Nýja dagblaðið - 25.01.1936, Qupperneq 2

2
N Ý J A
DAGBLAÐIÐ
Nú er tækifærið
að kaupa
ódýra kjötið í dýrtíðinni
Aðeins 85 aura pr. 1 kg. í frampörtum.
Kr, 1,00 pr. 1 kg. í lærum.
E NNFREMUR:
Súr hvalur Vínarpylsur
Soðið hangikjöt Miðdagspylsur
Sogin svið Kjötfars
Reykt kindabjiigu Nýtt daglega
Kjötbúð Reykiaviknr
Vesturgötu 16 Sími 4769
Framvegis verður
lágmarksverð
á bifreiðaakstri i Reykjavik og nágrenni ekv.
ettirtarandi gjaldskrá
Akstur í beinni línu frá stöð innan Barónsstfgs að
austan, innan Sellandsstígs að vestan, innan Eringbraut-
ar að sunnan 1 kr.
Fyrir hverja viðkomu, án tafar, sem ekki er í beinni
leið 0,25. — Fyrir not af bifreiðinni í bakaleið 0,25
Fyrir akstur milli austur- og vesturbæjar á svæði
innan Ægisgötu, Eólatorgs að vestan og Skálholtsstígs,
Bjarnarstígs, Týsgötu, Klapparstígs að austan, 1 kr.
Á svæði innan Bræðraborgarst., Asvallagötu að
vestan, Njaiðargötu, Frakkast, að austan, kr. 1,25.
A svæði innan Barónsstígs að austan, Eringbrautar
að sunnan, Seljavegs og Eringbr. vestan kr. 1,50.
Tímagjald: Kennsluakstur kr. 6.00 pr, kl.st.: A1-
mennur akstur kr. 5 00 pr. klst ; fyrir klst. akstur
kr. 1.50; fyrir 1/2 klst. akstur kr. 2.75. — Skuldakeyrsla
má vera allt að 25«/0 dýrari en kontantkeyrsla. — Næt-
urkeyrsla, frá kl. 1—7, 25% hærri en dagkeyrsla.
Lágmarksgjald kr. 1,50.
Tími reiknast frá því bifreið fer af stöð þar til
hún hefir skilað farþegum. Bið reiknast samkv. tíma-
gjaldi
Lágmarksgjald fyrir 7 manna bifreið kr. 1,50 (þeg-
ar um hana er beðið) og sfðan 25% hærra en fyrir 4
manna.
Skrá yfir gjöld til ákveðinna staða í nágrenni
bæjarins geta menn fengið á bifreiðastöðvunum.
Reykjavík, 23. janúar 1936.
Bifreiðastöðvar bæjarins
Agætt nanta-
og1 svínakjöt
alltaf fyrirliggjandi.
Samband isl. samvinnufélaga
Sim! 1080
Aístaða bók-
menntanna til
samtíðarínnar
Framh. af 1. síðu.
að því er snertir bókmenntim-
ar.
Af nýrri íslenzkum rithöf-
undum met ég sérstaklega mik-
ils Gunnar Gunnarsson, Hall-
dór Kiljan Laxness, Kristmann
Guðmundsson og Sigurð Nor
dal.
— Eiga bókmenntimar að
fjalla um lífsstefnur og vanda-
mál samtíðarinnar eða fyrst og
fremst að vera persónulýsing-
ar?
— Það er mitt álit að ef
skáldinu er það eðlilegt vegna
listar sinnar og persónu að lýsa
stefnuhvörfum samtíðar sinn-
ar, er það vitanlega mikilsvert,
ekki sízt fyrir eftirkomend-
urna, að eiga listþrungna lýs-
ingu á lífi og baráttu samtíð-
arinnar. En það er eins með
sérhvert skáld og alla aðra
menn, að þeir bera föstust mót
ákveösins tímabils. Og það
skáld sem þvingai sig til að
lýsa nýjustu vandamálum sam-
tíðarinnar getur ávt á hættu að
rit hans verði mótuð af stj >m-
málum, en ekki íist
— Hafa bókmenr.iímar eins
mikið gildi fyrir aD.ienning og
áður fyrr?
