Nýja dagblaðið - 30.09.1936, Blaðsíða 1

4- ár. Keykjavík, miðvikudaginn 30. sept. 1936. 224. blað.
Frá hínu nýja landnámi
í Vestmannaeyjum
Á þessu hausti eru liðin 10
ár síðan byrjað var að undir-
búa skipulag ræktunar í Vest-
mannaeyjum. Hafa síðan orðið
miklar framfarir í landbúnaði
eyjaskeggja og fyrir margt
merkilegar.
1 tilefni af þessu hefir Nýja
dagblaðið átt tal við Helga
Benónýsson, búfræðing í Vest-
mannaeyjum. Fluttist hann
þangað 1928, hefir brotið mest
allt land, sem tekið hefir verið
til sáðræktar þar síðan, er
einskonar brautryðjandi nýrra
ræktunaraðferða í Eyjum og á
nú stærsta búið þar á staðnum.
Er hann því gagnkunnugur
ræktun í Vestmannaeyjum hin
síðari ár og ræktunarmöguleik-
um þar.
Mikil pöri bættrar aö-
stööu til ræktunar
— Árið 1926 kom ráðunaut-
ur Búnaðarfélags Islands,
til Vestmannaeyja, segir Helgi,
til að athuga og undirbúa skipu-
lagningu á ræktun alls ræktan-
legs lands þar.
Bar til þess brýna nauðsyn,
því að allt ræktað land, eða um
100 hektarar, var í kaupstaðn-
um sjálfum eða nánasta um-
hverfi hans og fer mestur hluti
þess undir götur og hús og
önnur mannvirki, samkvæmt
skipulagsuppdrætti bæjarins.
Önnur ræktun var útilokuð m.
a. vegna þess að engir akfærír
vegir lágu út úr kaupstaðnum
nema að nokkrum bæjum, sem
eru fyrir ofan svonefnt Hraun.
Varð því þörf skjótra aðgerða,
svo að Vestmannaeyingar gætu
aukið landbúnaðarframleiðslu
sína eftir þörfum.
Veturinn 1927 ákváðu bænd-
ur og aðrir íbúar Vestmanna-
eyja, að fela Búnaðarfélagi Is-
lands að framkvæma mælingar
til skipulagningar ræktanlegs
Helgi Benónýsson.
lands í Vestmannaeyjum og
skipta löndum í samráði við að-
ila. Framkvæmd Pálmi Einars-
son ráðunautur þessar mæling-
ar sumarið 1927.
— En hvenær hófst ræktun
ó hinu skipulagsbundna svæði?
— Vorið 1928, þegar ég fyrir
tilmæli nokkurra starfsmanna
Búnaðarfélags Islands fór til
Vestmannaeyja var búið að
plægja og herfa nokkra hekt-
ara lands. Undirbjó ég landið
betur undir ræktun, sáði í það
og girti af. Höfðu Vesimanna-
eyingar þá litla eða enga
reynslu um sáðslétturækt og
voru yfirleitt mjög vantrúaðir
á arðsemi hennar. En sú skoð-
un er nú liðin undir lok.
Árið 1929 keypti ég dráttar-
vél og bifreið til áburðaflutn-
inga með aðstoð Magnúsar
Guðmundssonar Vesturhúsum
og Sigurðar A. Gunnarssonar
kaupmanns er báðir eiga heima
í Vestmannaeyjum. Var eigi
önnur leið fær ef hefja átti
ræktun í stórum stíl, því að
Búnaðarfélag Vestmannaeyja
viidi eigi ráðast í þessi kaup.
Réði því vantrú á gildi sáð-
Framh. á 4. síðu.
S o r g a rathöfn
I dag kl. 8 f. h. hefst sorg-
arathöfn í Landakotskirkju, í
tilefni hins mikla sjóslyss, er
varð með strandi Pourquoi
pas? og sem öllum er í fersku
minni.
Lík hinna 22 Frakka verða
borin í kirkjuna, og halda skát-
ar og hei*menn af franska her-
skipinu heiðursvörð, bæði inni í
kirkjunni yfir kistunum og ut-
an dyra.
Messan fer fram á frönsku
og verðum útvarpað á stutt-
bylgjum. Útvarp Frakka mun
endurvarpa athöfninni.
Páll ísólfsson stjórnar söngn-
um.
Að athöfninni lokinni verða
kisturnar fluttar til skips og
munu bæði hin frönsku skip
halda heimleiðis í dag.
50-60 Sjár
í Eyrarsveít
hrakti í sjóinn í oS-
viðrinu
Eins og áður er frá sagt hér
í biaðinu urðu töluverðir skað-
ar í Eyrarsveit á Snæfellsnesi
í ofviðrinu aðfaranótt 16. þ. m.
En viðbótarfréttir, er blað-
inu hafa borizt, herma að 50—
60 fjár frá Vatnabúðum og
fleiri bæjum í Eyrarsveit hafi
lirakið í sjó fram í ofviðrinu og
farizt þar.
Töluverðir skaðar urðu á
heyjum og útihúsum, en mest-
ir hjá Sigurjóni Halldórssyni,
Norður-Bær. Hjá honum tók
þak af hlöðu og töluvert af
heyi.
