ekki
að valda neinum misskilningi,
þótt það sé viðurkennt að við
þjáumst ekki daglega af heim1-
þrá. T. d. erum við bræðumir
búnir að fullnægja löngun okk-
ar, og heimþrá okkar stefnir
nú í öfuga átt — í vestur.
íslendingar eiga að
hætta að þérast.
— Finnst þér ekki fram-
koma og hugsunarháttur okk-
ar hér heima vera með nokkuð
öðrum hætti en landa okkar
vestan hafs?
— Fólkið hér er tæplega eins
frjálsmannlegt og létt til við-
kynningar í fyrstu. En þó mun
vera um verulega framför að
ræða í því efni. Þið leggið þann
skilning í þéringamar, að þær
séu nokkurskonar vamargarður
gegn frekari viðkynningu við
náungann. Þessvegna þurfið
þið hið bráðasta að losa ykk-
ur við þær og þann húgsana-
hátt, sem við þær loðir. Mér
finnst öll framkoma, bæði ein-
staklinga og eins í opinberu lífi,
bera vott um vöknun til sið-
menningar, sem tekin hefir ver-
ið full geist, og er ýmist of eða
van, unz allt færizt í eðlilegt
horf. Það er stundum eins og
um lærdóm sé að ræða, en ekki
eðlilega þróun.
Lærið ai Amaríku-
möimum fremur eu
Hvrópþþjóðunuiru
seglr sr. Albert
— Og hvað finnst þér um at-
vinnuhætti okkar?
— Það sem ókunnugur tekur
strax eftir, er það, hve miklar
framkvæmdirnar eru og dreifð-
ar um allt landið; hve fólkið er
fátt, en möguleikamir miklir.
Aðkomumanni úr þrautræktuðu
landi kemur það einkennilega
fyrir sjónir, að ræktaðir skuli
vera smáblettir með löngu
millibili, en allt landið á milli
þeirra virðist geyma sömu skil-
yrði, en er óræktað. Þessi
dreifing byggðarinnar virðist
Fremh. & 4 rfBu.
Samkvæmt tillögu dómsmála-
ráðherra hefir konungur í gær
veitt hæstaréttardómurunum
Eggert Briem og Páli Einars-
syni lausn frá embættum. Þeir
eru nú orðnir meira en 65 ára
að aldri.
Eins og skýrt var frá hér í
blaðinu, ritaði ráðherrami fyrir
nokkru þessum tveim embættis.
mönnum bróf og óskaði eftir að
þeir bæðust lausnar. Þeir múnu
Eins og kunnugt er, var
kjötverðlagsnefndin upphaflega
Páll Zóphóniasson alþm.
skipuð til eins árs. Var nefndin
því endurskipuð nú í vikunni.
Sú breyting hefir orðið á
Með Gullfossi þ. 25. júlí síð-
astl. kom til Reykjavíkur
skozkur fj árrækt&rfræðingur,
Jan Cumming, Allanfeam In-
verness í Skotlandi. En af fjár-
stofni þessa manns keypti
Hallgrímur Þorbergsson Bor-
der-Leicester fé það, sem flutt
var hingað til lands og hann
hefir síðan haft til varðveizlu1
á Halldórsstöðum í Laxárdal
og fór þar eftir tillögum land-
búnaðarráðuneytisins skozka.
Jan Cumming kom til lands-
ins meðal annars til þess að
skoða þennan fjárstofn á Hall-
dórsstöðum og kynna sér
hvemig eldi h ans og gæzla
hefði gefizt hór á landi.
Um Jan Cumming ®r rótt að
geta þess, að hann ar í uro
miklu áliti, »em sérfræðingur
um þetta fjárkyn, að hann er
j þó eitthvað hafa veigrað #ér
við því, nema því aðeins, að
þeir fengju einhverjar ráðu-
neytisyfirlýsingar viðvíkjandi
eftirlaunum.
En nú hafa þeir »«m s«gt
íengið lausnina.
Dómaraembættin raunu verða
auglýst til umsóknar, og nýir
menn skipaðir í þau, þegar
réttarfríinu lýkur.
skipun nefndarinnar, að Jón
ívarsson kaupfélagsstjóri hefir
látið af formannsstarfi. Skorað-
ist hann undan að gegna því
áfram, vegna þess, að það
krefst allmikillar dvalar hér í
bænum, en starf hans heimia
fyrir er mjög umfangsmikið og
leyfir það ekki.
Við starfi Jóns tekur Páll
Zóphóníasson ráðunautur, er
hann var áður varaformaður
nefndarinnar, og aðalmaður í
íjarveru Jóns.
Aðrir nefndaimenn em þeir
sömu og áður, Jón Árnason
framkvæmdarstjóri tilnefndur
af Sis, Helgi Bergs tilnefndur
af Sláturfélagi Suðurlands og
Kaupfélagi Borgfirðinga, sr.
Ingimar Jónsson tilnefndur
af Alþýðusambandinu og Þor-
leifur Gunnarsson tílnefndur af
iðnaðarmönnum.
einn af þremur verðlaunadóm-
urum Border-Leicester-fjárins
á búfjársýningum í Skotlandi
og íriandi.
Jan Cumming skoðaði ná-
kvæmlega hverja skepnu og
gerði samanburð á hreinrækt-
uðu dilkunum og einblendings-
dilkunum, og fara hér á eftir
kaflar úr umsögn hans, sem
hann lét í té áður «n hann
hvarf af landi burt:
íslenzka
Border-Leicesterféð.
„Þegar ég athugaði ofan-
greint fé, þótti mér fróðlegt
að sjá mismuninn á einblend-
ingslömbunum og íslénzku
lömbunum. Að mínu áliti «ru
•inblendingslömbin miiklu
þyngri og sterklegri að öllu
Fremh. á 4. aíðu.
KjötYerðlagsnefndin endurskipuð
Páll Zóphéniasaon er iormaöar neindarinnar
Skozka féð og einblendingsræktin
Skozkur tjárrœktartrœðingur heflr skoðað féð og
sagt álit eitt um það