Tíminn Sunnudagsblað - 02.09.1962, Page 5

AD Þ Ví"
íslenzk kona með slétta holdsveikl árlS 1894 eSa 1895, þá búin aS vera sjúk i
fjörutíu og fimm ár.
átakanlegar sumar sögurnar af því,
er Ehlers varS að birta mönnum, sem
héldu að þeir væru aðeins bagaðir
af einhverjum smákvilla, hinn harða
örlagadóm.
Sjúkdómssaga Gunnlaugs Sigurjóns
sonar á Böggvisstöðum getur verið
dæmi um þetta. Hann hafði fengið
verki í liðamót á fingrum og lagði
þrautir upp eftir hendinni. Hann
gerði sér í hugarlund, að þetta værl
gigt. Fáum kvöldum áður en Ehlers
ikom í Svarfaðardal, varð honum það
fyrir að klóra sér á hægra fæti, og
fannst honum þá sem þar væri til-
finningarlaus blettur. Ehlers kvað
upp þann úrskurð, er kom sem reið-
arslag yfir manninn, að hann væri
holdsveikur.
Ehlers lauk för sinni að þessu sinni
í Þingeyjarsýslu og steig á skip á
Húsavík. Fór hann víða um héraðið,
þótt þar væri lítil brögð að holds-
veiki, nema í byggðarlögunum við
Eyjafjörð. Á þeim slóðum var sá fs-
lendingur, sem Ehlers hafði kynnzt
einna fyrstum. Það var Gísli hrepp-
stjóri Ásmundsson á Þverá í Dals-
mynni, efnabóndi og virðingarmaður.
Hann hafði verið í Kaupmannahöfn
árið 1891 þeirra erinda að leita sér
lækninga við holdsveiki, og þar höfðu
þá kynni þeirra Ehlers hafizt í borg-
arsjúkrahúsinu.
Sumarið 1894 bar fundum þeirra
saman á Akureyri, og hafðist þá Gísli
allvel við. En nú hafði sjúkdómurinn
ágerzt til muna. Með nokkurrl við-
kvæmni segir Ehlers frá því, hve
sárt Gísla tók sú breyting, er orðin
var á viðhorfum sveitunganna til
Þverárheimilisins:
„Nú ríða allir fyrir neðan garð
á Þverá“, sagði hinn sjúki bóndi við
gest sinn. „Enginn kemur framar til
okkar. Enginn þorir lengur að þiggja
neitt hjá okkur“.
Ehlers vorkenndi hinum gestrisna,
íslenzka bónda, sem verið hafði höfð-
ingi sveitar sinnar,veitull og rausn-
samur, en fagnaði því þó, að hér
gætti auðheyranlega þeirrar varúðar,
sem hann hafði svo rækilega reynt
að kenna fólki.
XII.
Þetta sama sumar var alþingi háð
í Reykjavík. Fyrir það voru lögð tvö
stjórnarfrumvörp um holdsveikimál-
ið. Var annað um einangrun holds-
veilcs fólks, en hitt um byggingu
sjúkrahúss handa sextíu sjúklingum.
Mátti verja fimmtíu þúsund krónum
til byggingarinnar og tólf þúsundum
til kaupa á húsbúnaði og áhöldum.
Viðtökur þær, sem þessi frum-
vörp fengu, voru ekki vinsamlegar,
enda fór svo, að frumvarpið um
sjúkrahúsbygginguna var fellt frá
annarri umræðu með tólf atkvæðum
gegn fjórum, en frumvarpinu um ein-
angrun sjúklinganna umturnað svo,
að það fékk ekki einu sinni stað-
festingu konungs, þegar til átti að
taka, því að það þótti einskisnýtt eft-
ir limlestinguna
Þórður Thoroddsen, sem var hér-
aðslæknir með búsetu á Suðurnesj-
um, þar sem allmikið kvað að holds-
veiki, sa.gði í þingræðu:
„Mér finnst ekki liggja svo mjög
á spítalanum, og holdsveikin er ekki
svo bráður sjúkdómur, að þetta megi
ekki dragast í tvö ár enn“.
Guðlaugur sýslumaður tók einnig
til máls:
„Ég álít heppilegra, að því sé ekki
ráðið til lykta á meðan æsing sú, sem
vakin hefur verið út af sjúkdómn-
um, stendur yfir . . . Að vísu getur
það verið á rökum reist, að sjúkdóm-
urinn sé sóttnæmur. En það gelur
verið bóla, sem bráðum hjaðnar“.
„Ekki er vert að flana að því“, sagði
Þorlákur Guðmundsson í Fífuhvammi.
Séra Einar Jónsson á Kirkjubæ í
Hróarstungu taldi þörf á sjúkrahúsi
handa holdsveikisjúklingum:
„Ég er mjög meðmæltur því, að
stofnaður verði hér á landi spítali
fyrir holdsveika menn. Ég þarf eigi
annað að vita en það, hvort hér er
að ræða um þá meinsemd í þjóðar-
líkamanum, er nauðsyn beri til að
ráða bót á. Og ég er ekki í neinum
vafa um, að holdsveikin sé það“.
Eigi að síður lagðist séra Einar
gegn samþykkt frumvarpsins að sinni
T í M I N N
SUNNUDAGSBLAÐ
629