Nýja dagblaðið - 01.07.1936, Blaðsíða 2

2
N Ý J A
D A G B L A Ð I Ð
VERÐ VIÐTÆKJA ER LÆGRA HÉR Á
LANDI, EN í ÖÐRUM LÖNDUM ÁLF-
UNNAR.
Viðtækjaverzlunin veitiv kaupendum viðtækja
meirí tryg-g-ingu um hag'kvæm viðskipti en nolck-
ur önnur verzlun mundi gera, þegar bilanir koma
fram í tækjunum eða óhöpp bera að höndum.
Ágóða Viðtækjaverzlunarinnar er lögum samkv.
eingöngu varið til reksturs útvarpsins, almennrar
útbreiðslu þess, og tíl hagsbóta útvarpsnotendum.
Takmarkið er: Viðtæki inn á hvert heimili.
VIÐTÆKJAVERZLUN
RÍKISINS,
Lækjargötn 10 B. Sími 3828.
* Allt með íslensknm skipum! •§*
Sögfueyjan í Eystrasaltí
Eftír Hallgrím Jóuasson
(Framhald).
Visby stendur á vestur- j
strönd eyjarinnar, lítið eitt j
norðar en um mitt landið. j
Staðnum hallar bratt niður að ,
höfninni og' er útsýn fögur til j
hafsins.
Eins og áður hefir verið j
sagt, ganga firnamiklir múrar
um staðinn og allt í sjó fram.
Er það furðulegt mannvirki að i
iengd og stærð.
Múrinn er hlaðinn úr höggn- .
um sandsteini. Hann er margra
metra þykkur og 6—10 metra
hár. En upp af honum rísa svo
með skömmu millibili fer-
hyrndir turnar um 8—10 m.
háir. Með þeim nær múrinn
um 20 metra hæð. Þetta eru
skot- og varðturnar, og standa
nær alvög með sömu ummerkj-
um, frá því er þeir voru reist-
ir, en það var fyrst nokkru eftir
árið 1000, en byggingu þeirra
lokið eftir 1200. Lengd þeirra
er samanlögð nokkuð á 4. kíló-
metra.
Er fornfræðingum það hin
mesta ráðgáta, hvert öll þau
kynstur af grjóti hafa verið
sótt, er í þetta risavaxna
mannvirki hefir farið.
Dyr eru á hverri þeirra
þriggja hliða, sem að landi
horfa, há, hvelfd port, fyr meir
lokuð tvennum hurðum, felli-
hurð að utan, er lék í grópum,
en að innan hurð á hjörum
með slagbröndum fyrir.
Lengi getur maður staðið
hljóður og undrandi og horft
á þessa fornu, tröllauknu
steinsmíð, sem tímans tönn
hefir að vísu víðast markað
sjáanlegum sporum, en þó til
furðu lítillar eyðingar.
Þarna áttu sævíkingar að-
setur og griðland.
Þarna börðust þeir til sigurs
eða falls, og þama stóð eitt
glæsilegasta veldi hinna kaup-
slyngu Líbikumanna, um lang-
an aldur.
Eins og fyr er sagt, kom
Valdemar Danakonungur At-
terdag her sínum til Gotlands
1361 og vann Visby með á-
hlaupi. Hann var herskár vel
og stjórnslunginn. Nægir að
Sænska vikan
í dag
Kl. 6 Fyrirlestur í Kaup-
þingssalnum. Próf.
Sven Tunberg: Ur
den nordiska sam-
förstándstankens
historia.
Kl. 7,15 Samsöngur hald-
inn í Gramla B(ó.
Stockholms stud-
ent sángare. (Ný
söngskrá).
Kl. 8,15 Fyrirlestur í út-
varpið. Professor
Hjalmar Lindroth:
Þegar íslenzkan
var talin móðir
Norðurlandamál-
anna.
Kl. 9 Kynningarkvöld
Sænsk.-ísl. fólags-
ins „ Svíþjóð« í
Oddfellowhúsinu.
Aðgöngum.hjá Eymundsen,
Viðar og Hljóðfærahúsinu.
Smjör og Ostar
trá M)ólknrsamlagina & Aknreyri
alltaf fyrirliggjandi í heildsölu hjá
Samband ísl. samvinnufélaga
Sími 1080.
í heildsölu
Frosið kjöt af vænu rosknu fó
Kjötið er ágætt og mjög ódýrt samanborið við aðrar
matvörur
Samband isl. samvínnufélaga
Sími 1080.
Kjötverzlanir
Seljum hreinsaðar kindagarnir.
Garnastöðin, Reykiavík
Sími 4241.
