Nýja dagblaðið - 29.09.1936, Blaðsíða 1

Geragí Srankans Sellt
30 aS hundraði
um
Ufsí og karií, sem áður póttu verð-
lausar fiskífegundir, er aú ág-æt
og eltirsótt markaðsvara
ÚtSlutningur hafínn á ísaðrí Faxasíld
I-Ieita má að hver storupp-
götvunin reki nú aðra í ís-
lenzku atvinnulífi.
Hin týnda aðferð að herða
fisk til útflutnings, er fundin
aftur.
Ufsinn, þessi vandræða fisk-
ur, sem „aflaldærnar" aldrei
gátu formælt nógsamlega, er að
verða þorsks-ígildi, síðan tek-
ið var að herða hann, og þessi
forsmáði fiskur er hvorki meira
né minna en jólamatur í fjöl-
mennasta landinu á Norður-
löndum. En úrvalið hvað stærð-
ina snertir á öruggan markað
í Þýzkalandi, og er þar til-
reiddur með þeim hætti, að
hanri er lagður á borð við lax
tii niðursuðu. Auk þess er hann
markaðsvara hertur víða um
lönd.
Þá er karfinn ekki síður kom.
inn í gagnið. í stað þess að
skaprauna togaraskipstjórum
með því að fylla botnvörpuniar
og slíta kröftum sjómannanna
\ið þá óyndislegu iðju að koma
honum aftur fyrir borð, er
þetta nú orðinn einn af heldn
nytjafiskum!
Loks er Faxasíldin sem
,,aflaklóin“ ólafur Thors hafði
i'orsmáð, og ekki hafði fengið
heiðurinn af að vera notuð til
beitu í kjördæmum þeirra, Ól-
afs, Ottesens og Jóhanns úr
Eyjum, fyr en á allra síðuscu
tímum.
Enda er Faxasíldin lítið hlið-
holl Ólafi og flokki hans. Haft
er fyrir satt, að hún hafi á síð-
asta ári drjúgum létt undir
með núverandi stjórnarflokk-
um og ríkisstjórn. Og allt bend-
ir til að hún ætli ekki aðeins
| að halda þessu áfram á þessu
ári, heldur einnig í framtíðinni.
Hún sem sé tekur að sér að
líftryggja þann atvinnuveginn,
sem hingað til hefir reynst á-
hættumestur og viðsjálastur.
Faxasíldin er fyrir hendi á
þeim tíma árs þegar síldarver-
tíðinni norðanlands lýkur.
Bregðist síldveiðin nyrðra,
ætlar Faxasíldin að hlaupa í
| skarðið.
i Jafnhliða mun hún betur
íallin til reykingar en hin spik-
feita Norðurlandssíld, en reykt
síld á óhemjumarkað, og ætti
j ojckur ekki að vera ókleift að
eignast hluta í þeim markaði
í líku hlutfalli og áunnist hefir
hlutdeild í Matjesíldarmarkað-
inum á undanförnum fáum ár-
um.
1 Þá hefir opnast sú óvænta
i leið að fá kaupendur að Faxa-
j síldinni ísaðri, og stendur nú
i varla á öðru en flutningaskip-
! um til þess að koma henni á
matborð stóru þjóðanna í
! þessu ásigkomulagi.
Fari svo, að tilraunir síldar-
útvegsnefndar leiði í ljós, að
unt verði að veiða Faxasíld í
djúpriðnar nætur, álíka og
herpinótina nyrðra, þá líður
ekki á löngu áður reistar verði
Framh. á 2. síðu.
Háskólastúdentar ræða
um sjálfsákvörðunarrétt
háskólans
Almennur fundur háskóla- | Á fundinum komu fram tvær
stúdenta var haldinn á Garði ; tillögur. Aðalflutningsmaður
að kvöldi 25. þ. m. Rætt var ; annarar tillögunnar var Jó-
um sjálfsákvörðunarrétt há- i hann Havsteen stud. jur. og
skólans .í vali kennara. | var efni hennar á þá leið, að
Nýja dagblaðið hefir haft tal ! sjálfsákvörðunarrétt háskólans
af nokkrum stúdentum og ; yrði að telja gildan og að hann
fengið hjá þeim eftirfarandi | hlyti öðru fremur að skapa það
upplýsingar: | Framh. á 4. síðu.
nazislanna
f gær voru yfirheyrðir þeir
þrír nazistar, sem setið hafa í
gæzluvarðhaldi undanfarið.
Að yfirheyrslu lokinni var
þeim sleppt úr varðhaldinu.
Þá var og yfirheyrður for-
maður nazistaflokksins, Jón
Aðils. Játaði hann að hafa séð
grein þá, er birt var í blaði
þeirra og lagt á samþykki sitt
um birtingu hennar.
Rannsókn mun verða hald-
ið áfram í máli þessu og
að henni lokinni tekin ákvörð-
un um það, hvort höfða skal
mál á nazista þá, er við þetta
þjófnaðarmál eru riðnir.
Tvö mnbrot íram-
in í fyrrinótt
Þrem gullúrum stolið
f fyrrinótt var brotizt inn á
Café Royal í Austurstræti með
þeim hætti að brotin var upp
hurð, er sneri að Vallarstræti.
"i’ar hurðin krækt aftur, að of-
an og neðan, en brotin höfðu
verið hurðarspjöldin að ofan
og neðan og hurðin ktækt upp.