— Ég ætla að þær hafi enn
meira gildi nú en áður. Kvik-
myndimar, sem eru sérstæð
grein listar, hafa aukið mátt
orðsins. Hin munnlega túlkun
verður að sitja í fyrirrúmi fyr-
ir öðru, bæði í leikhúsi og í
samveru manna á þroskabraut
þeirra.
— En hvað getið þér sagt
um rithöfundarferil yðar? »
— Mína eigin bókagerð? —
Ég byrjaði af þörf til að gleðja
sjálfa mig og aðra. Síðan, þeg-
ar ég skrifaði bækur alvarlegs
efnis, hugsaði ég aldrei um við-
fangsefni eða tilgang. Og efnið
kemur líka af sjálfu sér á
margan hátt. Maður getur orð-
ið hugfanginn við að athuga
andlitsdrætti þeirra, sem mað-
ur sér á götunni eða í spor-
vagninum — andlit, sem virð-
ast bera merki örlaganna. Mað-
ur les orð, setningar eða heyr-
ir brot úr samtali — þessi at-
vik blunda í vitundinni, vaxa
og skapa bók. Auk þess getur
komið fram hliðsjón af efni
einnar bókar 0g fætt af sér
aðra bók. Líka koma fram hug-
Nýkomið:
íslenzkar
Rófur og
Kartðflur
Kiötverzl.
Herðnbreið
Kirkjuvegi 7 Simi 4565
myndir meðan maður skrifar,
og þannig heldur þetta stöðugt
áfram.
— Er það rétt að norrænar
bókmenntir hverfi stöðugt meir
að þjóðlífsstefnum samtíðar-
innar?
— Já, að því er snertir hinar
yngstu og nýjustu bókmenntir
sem enn hafa ekki fundið hæfi-
legt viðfangsefni — ekki fund-
ið hlutverk sitt — eða hafa
jafnvel lítinn skilning á öðru,
en séreinkennum samtíðarinn-
ar um þáð er viðkemur ástríð-
um og kynferðislífi. — Að öðru
leyti ætla ég að svara megi
þessari spurningu neitandi.
Að því er snertir nútímabók-
menntir íslendinga, segir skáld-
konan að síðustu, virðist mér
þær vera' beinn arftaki hinnar
fornu gullaldar. Þær bera með
sér svip hins. stórfenglega lands
og yndisleik hinna léttu blæ-
brigða. Þannig virðast mér
hinar hreinlegu, ágætu nútíma-
bókmenntir á eyjunni , Atlants-
hafi. B. S.
Lærið sænsku
Svíþjóð er fólksflest allra Norð-
urlandanna (íb. 6 milj.) Svíar
eru með gagnmenntuðustu þjóð-
um veraldar. Sænskan er fram-
úrskarandi fagurt mál, og það
hefir verið fyrsti túlkur margra
djúpviturlegra og fagurra hugs-
ana, sem skipa heiðurssess í
heimsbókmenntunum. Svíar eru
ein nánasta frændþjóð Islend-
inga, og sænskan er að mörgu
leyti líkari íslenzku en hin Norð-
urlandamálin. — Að öllu þessu
athuguðu mætti ætla, að það
væri mjög eftirsóknarvert fyrir
okkar litlu þjóð, að vera í sem
nánustu sambandi við þennan
„stóra bróðuru, fyrir handan
hafið. — I þessu sambandi er
vert að geta þess, að fyrsti
prentarinn hér á landi var Svíi,
og Svíar urðu fyrstir útlendra
manna, til að gefa gaum forn-
ritum okkar og varðveita þau
frá glötun.
Lengi var „kóngsins Kaup-
mannahöfn11 menntamiðstöð ís-
lendinga. Á þeim tímum blöskr-
aði engum, þó að danska væri
kennd í menntaskólanum 4—6
stundir á viku í 6 vetur, og
mundi þó minna hafa gagn gert.
En nú er öldin önnur. Á síð-
ustu árum fer þeim stöðugt
fjölgandi, sem leita sér mennt-
unar annarstaðar en í Dan-
mörku, og gildir þuð jafnt um
stúdenta og aðra. En gamla lag-
ið er enn í fullu gildi í mennta-
skólanum. Áður fyrri leituðu
fáir íslendingar til Prakklands.
