Nýja dagblaðið - 23.06.1936, Blaðsíða 3

N t J A
BAGBLA8IB
3
NtJA DAGBLAÐH)
Útgefandi: BlaSaötgáfan h.f.
Ritnefnd:
Guöbrandur Magnúsaon,
Gísli Guðmundsson,
Guðm. Er. Guðmundsson.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
þórarinn pórarinsaew.
Ritstjómarskriístofur:
Hafn. 16. Símar 4373 og 2393.
Afgr. og auglýsingaskrifstofa
Hafnarstr. 16. Simi 2323.
Áskriftargjald kr. 2£0 á mán.
-í lausasðlu 10 aura eint. -
Prentsm. Acta.
Simi 3948.
Fánamálið og
Æ 91 » 9 *
17. jum
Fáriamálið gamla var eitt ai'
heitustu baráttumalum hér á
landi. Þá var um það barizt,
hvort islendingar mættu ha"a
sérstakan fána eins og sjálf-
stæð ríki og hvort nota mætti
þennan fána sem siglingafána
um öll höf eða aðeins innan
íslenzkrar landhelgi.
Hið nýja fánamál er annars
eðlis. Þar er um það að ræða,
hvort einstökum stjórnmála-
fiokki eigi að haldast það uppi,
að misnota þjóðfánann á þann
hátt að gera hann að tákni
fyrir sérhagsmunum sínum í
baráttunni gegn öðrum stjórn-
málaflokkum.
Það er auðséð á Mbl. í fyrra-
dag, að forsprakkar íhaldsins
eru byrjaðir að gera sér það
ljóst, að með því að nota ís-
lenzka fánann eins og þeir
hafa gert, eru þeir að fremja
hættulegan leik. Þeir munu sem
sé hafa orðið þess varir, að
fjöldi manns lítur á þetta at-
ferli, sem hina verstu saurgun
fánans, og að þessi saurgun
fánans særir alla góða íslend-
inga. Útúrsnúningur Mbl. um
að verið sé að meina íhalds-
mönnum að draga upp fána á
húsum sínum, er auðvitað
fleipur eitt, til þess að komast
hjá að rökræða kjarna málsins.
Vitanlega mega íhaldsmenn
nota þjóðfánann á sama hátt
og aðrir borgarar landsins. En
þegar þeir nota hann sem sér-
einkenni á kosningabílum sín-
um, þá er farið út fyrir tak-
mörk hins sæmilega.
Og það er líka farið út fyrir
takmörk hins sæmilega, þegar
forsprakkar þessara sömu
manna láta sér detta í hug sú
ósvinna, að nota 17. júní til
auglýsingastarfsemi fyrir flokk
sinn, og að fara fram á það, að
útvarpið taki setningarræðu
svokallaðs „landsfundar“ þeirra
upp í hátíðardagskrá þessa
Iielga dags.
Það þýðir ekkert í því sam-
bandi að vitna í útvarp Al-
þýðuflokksins 1. maí. Sá dagur
er ekki sameiginlegur hátíðis-
dagur þjóðarinnar. Hann er
helgaður lífsbaráttu einnar
stéttar, og ekki frá neinum
tekinn.
Það er sennilega til of mikils
mælst að búaat við þvi af nú-
Frá norræna
þingmannafundinum
Vídlal vid Bjarxia Bjarnason, alpm*
Skemmtiferd
FramsóknarSélaganna í Reykjavík
Sunnudaginn 28. þ.m. fara Framsóknarfélögin i Reykja-
vík skemmtiför til Þingvalla. — Lagt verður af stað frá
Arnarhvoli kl. 8,30 f. h.
Skemmtiatriði:
Knattleikir og ýmsir útileikir, pokahlaup, ræð-
ur, söngur og dans. — Ennfremur keppa félögin í
knattspyrnu, boðhlaupi og reipdrætti.
Ferðir báðar leiðir kosta kr. 4,00 fyrir fullorðna,
en kr. 2,00 fyrir börn innan 14 ára. — Nesti verða
menn að hafa með sér sjálfir en öl og gosdrykki geta
menn fengið á staðnum. —
Farmiðar eru geldir félagsmönnum á afgr. Nýja
dagblaðsins og eru menn beðnir að tilkynna þátttöku
sína sem fyrst og eigi síðar eu á föstudag kl, 6. e. h.
Félagsmenn mega taka með sér gesti.
Bjarni Bjarnason alþm. og
skólastjóri á Laugarvatni kom
á laugardagskvöldið var heim
Bjarni Bjarnason.
úr för sinni til útlanda. En
hann mætti fyrir hönd Fram-
sóknarflokksins á fundi nor-
norrænna þingmanna í Kaup-
mannahöfn í vor.
