Nýja dagblaðið - 24.07.1936, Qupperneq 1

4. ár.
Reykjavík, föstudaginn 24. júlí 1936.
167. blað.
Yisindaleiðangur dr. Niels Nielsen
um Vatnajökul og byggðafjöllin í Skaftafellssfslunum
— Það tekur um tvö ár að vinna ur rannsóknum leiðangursins —
Viðtal við dr. Niels Nielsen
20 þúsundir manna
fallnar í uppreisninni
á Spáni
Hún geysar enn um landið allt og verður ekki
vitað hvorir vinna á
Dr. Niels Nielsen og magist-
er Noe-Nygaard, eru nýkomnir
úr Vatnajökulsleiðangri sínum,
sem staðið hefir ásamt rann-
sóknum víða í Skaftafellssýsl-
um síðan um miðjan apírl s. 1.
Áttu þeir félagar viðtal við
blaðamenn í gær, þar sem þeir
bua á Hótel ísland, og fer hér
á eftir ágrip af ferðasögu
þeirra.
Dr. Niels Nielsen lagði af
stað hingað til lands 4. apríl s.
1. En áður en hingað kom hafði
hann kynnt sér rannsóknir
skozkra vísindamanna hér á
landi.
16. apríl lögðu þeir Nielsen
og félagi hans, Noe-Nygaard,
austur í Skaftafellssýslu. Þeir
komust á bifreiðum austur að
Kálfafelli, en urðu þó að
flytja farangur sinn á hestum
austur um Skaftártungu.
Með þeim var Jóhannes Ás-
kelsson náttúrufræðingur, en
hvarf aftur frá leiðangrinum
fyrst í júnímánuði og til rann-
sókna á öðrum stöðum.
Á Kálfafelli dvöldu þeir fé-
lagar nokkra daga. Leituðu
þeir Nielsen og Jóhannes að
færri leið upp á jökulinn, því
gamla leiðin sem farin var til
þessara stöðva á Vatnajökli
fyrir 2 árum, reyndist með öllu
ófær. Jökullinn þar allur
sprunginn sundur. Þeir fundu
eftir tveggja daga athugun leið
upp jökulinn, sem fær sýndist,
og þar lögðu þeir upp með
26 hesta undir flutningi og
fyrir sleðum. 9 menn voru í
förinni.
Tepptir í 19 daga
af illviðrum
Ferðin gekk erfiðlega og
eftir tvo daga var ákveðið að
senda 4 menn með hestana til
bygða. Skyldu svo þrír þeirra
snúa aftur við jökulröndina en
hinn fjórði halda ofan í bygð.
En þessir þrír menn fundu
aldrei förunauta sína aftur í
ferðinni, þeir hrepptu iðulaus-
ar stórhríðar, héldu að þeir
væru komnir allt í námunda
við stöðvar þær, sem þeir dr.
Nielsen höfðu búizt fyrir á, en
fundu þær ekki samt sem áður
og snéru þá til byggða.
í 19 daga urðu þeir dr. Niel-
sen að halda kyrru fyrir, sölc-
Dr. Niels Nielsen.
um illviðra, fóru tjöld þeirra í
kaf oft og varð lítt við komið
rannsóknum.
Þetta var í ca. 1200 m. hæð.
5 menn voni í þessum leið-
andri: 3 Islendingar og auk
þeirra Nielsen og Noe-Nygaard.
Þegar upp létti að nokkru,
var reynt að halda áfram, og
farangur selfluttur milli á-
fanga, en athuganir gerðar
eftir því sem veður leyfði.
Við Grímsvötn
17. maí komust þeir félagar
til Grímsvatna og héldu þar
kyrru fyrir að mestu til 26. s.
mán.
Grímsvötn eru geysi víðáttu-
mikill dalur eða lægð, í líkingu
við öskju, var nú jökull um all-
an botninn, þar sem áður hafði
vatn staðið, eins og nafnið
bendir til.
Þeir rannsökuðu þama m. a.
alla íslausa staði er til náðist,
gengu á Geirvörtur og fl. fjöll.
Frá Grímsvötnum héldu þeir
til Grænalóns, þar sem jökul-
Idaupin í fyrra áttu upptök
sín. Er nú vatnið þar aftur að
aukast og sáust ferlegir jökul-
strókar niðri, allt að 25 m.
háir.
Þaðan var svo haldið, eftir
stutta viðdvöl norður og þvert
yfir Vatnajökul, allt norðvestur
í Hágöngur. Þar vestur af
Hágöngum hefir orðið eldsum-
brot, segir dr. Nielsen, en gos-
ið hefir ekki haft kraft til að
brjótast upp úr jöklinum.
Þar stóðu leiðangursmenn
við 6 daga, en 16. júní var
haldið suður til bygða, fréttu
þeir þá fyrst af félögum sínum,
þeim, er skilizt höfðu við þá
í byrjun jökulfararinnar, og
aldrei fundið þá aftur.
Rannsókn á rnyndun
fjalla
Þar í bygð hófust svo rann-
sóknir þeirra á fjöllunum milli
jökuls og undirlendisins. Voru
aðalbækistöðvar þeirra á Kálfa-
Framh. á 4. síðu.