Frönskukennslan í menntaskól-
anunj miðast enn við það.
(Kennd 3 vetur). Kokkrir íslend-
ingar hafa þó lokið háskólaprófi
í Paris á síðustu árum. Upp á
síðkastið hefir dálítil kvísl af
menntamannastraumnum einnig
beinzt til Sviþjóðar. Engin
sænska er þó enn kennd í
menntaskólanum, en nokkrir
alþýðuskólar hafa nú sænsku-
kennslu og mun hún þó ekki
skyidunámsgrein nema í Sam-
vinnuskólanum.
Dæmið um dönsku- ogfrönsku-
kennsluna í menntaskólanum er
Leiðrétting
Til skýringar við grein í
N. D. í fyrrad. um „Sundmennt
Norðurlanda“, viðkomandi því,
hvernig erlendir menn með
reynsluþekkingu telja að bezt
verði komið fyrir sætum fyrir
áhorfendur í sundhöllum, vil
ég taka þetta fram: Álitið er
að bezta fyrirkomulagið sé það
að hafa sæti fyrir áhorfendur
lausa, upphækkandi bekki, sem
eru settir á gangstéttimar með-
fram sundþrónni þegar kapp-
sund fara fram. Að kappsund-
inu loknu eru svo þessir bekkir
teknir burtu af gangstéttunum
og þær (stéttimar) notað-
ar við sundkennsluna. Eins og
tekið er fram í nefndri grein,
álíta þessir sömu menn, sem
mesta reynslu hafa, að það sé
ekki rétt að steypa áhorfenda-
svæðin, það hleypir mikið fram
verði húsanna og er auk þess
mun verra fyrir áhorfendur,
þar sem þeir með því móti eru
lengra frá lauginni og súlumar,
sem þá þarf að steypa til þess
að bera uppi þakið, taka af út-
sýni til sundmanna úr áhorf-
endasætum. Þetta er hér tekið
fram til þess að fyrirbyggja
misskilning, af þvi að línur,
sem snertu þetta atriði grein-
arinnar í blaðinu í gær, höfðu
ruglazt. M. S.
lítið, en mjög athyglisvert sýnis-
born af íhaldsseminni i íslenzk
um skólamálum. Það er orðin
hefð hér á landi að byrja tungu-
málanám á dönskunni. Vegna
þess eigum við danska orðabók
með íslenzkum þýðingum, en
enga sænska eða norska. En
þótt liafa megi mikil not dönsku
orðabókarinnar við lestur hinna
Norðurlandamálanna, vegna hins
nána skyldleika þeirra, þá mun
hefð þessi ekki verða brotin á
bak aftur, fyr en út hafa verið
gefnar sænskar og norskar
orðabækur, a. m. k. með þeim
orðum úr þessum málum, sem
algeng eru, en gagnólík tilsvar-
andi orðum í íslenzku og dönsku.
— Það er hálfgerð háðung fyrir
íslendinga, þessa viðurkenndu,
námfúsu menningarþjóð, að lesa
sænska og noska höfunda — f
dönskum þýðingum!
Margirmunu heldur viljakynn-
ast Tegnér, Fröding, Strindberg,
Heidenstam, Selmu Lagerlöf og
öðrum sænskum höfundum í sinni
upphaflegu mynd, en í dönskum
flíkum.
í vetur hefir Reykvíkingum
gefizt óvenjulegt tækifæri til að
læra sænsku. Það setn af er
vetri, hefir sænski sendikenn-
arinn, docent Áke Ohlmarks,
kennt tveim flokkum: stúdent-
um og utanháskólafólki (byrj-
endum). Nú hefir íslenzk-sænska
félagið, Svíþjóð, hlutazt til um
að stofnað yrði til námsskeiðs
fyrir fólk, sem komið er nokk-
uð áleiðis í málinu, og hófst
það i gær.
Væntanlega setur sig enginn
úr færi, sem á annað borð hef-
ir ástæður til, að nota þetta
ágæta tækifæri til að nema bet-
ur hið „málmi skærra máLu
L.