Tíminn Sunnudagsblað - 02.09.1962, Qupperneq 6

Þverá í Dalsmynni. ,,Nú ríSa allir fyrlr neSan garS", sagSi hinn gestrisni sveitar.
höfSingi, banvænn af sjúkdómi, sem nágrannarnir hræddust orSiS.
og taldi málið ekki nægjanlega vel
undirbúið.
Magnús Stephensen landshöfðingi
mælti með sjúkrahúsbyggingunni. Þó
var það heldur með hangandi hendi
og skín í gegn, að afstaða hans hafi
helzt mótazt af því, að hann vissi, að
dönsku stjórninni var þetta áhuga-
mál:
„Mér finnst áhorfsmál, hvort það
sé forsvaranlegt að fresta þessu mikil
væga máli í tvö ár til, eigi svo mjög
vegna yfirvofandi hættu fyrir Iandið,
er stafi af sóttnæmi veikinnar, held-
ur af því, að hinir holdsveiku eiga
heimtingu á, að eitthvað sé gert í
þessu efni“.
Það er erfitt að dæma um það,
hvað' valdið hefur tregðu þingsins.
Þar gat margt komið til greina. Manns
lífin voru í lágu gengi á íslandi fyrir
sjötíu árum. Menn voru vanir holds-
veikinni og ofbauð hún ekki. Ótal
margt kallaði að, en fjárráð voru lít-
il. En einnig getur verið, að óvild í
garð Ehlers hafi nokkru ráðið, og
einhverjir kunna að hafa viljað bíða
í trausti þess, að sjúkrahúsið yrði
reist fyrir útlend fjárframlög, ef ís-
lendingar hefðust ekki að sjálfir, þótt
hvorugt vitnaði um mikla reisn.
Hvernig sem því hefur verið vanð,
urðu ekki aðrar framkvæmdir af
hálfu íslendinga en þær, að Guðmund
ur Björnsson, síðar landlæknir, er
fyrir skömmu hafði þá lokið náms-
ferli sínum, var sendur til Noregs
með ferðastyrk úr landsjóði til þess
að kynna sér þar varnir gegn holds-
veiki, auk þess sem á ný var undinn
bugur að því að safna skýrslum um
sjúklingana. Var nú leitað til hrepp-
stjóranna í þessu efni.
Sjúklingar þeir, sem Ehlers fanr.
í ferðum sínum, urðu samtals 158.
Þegar hreppstjóraskýrslurnar voru
gerðar, voru átján þeirra dánir, en
við bættust í staðinn fjörutíu og níu
nýir sjúklingar. Hafði einn þcirra
verið sjúkur í fimmtíu ár. Samt var
sjúklingatalinu á hreppstjóraskýrslun
um talsvert áfátt, bæði vegna fákunn
áttu og af öðrum verri orsökum. Einn
skaut til dæmis undan fóstursyni sín-
um, enda þótt tveir læknar hefðu
lýst hann holdsveikan, og annar gat
ekki tveggja sjúklinga, sem Ehlers
hafði fundið, „af því að þeir bönnuðu
honum að gera það“.
XIII.
Þótt íslendingar létu sér hægt um
byggingu sjúkrahúss handa holds-
veiku fólki, dvínaði áhuginn á mál-
inu ekki hérlendis. Þar hafði nú einn
íslenzkur maður gengið fram fyrir
skjöldu — hinn kaþólski kennimað-
ur og rithöfundur, Jón Sveinsson.
Jón Sveinsson hafði hitt Ehlers að
máli ag sannfærzt um, að þörf væri
skjótra aðgerða. Hann sneri sér því
til trúbræðra sinna með fjárbeiðni,
og var þeirri umleitun komið á fram-
færi við tvö hundruð blöð í París og
Briissel. Einkum urðu frönsk blöð til
þess að birta langar greinar um málið.
Þetta vakti mikla athygli í Frakk-
landi og Belgíu, og brátt tóku að
streyma bréf til Jóns Sveinssonar.
Þetta haust hafði hann fengið níu
þúsund franka og átti þó von á msiri
framlögum.
Til hans sneru sér líka konur, sem
buðust til þess að hjúkra hinum ís-
lenzku holdsveikisjúklingum, bæði
franskar og danskar, og voru sumar
þeirra af hinum tignustu þjóðfélags-
stigum. Og víst er það, að sumarið
1896 komu hingað til lands fjórar
nunnur, sem hófu hjúkrun og sjúkra-
vitjanir á vegum kaþólsku trúboðs-
stofnunarinnar í Landakoti — hinar
fyrstu nunnur á íslandi síðan jm
siðas-kipti. Má vera, að koma þeirra
hafi einmitt staðið í sambandi við
afskipti Jóns Sveinssonar af sjúkra-
húsmálunum.

Laugarnesspítali j smíðum.
Nú hafði líka dregið til nýrra tíð-
inda í Kaupmannahöfn. Þótt Ehlers
stæði um þessar mundir í ýmsum
stórræðum og væri í þann veginn að
verða heimsfrægur maður, gleymdi
630
T í M I N N
SUNNUDAGSBLAÐ