íslenzku Olympiu
fararnir komnir
til Þýzkalands
EINKASKEYTI
til Nýja dagblaðsins frá
fréttaritara þess á Olympíu-
leikunum.
Berlin í gær.
Komum til Þýzkalands í gær-
dag (22. þ. m.).
Glæsilegar móttökur í Ham-
borg og Berlin.
Almenn hrifning ferðamann-
anna.
Vorum fluttir til Olympíu-
hverfisins (þar sem Islending-
unum er m. a. ætlað að búa).
öllum líður vel.
Erlingur.
S ver ðfisk
rekur áiand
í Breíðdalsvík
Stöðvarfirði í gær. FÚ.
Ný-dauðan sverðfisk rak á
land í Þverhamarslandi við
Breiðdalsvík síðastliðinn þrið-
judag. Sverðfiskurinn er Suð-
urhafsfiskur og engin dæmi til
þess áður, að hann hafi fund-
izt norðar en við Englands-
strönd. Þessi fiskur er 265 cm.
langur. Sporðbreidd er 70 cm.
og trjónan eða svei’ðið, sem
skagar fram úr efra skolti
fisksins er 78 cm. á lengd.
London í gær. FIJ.
Enn hefir ekki komið til
neinnar úrslitaorrustu í inn-
byrðisstríðinu áSpáni. Stjóm-
in í Madrid heldur áfram að
tilkynna sigurvinninga sína, en
uppreisnarmenn telja sig einn-
ig vinna á. í frétt frá Madrid
segir að uppreisnarmenn hafi
verið hraktir út úr Cordoba, og
einnig, að Barcelona hafi verið
tekin eftir blóðugan bardaga,
og að í allri Cataloniu hafi
uppreistarmenn nú beðið ósig-
ur. Þá tilkynnir stjómin einn-
ig, að hún hafi stökkt upp-
reisnarmönnum á brott úr Tole-
do og Guadalajara, en þær
borgir eru báðar um 60 kilo-
metra frá Madrid, önnur suð-
vestan en hin norðaustan við
borgina. Uppreisnarmenn segja
sig hafa San Sebastian, Sala-
manca, Pampalona (í Navarra)
og fleiri staði á Norður Spáni,
á valdi sínu, og er álitið að her
uppreisnarmanna sé á leið suð-
ureftir til Madrid, þótt honum
miði hægt áfram.
Stjórnin hefir notað Barce-
lona, síðan hún náði henni frá
uppreisnarmönnum, fyrir bæki-
stöð handa flugvélum sínum,
eg er einkum sótt þaðan til
Saragossa. Sagt er, að hver
loftárásin á fætur annari sé
gerð frá Barcelona til Sara-
gossa.
Það er áætlað, að frá því
uppreisnin hófst hafi um 20
þusundir manna látið lífið, en
þó verður ekkert vitað um það
með vissu.
Flngspreugjuárás
við Gibraltar
í dag hefir athygli manna
aðallega snúizt til Gibraltar-
sunds. Þar kasta flugmenn í
liði byltingarmanna sprengjum
úr flugvélum sínum á þau skip
flotans, sem fylgja stjóminni.
Þrjú spönsk herskip leituðu í
gær hælis í Gibraltar, en þeim
var neitað um vistir. Frá skip-
unum var skotið á flugvélamar,
og gerði skothríð þessi usla í
Gibraltarborg, og olli nokkrum
skemmdum, en engu mann-
tjóni.
Síldarskíp koma nú iull-
fermd ínn tíl Síglufjarar
Stórar síldartorfur fyrir Austurlandi
Veiðiveður orðið hagstœtt
Siglufirði í gær. FÚ.
Mikil síld er nú víða norðan-
lands og austan og veiðiveður
gott. Mörg veiðiskip komu í
gær til Siglufjarðar, sum með
íullfermi af síld, og mörg voru
væntanleg síðdegis í gær. Flest
skipin komu frá Rauðugnúpum.
Mikil síldargengd var einnig
við Grímsey, en síldin var
fremur stygg. Þó fá mörg skip
ágæt köst. — Fjöldi erlendra
veiðiskipa hafa verið á þeim
miðum. Veiðiveður hefir verið
gott. Meginið af síldinni er
saltað en hitt sett í bræðslu.
Tankskipið Elsa Essberger
hleður 1600—1800 smálestir af
síldarlýsi frá síldarverksmiðj-
um ríkisins.
Þrír Húsavíkurbátar komu í
gærmorgun með rúmar 300
tunnur síldar til söltunar. —
Sjóveður var gott.
FÚ. 23/7.
Saltaðar hafa verið á Skaga-
strönd í nótt og í dag 1756
tunnur síldar, mest allt krydd-
saltað. Sjö eða átta skip hafa
komið með síld.
Sjómenn af skipum sem kom-
ið hafa til Raufarhafnar síð-
ustu dægur telja nú mikla síld
í Þistilflóa. Fimm veiðiskip
komu til Raufarhafnar í fyrrh
nótt og fram til miðaftans í
gær með 3580 mál af síld sam-
tals. Skipin voru: Fjölnir með
830 mál, Aldan með 800 mál,
Fylkir með 600 mál, Þorsteinn
Framh. á 4. sfðu.