Stolið var töluverðu af sígar-
ettum og sviðahausum.
Einnig var í fyrrinótt brotizt
inn í veitingaskúr við Kafk-
ofnsveg og þar stolið dálitlu af
smápeningum og vínarbrauð-
um.
Lögreglan skýrir svo frá, að
um síðustu helgi hafi m. a.
verið stolið 3 gullúrum, sínum
á hverjum stað hér í bænum.
Ummælí Vísis
Út af ummælum Vísis í gær
um það, að ýmsir munir aðrir
en missisbók hafi horfið úr
vörzlum fjármálaráðherra, hef-
ir ráðherrann beðið blaðið að
geta þess, að þessi ummæli
Vísis hafi ekki við neitt að
styðjast.
5000 hjrinur beifu-
síldar frysfar hér
í bæ
í gær var búið að frysta
lúmlega 5000 tunnur af beitu-
síld í tveim frystihúsum í bæn-
um. Um 3000 tn. í Sænsk-ís-
lenzka frystihúsinu, en rúm-
lega 2000 tunnur í Herðubreið.
Ýms önnur lönd fylgja dæmi Frakklands
Frakkar hafa nú fellt gengi
frankans um 30%.
Og að dæmi þeirra hafa
ýmsar aðrar þjóðir farið.
Þingmenn socialistaflokkanna
styðja þessa stefnu stjórnar-
innar. Kommúnistar eru geng-
islækkuninni mótfallnir, en
hafa ákveðið að sitja hjá við
atkvæðagreiðslu, til þess að
rjúfa ekki einingu alþýðufylk-
ingarinnar,
Hægri flokkarnir eru lækkun
frankans algerlega andvígir.
Fjármálaráð frönsku full-
trúadeildarinnar samþykkti
gengislækkunartillögur frönsku
stjórnarinnar með 8 atkvæða
meirihluta. Socialistar og Radi-
cal-socialistar greiddu atkvæði
með, kommúnistar sátu hjá
við atkvæðagreiðslu, en mið-
og hægi’i-flokka fulltrúarmr
greiddu atkvæði á móti.
Gengislækkunin talin
gagnleg fyrir þjóðina
Ákvörðun frönsku stjómar-
innar um gengisskerðingu
frankans er það mál, sem nú
er mest rætt í Frakklandi. Af-
staða manna er yfirleitt sú, að
þeir vilja bíða átekta, að hægri
fiokkunum undanteknum, og
áhangendum þeirra. Yíirleitt
er það álit manna, að gengis-
skerðing þessi geti orðið að
gagni fyrir Frakkland, ef
stjórnin geri jafnframt nauð-
synlegar ráðstafanir til þess að
koma í veg fyrir verðhækkun
og það, að einstakir spákaup-
menn geti auðgast á gengis-
! skerðingunni.
Lækkuninni tekið vel
í Bandarikjunum og
Englandi
Bandríkjablöð láta mjög vel
• yfir því, að Frakkar skuli ætla
að lækka gengið. Telja þau, að
þessi ráðstöfun muni þegar í
stað greiða fyrir alþjóðavið-
skiptum. Með henni sé bundinn
endi á viðskiptaástand, sem
! var að verða óþolandi. Blöðin
; telja, að Frakkland hafi tapað
1800 miljónum gulldollara, við
| að halda sér við gullmyntfót,
| síðan Bretar og fleiri þjóðir
hurfu frá honum.
Daily Mail í London segir, að
í gengislækkun frankans hljóti
! að hafa víðtækar afleiðingar,
Framh. á 4. síðu.
Orusturnar um Madrid
ráða úrslítunum um
frelsi Spánar
Toledo fallin í hendur uppreisnarmanna
ítalir og Þjóðverfar samfagna uppreísnar-
mönnum
London kl. 17 28./ 9. FÚ.
Hersveitir uppreisnarmarina
gengu inn í Toledo seint í gær-
kvöldi. Þegar er þær voru
komnar inn í borgina, þustu
samlierjar þein-a úr Alcazar-
víginu út á götur borgarinnar,
og tóku að berjast I návígi, við
þá hermenn stjómarinnar, er
ennþá voru eftir í borginna.
Víða höfðu stjórnarliðar komið
sér fyrir uppi á húsþökum og í
gluggum, og skutu þaðan á
uppreisnarmannaherinn.
Skömmu áður en uppreisu-
armenn komu til borgarinnar,
hafði stjómarherinn gert til-
raun til þess að sprengja upp
vígi^, og síðan gert á það eitt
áhlaup enn, en verið hraktir til
baka.
Alcazarvígið hafði í gær-
kvöldi verið varið í 70 daga.
Það er óvíst, að manntjón hafi
orðið mjög mikið, við spreng-
inguna á dögunum, en þó er
ekki vitað með vissu, hve
Stjórnarherinn hörfar nú í
áttina til Madrid.
Spánska stjórnin hefir skor-
að á alla and-fascista að verja
Madrid. „Hér verður háð úr-
slitabaráttan um frelsi Spán-
| ar“, segir í ávarpinu. „Vér
verðum að gera Madrid að
óvinnanlegri borg*.
I tilkynningu, sem uppreisn-
armenn gáfu út í gegn um út-
varpið í Sevilla í gærkvöldi
síðla, sögðu þeir: „Toledo er
Framh. á 4. síðu.