Nýja dagblaðið - 09.09.1938, Blaðsíða 3

/
\ÝJA DAGBLAÐIÐ
ÚtsjefHndl: Blaðaútgáfan h.f.
Rltatjórl:
ÞÓRARINN ÞÓRARIN88ON.
RitstJ órnarskrtfstof umar:
Lindarg. 1 D. 8imar 4373 og 2353.
Afgr. og auglýslngaskrlfstofa:
Lindargötu iD. Siml 2323.
Eftir kl. 6: Ríml 3948.
Áskriítarverð kr. 2,00 á mánuðl.
í lausasölu 10 aura eintakið.
Prentsmiðjan Edda h.f.
Bimar 3948 og 3720.
Hefir Kveldúlfur
grætt ?
Skyldi nokkur hafa látið sér
detta það í hug, að í mörg ár hafi
verið á launum hjá Sölusam-
bandi ísl. fiskframleiðenda mað-
ur, er ekki virðist hafa minnstu
hugmynd um aflaleysi og sölu-
vandræði undanfarinna ára?
En þessi er þó raunin. Árni frá
Múla hefir verið á launum hjá
Fisksölusambandinu í mörg ár.
Það er þó ekki vitanlegt, að hann
vinni þar neitt að gagni. Þeim
stundum, þegar hann er vinnu-
fær, ver hann til að skrifa róg-
greinar um rikisstjórnina í Mbl.
í skrifum sínum gerir Árni aldrei
tilraun til að rökræða málin. Til
slíks vantar hann áhuga og
dugnað. En hann ritar léttan
stíl og getur stundum verið fynd-
inn, eins og títt er um ýmsa
drykkjumenn. — íhaldsfólkinu
finnast því skrif hans mun
skemmtilegri en pex Jóns og
Valtýs.
í gær hefir Árni valið sér það
hlutverk, að skrifa um skattamál
og atvinnurekstur. 'Hann kemst
að þeirri niðurstöðu, „að síðasta
ár mátti heita veltiár og árið
í ár verður ekki undir meðalári".
En skattarnir, segir hann, hafa
„snúið góðæri í illæri, því sann-
leikurinn er sá, að kreppan er
heimatilbúin vara“.
Það er í sannleika sagt ó-
skemmtilegt að þurfa að eiga í
blaðadeilum við mann, sem ann-
aðhvort reynir ekkert til að
fræðast um ástandið í landinu
eða er yfirleitt þannig fyrir kall-
aður, að hann fylgist ekki með
því, sem gerist í kringum hann,
og er því fáanlegur til að skrifa
allt, sem honum er sagt. Það er
líka öllu nær að snúa sér til hús-
bænda hans, sem hafa hann á
launum til að prédika þessar
kenningar og borga honum fyrir
það af fé fyrirtækis, sem hann
vinnur raunverulega ekkert við.
Vilja þessir menn, forstjórar
Sölusambands íslenzkra fisk-
framleiðenda, staðfesta opinber-
lega þá frásögn undirmanns síns
og málgagns, að hér hefði verið
veltiár fyrir sjávarútveginn á
síðastl. ári, ef ráðið hefði í land-
inu önnur fjár- og skattamála-
stefna? Telja þeir sig geta full-
yrt, að þá hefði fiskaflinn orðið
t. d. helmingi meiri eða eins og
var á meðalári áður? Hefðu þeir
þá getað náð meiri markaði og
hærra söluverði erlendis? Er
aflaleysið, verðfallið og mark-
aðahrunið ekki öðru að kenna
en fjármálastefnu ríkisstjórn-
arinnar, og því „heimatil-
búin vara“?
NÝJA DAGBLAÐIÐ
3
Það má spyrja þessa vísu
menn ennfremur: Fyrst það voru
skattarnir, sem sneru góðæri
seinasta árs í illæri, hafa þá ekki
þau útgerðarfyrirtæki grætt, er
ekki hafa þurft að greiða neinn
tekju- og eignarskatt á síðastl.
