NT - 18.08.1984, Síða 8

Vettvangur
Laugardagur 18. ágúst 1984 8
■ Það sjúnarmiö hefur ríkt að undanfúrnu á þingum Alþýðusambands íslands að mestu skipti að tryggja atvinnuöryggið
Þjóðin er á hraðri leið að
skiptast í tvær stéttir
Launakröfurnar
■ Eðlilega finnst mörgum
það býsna miklar kröfur, þegar
farið er fram á að af samtökum
launafólks, að kaup hækki allt
frá 30-50%
Fáir munu þeir, sem telja
atvinnuvcgina eða ríkið geta
fullnægt slíkum kröfum, án
þess að verðbólga fylgi í kjöl-
i'arið og geri ávinninginn af
kauphækkununum að engu að
öðru leyti en því að fjölga
verðlitlum seðlum.
Sé Itins vegar litiö á kaup-
kröfurnar frá þeirri hlið einni.
Iivað væri æskilegt vcgna
þeirra. sem hafa lítil laun og
þung heimili, verða kröfurnar
ekki taldar óeðlilegar. Það lifir
engin meöalfjölskylda neinu
kóngalífi. þótt mánaðarlaunin
séu frá 18-22 þús. krónur. svo
tölur séu nefndar af handahófi,
en margir hafa langt undir
þessu.
Hér er því mikið vandamál
á ferðum. Annars vegar er
þörf heimilanna. Hins vegar
geta atvinnuveganna til að rísa
undir kauphækkunum, og þó
einkunt þeirra. sem eru í raun
undirstaða allra hinna. eins og
sjávarútvegurinn og fiskvinnsl-
an.
Heppilegustu viðbrögð við
þessum vanda væru vafalítið
þau. að fulltrúar ríkisins, at-
vinnuveganna • og launþega-
samtakanna settust að við-
ræðuborði. þar sem reynt væri
að kryfja til ntergjar, Itvað gæti
verió til skiptanna ntiðaö við
ríkjandi og fyrirsjáanlegar
efnahagsástæður. í framhaldi
af þeirri niöurstöðu, sent þann-
ig fengist. yrði tekið til með-
ferðar- hvernig væri unnt að
frantkvæma sent réttlátasta
tekjuskiptingu og bæta hlut
þeirra. sem erfiðast eiga og
lægst laun hafa. þótt það gengi
að einhverju á hlut hinna. sem
búa við mesta velmegun.
Vafalítið tekur það sinn
tíma að finfia slíka lausn og ef
til vill næst hún aldrei. En
markmiðiö þarf að vera þetta.
ef menn vilja koma á réttlátu
þjóðfélagi. Þetta sjónarmið
þarf í'ð ríkja við gerð kjara-
samninga nú. Vonandi geta
þeir orðið nokkur áfangi á
þessari leið.
Atvinnuöryggið
skiptir mestu
Það sjónarmið hefur verið
ríkt á undanförnum þingum
Alþýðusambands Islands, að
mcstu skipti að tryggja at-
vinnuöryggið. Bregðist það sé
ekki aðeins hætta á sívaxandi
atvinnuleysi, heldur dragist
þjóðartekjurnar saman og
þannig minnki það. sem getur
verið til skipta milli stéttanna.
Þetta sjónarmiö þarf ekki
sízt að ríkja, þegar staða undir-
stöðuatvinnuveganna er erfið
jafnt af náttúruvöldum og við-
skiptaáhrifum utan frá,
Það þarf ekki að lýsa því,
hvernig t.d. staða sjávarút-
vegsins er. því að hún heíur
verið það mikið til umræðu áð
undanförnu.
Framundan bíður að gera
erftðar og róttækar ráðstafan-
ir. ef þessi meginstoð atvinnu-
öryggisins á ckki að bresta
með ógnvekjandi afleiðingum,
eins og stórfelldu atvinnu-
leysi.
Kjarasamninga nú verður að
miða við það að atvinnuöryggi
haldist, en stefna jafnhliða að
því að jöfnuður og réttlæti í
launamálum aukist.