Bjarni hafði ekki langa dvöl
hér í bænum, því að laust eftir
hádegi á sunnudag var hann
kominn austur að Geysi og
setti þar hina fjölmennu vor-
hátíð Framsóknarmanna í Ár-
nessýslu. Síðari hluta dags
tókst tíðindamanni N.dbl., sem
staddur var eystra að ná tali
aí Bjarna og spyrja hann um
ferðina.
— Þingmannafundurinn stóð
yfir í tvo daga, segir Bjami
Bjarnason, og var haldinn í
fundarsal Landsþingsins í
Kristjánsborgarhöll. Mættir
voru þingmenn frá öllum ríkj-
um Norðurlanda, en Stauning
forsætisráðherra Dana stjóm-
aði umræðum. En auk þessa
vörðu fundarmenn einum degi
til ferðalags um Fjón. Þá var
m. a. skoðuð stórbrúin yfir
Litlabelti og hinn frægi íþrótta-
skóli í Ollerup á Fjóni.
verandi ráðamönnum íhaldsins,
að þeir sjái svo sóma sinn að
leggja niður þetta athæfi sitt
sjálfkrafa.
En það mega þeir góðu herr-
ar vita, að það er nú á með-
vitund alls þorra almennings,
að þeir og þeirra flokkur sé
þess sízt af öllum umkominn
að státa af þjóðrækni og þjóð-
hollustu. Menn eru ekki búnir
að gleyma því, að aðalmálgagn
flokksins, Morgunblaðið, hefir
um langt skeið verið undir yf-
irráðum erlendra manna og
kostað af erlendu fé. Menn
vita það líka, að allir erlendir
fjármálaspekulantar, sem sezt
hafa að hér í landi, hafa tekið
sér bólfestu í íhaldsflokknum
og stutt hann að málum. Og
innan flokksins hafa erlendir
og óþjóðlegir menn brotizt til
hinna æðstu valda. Hitt er þó
miklu verra, að menn 1 þessum
flokki hafa hvað eftir annað
orðið berir að því að r«ka
Aðalmál þau, er fundurinn
tók til meðferðar, voru þessi:
Friðarstarfsemi og Þjóða-
bandalagið, Skattamál Norður-
landaríkjanna og fjárlagaform
í hinum einstöku ríkjum á
Norðurlöndum.
— En hvar hefir þú ver-
ið síðan þingmannafundmum
lauk ?
— Mig langaði til að nota
tækifærið til að kynna mér
eitthvað framkvæmdir Dana í
nýbýlamálum. Ég átti þess-
vegna tal við Niels Frederjk-
sen, sem er formaður dönsku
nýbýlanefndarinnar (Statens
Jordlovsudvalg), og gaf hann
mér ýmsar mikilsverðar upp-
lýsingar. Ég fór þvínæst yfir til
Jótlands, og til Tönder á Suður-
Jótlandi, rétt á þýzku landa-
mærunum. En þar í nágrenn-
inu hafa á síðustu 6 árum ver-
ið reist um 20 nýbýli.
Landið, sem þessi býli standa
á, var áður undir vatni, en
hefir verið þurkað upp og rækt-
að. Við fyrstu býlin var fyrir-
lromulagið þannig, að ríkið
ræktaði land býlisins og byggði
öll hús, og afhenti það full-
gert til ábúanda. En síðar var
sú breyting gerð, að i*íkið
framkvæmdi aðeins ræktunina,
en ábúendurnir byggðu sjálfir.
— Kjör þeirra, sem nú reisa
nýbýli, segir B. B., eru þau, að
ríkið leggur til ræktað land og
lánar 90% af byggingarkostn-
aði. Af landverðinu og láninu,
greiðir ábúandi síðan 4% á ári,
og getur hann valið um, að
greiða í peningum eða afurð-
um.
— Hvað fá danskir bændur
fyrir mjólkina?
— Það er ekki gott að svara
þessu nákvæmlega, því að
bændur selja víðast aðeins
rjómann, en flytja undanrenn-
starfsemi, sem í eðli sínu ætti
að telja til landráða. Má í því
sambandi benda á njósnar-
starfsemina í þágu erlendra
veiðiþjófa, og róg og níð, sem
ýmsir íhaldsdátar hafa borið til
framandi þjóða um andstæð-
inga sína hér heima, að ó-
gleymdum þeim tilraunum, sem
þeir og blöð þeirra hafa gert
til að spilla lánstrausti lands-
ins og einstakra íslenzkra
stofnana erlendis (sbr. skrifin
um lántökuna 1980, og níðpésa
B. Kr. um S. I. S., sem þýddur
var á ensku).