ári, eins og t. d. Kveldúlfur? Hef-
ir Kveldúlfur kannske grætt og
minnkað skuldir sínar á síðastl.
ári? Er það kannske vegna þessa
gróða, sem einn forstjóri Kveld-
úlfs getur nú byggt einhverja
dýrustu „villu“ landsins og fjöl-
skylda hans getur haft tvo
einkabíla til umráða?
í áframhaldi af þessum skrif-
um um fjármálastefnu ríkis-
stjórnarinnar og útgerðina, er
líka full ástæða til að spyrja
forstjóra Fisksölusambandsins:
Hvað græddu útgerðarmenn
mikið á fjármálastefnu íhalds-
stjórnarinnar 1924—27? Hvað
telst þeim til, að t. d. Kveldúlfur
og Proppé-bræður hafi grætt
mikið á gengishækkuninni 1925
og 1926? Er það helzti viðreisn-
arvegur útgerðarinnar, að taka
þessa stefnu upp aftur og fylgja
henni út í yztu æsar?
Að lokum skulu forstjórar
Fisksölusambandsins spurðir:
Hvaðan kemur þeim heimild til
að nota fé efnalítilla útgerðar-
manna til að framfæra þurftar-
frekan mann, sem ekkert vinnur
við fyrirtækið, en ætti að taka
laun sín hjá Morgunblaðinu? Og
láta þeir sér þaö raunverulega
til hugar koma, að t. d. sjómenn
fáist til að trúa þvi, að fiskleysið
sé „heimatilbúin vara“, og stafi
af fjármálastefnu ríkisstjórnar-
innar, enda þótt Árni frá Múla
af þekkingarleysi eða öðrum á-
stæðum fáist til að skrifa um það
í Morgunblaðið?
Afbrotamaðurinn
(Framliald aj 2. siSu.)
verkinu, en hann færðist undan
því og kvaðst ekki þora að vera
á götum úti að næturlagi. Lög-
reglan myndi óðar grípa sig.
Constantin bauð honum þá að
hafast víð heima hjá sér, þar
til þeir hefðu lokið erindi sínu.
Þar með skildu þeir. Vidocq
fór í Rue Saint Jacques og gerði
sig heimakominn í húsakynnum
Constantins, en Constantin
hélt með sína förunauta út í
æfintýri næturinnar. Þeir komu
heim í dögun með mikið þýfi.
En þegar þeir voru að skipta
feng sínum, var knúið á hurð-
ina, nokkuð harkalega. Vidocq
tróð sér á svipstundu undir
sængina, en Constantin reif op-
inn gluggann og ætlaði að
stökkva út. En áður en hann
gæti það, höfðu lögregluþjónar,
sem inn ruddust, gripið hann
höndum.
Constantin var dæmdur til
margra ára hegningarvinnu.
Þegar hann var fluttur i fang-
elsið, þar sem hann skyldi vist-
aður, sá hann mann, er hann
kannaðist við, standa hjá varð-
mönnunum. Það var Vidocq.
Vidocq hló, þegar Constantin
gekk hjá. Þá rann fyrst upp
fyrir Constantin, hver hefði á-
netjað hann.
Vidocq leysti marga slíka
vanda af höndum og þótti hinn
(Framh. á 4. síðu.)
Færeysku búnaðarlögin
Framkvæmdastjjórf „Föroya búnaðarfo-
Iags“ og ráðunautur biiiiaðarráðsins,
Hans Jacob Jacohscu (saguaskáldið Heð-
in Brú) gerir grein fyrir undirbáiiiii^i og
tilgangi lagaima.
í Nýja dagblaðinu 24. ágúst s.