Lóðimar í
Stigahlíðinni
Það hefur að vonum vakið
mikla athygli, að meira en
sjötíu einstaklingar munu hafa
treyst sér til að grciða yfir eina
milljón króna fyrir hverja lóð,
sem Reykjavíkurborg bauð
nýlega til sölu í svonefndri
Stigahlíð. Söluverð þeirra
lóða, sem seldar voru, var
1.432 þúsund krónur til 2.150
þúsunda króna.
Það vekurekkisíðurathygli,
að kaupendurnir eða þeir sem
standa að baki þeini. virðast
yfirleitt úr hópi þeirra stétta,
sent oftast eru flokkaðar til
milliliða, byggingameistarar,
verzlunarmenn, málflutnings-
menn o.s.frv. Af því virðist
mega álytka, að milliliðastarf-
semi sé enn sem fyrr álitleg
atvinnugrein.
Mikil fjársöfnun á hendur
milliliða á undanförnum árum
hlýtur að vekja sérstaka eftir-
tekt á sama tíma og hlutur
láglaunafólks hefur farið
minnkandi í samanburði við
flesta aðra síðustu áratugi. Hér
hefur því verið að skapst stétta-
skipting, sem er öfug við þá
þróun, sem félagslega sinnað
fólk hefur stefnt að. Vaxandi
auður hefur safnazt hjá milli-
liðastéttinni, en hlutur láglauna-
stéttanna dregizt í vaxandi
mæli aftur úr.
Þar er jafnt að nefna ýmsar
starfsstéttir innan Alþýðu-
sambands íslands og Banda-
lags starfsmanna ríkis og bæja.
Einna verst fara þeir stéttahóp-
ar, þar sem konur eru fjöl-
mennastar, t.d. hjúkrunarfólk
og fóstrur.
Ef að líkum lætur, munu
Þjóðviljinn og Alþýðublaðið
nú reka up óp og telja þetta
vera núverandi ríkisstjórn að
kenna. Hverjum heilvita
manni ætti þó að vera Ijóst, að
þetta hefur ekki gerzt á einu
ári. Þeir, sem kaupa lóðirnar í
Stigahlíð, hafa ekki safnað öllu
fjármagni stnu á þessu eina
ári. Þetta á miklu lengri að-
draganda.
Öfugþróunina
verður að stöðva
Stóran þátt í framangreindri
öfugþróun á tvímælalaust hið
kolbrjálaða vísitölukerfi, sem
hér hefur verið í gildi síðasta
aldarfjórðunginn og verka-
lýðshreyfingin hefur haldið um
vörð líkt og ormur lægi á gulli.
Þetta kerfi hefur aldrei veitt
láglaunafólkinu fullar bætur,
en hálaunafólkinu hins vegar
margfaldar. Jafnhliða hefur
svo hvers konar milliliðabrask
fengið meira og minna að leika
lausum hala.
Það er hins vegar ekki meg-
inatriðið nú að fara að deila
um hverjum þetta sé að kenna.
Höfuðatriðið nú er að snúast
gegn þeirri öfugþróun, að
þjóðin skiptist í tvær megin-
stéttir eftir efnahag. Breyting-
una á þéssu er ekki hægt að
gera í einu og hún verður ekki
gérð með kjarasamningum,
nema að takmörkuðu leyti. En
það verður strax að hefjast
handa um að koma henni á,
þótt hún geti tekið sinn tíma.
Hér þurfa allir viðkomandi
aðilar, eins og ríkisvaldið,
verkalýössamtökin og samtök
atvinnurekenda, að taka hönd-
um saman og hjálpast að við
að færa þjóðfélagsskipunina í
þá átt, að fátækt verði útrýmt
og lífskjör jöfnuð. Forustan í
þessum efnum hvílir þó fyrst
■ Framundan bíðui aðgt.a erfiðar ogróttækar ráðstafanir ef sjávarútvegurinn, þessi meginstoð atvinnuöryggis, á ekki að bresta.