Þeir, sem þetta muna, og
þeir eru margir, líta á þjóð-
ræknistilburði íhaldsmanna
eins og yfirskin guðhræðslunn-
ar hjá þeim, sem „afneita
hennar krafti“. Og þeir eiga
erfitt með að sætta sig við að
sjá hið óþjóðlegasta Morgun-
blaðsdót fai*a kámugum fingr-
um um helga dóma þjóðarinn-
ar.
una heim frá rjómabúum og
nota hana til svínafóðurs. En
verðið er þó sýnilega miklu
lægra í Danmörku en hér á
landi, og sama er að segja um
hin Norðurlöndin.
— Þegar ég hafði skoðað
mig um í Suður-Jótlandi, segir
B. B., fór ég til Esbjerg og var
þar 3—4 daga, Esbjerg er eins
og kunnugt er, mikil útflutn-
ingsbær fyrir danskar land-
búnaðarafurðir. Þar er líka
ágætur baðstaður. Fi*á Esbjerg
fór ég til London og var þar í
Vorhátíð sú er samvinnu-
menn í Ámessýslu héldu við
Geysi á sunnudaginn var var
mjög vel sótt og fór ágætlega
fram. Var og veður gott, frem-
ur hlýtt, og sólskin nokkum
hluta dagsins.
Hátíðin var að miklu leyti
útisamkoma. Var hún sett um
kí. 3 e. h. af Bjarna Bjama-
syni alþm., en að því loknu
flutti sr. Jón Thorarensen í
I-fruna guðsþjónustu. Hafði
ræðustóll verið reistur rétt hjá
íþróttaskóla Sigurðar Greips-
sonar, en áheyrendur sátu í
grasi gróinni brekku gegnt
ræðustólnum.
Að lokinni guðsþjónustu fóru
fram ræðuhöld. Töiuðu þá Guð-
mundur Gíslason kennari á
Laugarvatni, Gísli Guðmunds-
son ritstjóri, Guðjón Rögn-
vadsson bóndi á Tjöm og Jör-
undur Brynjólfsson alþm. Á
milli ræðuhalda var söngur og
þessum þætti samkomunnar
lauk með því, að samkomu-
gestir risu úr „sætum“ og
sungu: „ó, guð vors lands“.
Síðan safnaðist mannfjöld-
inn saman við Geysi. Var skál-
in þá barmafull, en nú var
vatnið lækkað og borin sápa í
hverinn. Eftir stutta stund
fóm að heyrast dynkir í hvem-
fimm daga. Fór síðan með
skipi heim frá Hull.
• - Ég hafði mikla ánægju af
þessari ferð og vonandi tals-
vert gagn — segir B. B. að lok-
um. Meðal hinna norrænu þing-
manna, sem ég hitti á fundin-
um í Khöfn, vom ýmsir merk-
ir bændur, og þeir höfðu sína
sögu að segja, hver frá sínu
landi. Og það, sem ég sá á Jót-
landi, var á margan hátt eftir-
tektai*vert, þótt ekki eigi það að
öllu leyti við staðhætti og
möguleika hér á landi.
um, og þvínæst kom gosið, bæði
mikið og fagurt. Þó hafði hver-
inn gosið nóttina áður. Má á
þessu sjá, hvílíkur þvættingur
það er hjá Mbl., að umsjónar-
maður hversins hafi átt sök á
því, hve lítið gos varð s. 1.
föstudag, er konungur var hjá
Geysi. En blaðið vildi kenna
því um þá, að umsjónarmaður-
inn hefði sleppt hvemum laus-
um(!) daginn áður og borið í
hann innlenda sápu í staðinn
fyrir erlenda!
Eftir að samkomugestir
höfðu skemmt sér við gosið,
var stiginn dans í fimleikasal
íþróttaskólans fram til kl. 10
um kvöldið. En veitingar vom
til reiðu allan daginn í hinum
nýja veitingasal, sem Sigurður
Greipsson hefir byggt við skól-
ann.
Var hátíð þessi yfirleitt hin
ánægjulegasta, og allir í sól-
skinsskapi. En alls munu þar
hafa verið 500—600 manns og
þar af meirihlutinn úr sýsl-
unni. En meðal þeirra annara,
sem þama komu, voru nor-
rænu stúdentamir frá Laugar-
vatni.
Á laugardaginn kemur halda
samvinnumenn í Rangárvalla-
sýslu sína vorhátíð í Gunnars-
holti.
Vorhátíð samvinnumanna
í Árnessýslu við Geysi
á sunnudaginn var