Mánudagínn 6. jjúlí
Kl. 9,30: Lokaveizla mót-
tökunefndar Sænsku vik-
unnar að Hotel Borg. Fó-
lagsmönnum Sænsk-ísl. fé-
lagsins „Svíþjóð“. Norræna
félagsins, Karlakórs K.F.U.
M. og Karlakórs Reykja-
víkur er boðin þátttaka í
Jokaveislunni. Askriftarlist-
ar og aðgöngumiðar hjá
Éymundsen og Viðar.
Kjarnar • Essensar
Höfum 1 birgðum ýmsar tegundir kjarna til iðnaðar.
BIÐJIÐ UM VERÐSKRÁ;
Áfengisverzlun ríkisins.
benda á það eitt í því sam-
bandi, er hann lét handsama
ch’ottningarefni Hákonar Nor-
cgskonungs, er hún var á leið
ti! mannsefnis síns. En Há-
koni til huggunar sendi Valde-
mar honum Margréti dóttur
sína í staðinn, og fór svo, að
hann þáði sendinguna og varð
hún drottning Hákonar og þar
með Noregs og íslands, eins og
kunnugt er.
En svo var Margrét kostum
búin, til að stýra löndum og
lýðnum, að faðir hennar lét svo
um mælt, að aðeins í einu hefði
drottni allsherjar yfir sést í 1
gjöfum sínum við þetta eftir-
lætisbarn, og það var sá mis-
g'áningur hans að skapa hana
í kvenmannsmynd.
26. júlí sumarið 1361 stóð
danski herinn undir múrum
Visby-staðar.
Bæjarbúar voru deigir í
vöi’ninni. Auðlegð og óhófslifn-
aður hafði gert íbúana sljófa,
hirðulitla og drembna. Þeir
treystu varnarmúrum sínum,
hinum miklu, og sannarlega
voru þeir ekki árennilegir.
En fáar borgir eða engar
hafa staðizt vel undirbúið á-
hlaup einhuga hers. Og svo
fór hér. Visby féll í hendur
áhlaupsliðsins, eftir hið voða-
legasta mannfall. 1800 menn
úr liði borgarbúa féllu í valinn.
Straumar af blóði runnu nið-
ur brattar göturnar og allt í
sjó fram.
Konungur lét brjóta skarð
mikið í hringmúrana, og hélt
| þar inn með herinn. Sér þess
enn glögg merki, hvar hlaðið
Iiefir verið upp í — síðar meir.
Borgarmenn höfðu gert út-
hlaup úr staðnum og stóð or-
ustan rétt utan við bæinn. Þar
heita nú Valdemarsgrafir, er
valkestirnir voru dysjaðir.
Lá þar furðuleg dyngja af
mannabeinum, er til var grafið
og var auðsætt, að. saman
höfðu dregnir verið í hauga,
þeir er grafnir voru. Fjöldi
beinanna voru kurluð og brot-
in, auðsæilega eftir vopn. Síð-
an stendur yfir gröfinni stein-
liross mikill, kendur við kon-
ung, og heitir Valdemarskross.
Valdemar Atterdag rændi ó-
hemju fé í skíru gulli, öðrum
góðmálmum og hverju því fé-
mætu, er greipar máttu sópa.
Að því loknu hélt hann
burtu flota sínum, suður til
Danmerkur.
En skamma stund átti hann
hinu mikla herfangi að fagna.
í ofviðri, er rak yfir flotann,
stuttu fyrir sunnan Gotland,
sökk skip konungs, en þar í
var allt herfang frá eynni.
Hvarf allt niður í dökkt
djúpið, en Valdemar bargst
nauðuglega frá því að drukkna.
í nær 600 ár hafa hinir geysi-
legu fjársjóðir hvílt á hafs-
botni, en nú á síðasta ári var
að sögn myndað félag í því
skyni, að leita þessa týnda fjár
og hefja frá mararbotni. Bár-
ust jafnvel fregnir um, að
staðurinn væri fundinn, er það
sökk niður.
Sú sögn fylgir m. a. her-
töku Vald. Atterdag, að konu
eina í borginni hafi hann tælt
tíl trúnaðar við sig. Sveik hún
staðinn að nokkru leyti í hend-
ur konungi, en að því náðu
sveik konungur loforð sín við
hana. En í hefndarskyni lok-
uðu Gotlendingar konuna inni í
einum múrturninum, og sveltu
þar í hel.
Og ennþá berst bænarkvein
bennar yfir staðinn á hljóðum
nóttum, óttatryllt og grát-
þrungið ákall til kvenna Visby-
staðar um miskunn og hjálp.
Svo hjóðar m. k. orðrómurinn
enn í dag.
Framh.