Tveip menn meidd-
usf í bifreiðaslysi
í fyppinóff
Bifreið fór í fyrrinótt út af
veginum móts við Undraland
og er talið furðulegt að eigi
skyldi slys af hljótast.
Um kl. 2 i fyrmótt var bif-
reiðin R. 443 á leið frá Bald-
urshaga til Reykjavíkur. Þegar
kom móts við Undraland fór
bifreiðin út í hægri vegbrún og
Framh á 4. stíðu.
Býlið Vesturhús.
Fjós fyrir 22 gripi og hlaða fyrir 900 hesta af heyi.
Hafliði í Búð
fimmiugur
Þykkbæingar eru miklir sam-
vinnumenn. Þeir eru bændur,
og einu bændurnir, sem búið
hafa í þorpi. Þeir hafa átt við
mikla örðugleika að stríða af
ágangi og einangrun mikilla
vatna, en jafnframt búið við
eitt hið glæsilegasta og mesta
engi, sem til er á landinu, Safa-
mýri.
Einn af mætustu mönnum
Þykkbæinga síðasta mannsald-
ur er fimmtugur í dag.
Það er Hafliði Guðmundsson
í Búð.
Foreldrar hans voru Guð- 1
mundur Runólfsson og Sigríð-
ur Ólafsdóttir í Búð. Hann
annálaður kjarkmaður og hún
íróðleiks og greindarkona.
I tíð þeirra Þykkbæinga, sem
nú eru að verða rosknir, hafa
orðið miklar og merkar fram-
farið í Þykkvabænum.
Hafliði var unglmgur, þegar
hlaðið var í Fjarkastokk, þrek-
, virki, sem aukið hefir Þykk-
bæingum ásmegin, og orkað
hefir stórum á framkvæmdir
þeirra og samtakamátt.
j Rjómabú reistu þeir 1907 og
| starfræktu fram yfir stríð.
Kirkjuna fluttu þeir til sín frá
Háfi 1914 og byggðu veglega úr
steinsteypu. Kaupfélagsdeild
stofnuðu þeir 1920 byggða á
aðdráttum af sjó og starfræktu
þar til þeir gátu ekið bílum
i heim í hlað. Djúpósfyrirhleðsl-
■ an færði þeim ekki aðeins gras-
| fenginn úr hinni grasgefnu
Safamýri, heldur var hún jafn-
framt hin mesta samgöngu-
bót, brú yfir 90 faðma breitt
sundvatn. Síðan hefir hver fé-
lagsframkvæmdin rekið aðra,
samgirðingar, sameiginleg
jarðakaup til stækkunar nytja-
löndum. Sandgræðsla, sem er
tilraun til eins hins stórfeld-
asta landnáms, þar sem er öll
Gljáin, eða sandflatneskjan
framan við byggðina milli Hóls-
ár og Þjórsár. Nú eru þeir að
vinna að mikilli áveitu á Safa-
mýri, einu hinu mesta mann-
virki í sinni grein. Einnig eru
þeir að reisa eitt hið myndar-
legasta skóla- og samkomuhús.
Um alla þessa hluti standa
Þykkbæingar saman eins og
einn maður. En einn af þeim
mönnum, sem þeir hafa löng-
um beitt fyrir, er Hafliði í
Búð.
Framh. á 4. síðu.
Norrænn fundur í Oslo
til aukinnar samvinnu milli Noröurlanda
Þrír iulltrúar iyrir ísland
Kaupmannahöfn, 29./9.
Einkaskeyti FÚ.
Nefndir þær, er starfa að
samvinnu milli Norðurlanda,
hófu fund sinn í þinghúsinu í
Oslo í dag. Þátttakendur eru
23, þar af þrír fulltrúar fyrir
ísland, og eru það þeir Jónas
Jónsson alþingismaður, sem er
formaður íslenzku nefndarinn-
ar; Stefán Jóhann Stefánsson
hæstaréttarmálaflutningsmaður
og Jón Krabbe, sendisveitar-
ritari.
Eftir að fundur hafði verið
settur, tók konungur á móti
formönnum allra nefndanna.
Meðal þeirra mála, sem fund-
ur þessi á að fjalla um, og
snerta samvinnu Norðurlanda,
eru þessi helzt; að meira sam-
ræmi verði komið á tollamái
þessara landa; að hagkvæmara
símasamband fáist milli þeirra,
og að löggjöf um verzlunar-
fyrirtæki verði endurskoðuð. Þá
j mun og verða rætt um mögu-
i leikana fyrir því, að löndin
skiptist á verkamönnum; enn-
fremur að hagskýrslur verði
samræmdar og að samvinna
I takist með neytendafélögum
í innan þessara landa. Einnig
i verður til umræðu að hefja
| fræðslustarfsemi, er miði að
! því, að kynna öðrum þjóðum
! þýðingu Norðurlanda í viðskipt-
j um þjóðaima. Loks mun fund-
I urinn fjalla um það ástand, sem
| nú ríkir að því er snertir vöru-
j skipti milli Norðurlanda, og
j skilyrðum fyrir þeim í fram-
I líðinni.