I. birtist viðtal, sem Aðalsteinn
Sigmundsson átti fyrir blaðsins
liönd við Jóannes Patursson
kóngsbónda í Kirkjubæ, um
færeysk stjórnmál, og einkum
um búnaðarlöggjöfina nýju,
sem nú er mikið rædd og mjög
um deilt í Færeyjum. Setur Jó-
annes Patursson þar fram skoð-
un sína og „Jarðamannafelags-
ins“, sem hann hefir stofnað, á
því máli, en J. P. er höfuðand-
stæðingur laganna. í lok við-
talsins var þess getið, að lesend-
um blaðsins mundi síðar gefast
kostur á að kynnast málinu
einnig frá sjónarmiði formæl-
enda laganna, því að H. J. Jac-
obsen framkvæmdastjóri „För-
oya búnaðarfelags“ hafði lofað
A. S. greinargerð um þau. Birt-
ist hún nú hér á eftir.
Hans Jacob Jacobsen er 37
ára gamall, ættaður frá Skála-
vík á Sandey. Sem unglingur
stundaði hann skútuskak úti
við ísland, eins og algengt er um
Færeyinga. Síðan stundaði
hann búnaðarnám í Danmörku
og lauk kandidatsprófi frá
búnaðarháskólanum í Kaup-
mannahöfn. Réðist hann síðan
í þjónustu færeyska búnaðar-
félagsins, og landbúnaðarráðs-
ins, er það var stofnað, sam-
kvæmt lögum þeim, sem hér er
rætt um. Jafnframt annamikl-
um störfum og sífelldum ferða-
lögum um eyjarnar, hefir H. J.
J. skrifað skáldsögur og birt þær
undir höfundarnafninu Heðin
Brú. Hafa komið út eftir hann
þrjár bækur: „Lognbrá“,
„Fastatökur" , (framhald af
Lognbrá, gerist að nokkru leyti
á skútu við ísland) og „Fjalla-
skuggin" (smásagnasafn). —
Heðin Brú skrifar afburðafagr-
an stíl, og fáir menn standa
honum á sporði um meðferð
færeysks máls. Er hann vafa-
laust í tölu hæfileikamestu
rithöfunda, sem nú skrifa á
Norðurlöndum, og er mikill
skaði, að hann getur ekki, starfa
sinna vegna, gefið sig meira að
skáldsagnagerð en raun er á.
Hér hefst þá greinargerð H.
J. Jacobsens:
„Áður en lög þau, er Jóannes
Patursson ræðst svo sterklega
á móti, (Lov om Jordbrugets
Fremme, frá 24/5. 1937) gengu
í gildi 1. apríl þ. á„ var meira en
helmingur allra jaröeigna í
Færeyjum dönsk ríkiseign, færð
í eignadálkinn á dönsku ríkis-
reikningunum og lá undir stjórn
danskra embættismanna. Með
nýju lögunum var stofnaður
sjóður, Jarðasjóður Færeyja,
sem er sjálfseignarstofnun.
Hefir sjóðurinn fengið afhentar
allar þessar jarðeignir, og verð-
ur að telja það greinilegan
þjóðernislegan ávinning fyrir
færeysku þjóðina. (Aðrar jarð-
eignir á Færeyjum eru einka-
eign, svonefndar óðalsjarðir,
og kirkjujarðir).
í þenna nýja Jarðasjóð Fær-
eyja var auk þess lögð fjárhæð,
sem nemur meira en einni millj-
ón króna, og á einvörðungu að
verja því fé til styrktar land-
búnaðinum. Ennfremur rennur
í sjóðinn öll landskuld af áðux-
nefndum jörðum, en hingað til
hefir hún farið í ríkissjóðinn.
Ennfremur skal tekið fram, að
með þessum nýju jarðalögum
er sett reglubundin löggjöf um
stjórn þessara „kóngsjarða“.
Áður var engin slík löggjöf til,
aðeins nokkur dreifð ákvæði,
mjög gömul, svo að jarðamál-
unum hefir verið stjórnað eftir
hefð, sem amtmennirnir hafa
brotið, eftir því sem þeim gott
þótti.
Með nýju lögunum er komið
á fót útlánastofnun, sem fær-
eyska landbúnaðinum var brýn
þörf á, og auk þess skapaðir
miklir möguleikar fyrir styrk,
bæði til ræktunar og bygginga
á nýbýlum. Jarðasjóðnum nýja
stjórnar þriggja manna land-
búnaðarráð, og eru þeir allir
Færeyingar. Öll stjórn jarð-
eigna hins opinbera er þannig
komin í færeyskar hendur, og
verður það að teljast mikið
framfaraspor, frá færeysku
þjóðernissjónarmiði. Hitt er
formsatriði, sem enga teljandi
þýðingu hefir í framkvæmd, að
danski landbúnaðarráðherrann
fer með æðstu völdin sam-
kvæmt lögunum.
Markmið
laganna.
Eftirfarandi skal tekið fram
um markmiðið með þessari
nýju skipun: Ríkisjarðir þær,
sem að framan getur, hafa ver-
ið og eru áfram byggðar út í
stærri eða minni hlutum, hin-
ar svonefndu „kongsfestir".
Hingað til hafa ábúendurnir,
hinir svonefndu kóngsbændur,
notað ábýli sitt að mestu leyti
til frumstæðs sauðfjárhalds, en
af því leiddi, að meginhluti
landsins var óræktaður. Hin
örlitla akuryrkja, sem menn
hafa hingað til stundað, hefir
líka verið næsta frumstæð.
Hinar úreltu venjur um hagnýt-
ingu landsins gátu átt rétt á sér
á þeim tímum, þegar ibúatala
Færeyja var um 8000 (nú er
hún um 26000) og sjórinn kring
um eyjarnar moraði í fiski. En
það leiðir af sjálfu sér, að lengi
hefir verið aðkallandi nauðsyn
á endurbótum. Þróunin hefir
orðið hér svipuð og í Noregi, en
þar voru tilsvarandi endurbæt-
ur gerðar um 1920, því að mönn-
um var þar ljós nauðsynin á því
að skapa atvinnumöguleika fyr-
Hans Jacob Jacobsen,
búnaðarmálastjóri Fœreyinga.
ir aukningu þjóðaTinnar. í Fær-
eyjum voru ástæðurnar enn
meira aðkallandi en í Noregi, til
að skapa nýja möguleika fyrir
hagnýtingu landsins, þar sem
hafið kring um eyjarnar er
raunverulega fisklaust, vegna
vegna ránveiða erlendra togara,
og fiskveiðarnar, sem stundað-
ar eru við strendur íslands og
Grænlands, veita þeim, sem
stunda þær, ekki nægilegt lifs-
framfæri. Það liggur því í aug-
um uppi, að hin nýju jarðalög
hafa stórfellda þýðingu fyrir
þrif þjóðarinnar í framtíðinni,
bæði með því, að veita almenn-
ingi kost á að fá ræktarjörð, og
með hinu, að gefa kost á ódýru
rekstrarfé.
Ef til vill er rétt að skýra is-
lenzkum lesendum frá því, að
það er upphaf þessa máls, að
færeyska Lögþingið bar fram
kröfu við danska stjórnarráðið,
um fjárframlög til ræktunar í
Færeyjum. X því tilefni var
stungið upp á því frá danskri
hálfu, að skipuð yrði nefnd til
að semja landbúnaðarlöggjöf á
breiðum grundvelli og skýrari
en gilt hafði að þessu. Þetta
leiddi til þess, að sett var á
laggirnar fimm manna nefnd,
og til þess að búa sig sem bezt
undir starf sitt, ferðaðist hún
til Noregs og íslands og kynnti
sér búnaðarlöggjöfina og fram-
kvæmd hennar i þeim löndum.
Ávöxtur af starfi þessarar
nefndar varð svo frumvarpið að
framannefndri búnaðarlöggjöf,
og það var samþykkt, dálítið
breytt, á Lögþingi Færeyja, með
miklum meirahluta.
Framhald.
Beztu kolin
Síniar: 1964 og 4017.