NT - 18.08.1984, Síða 9

Laugardagur 18. ágúst 1984 9
Málsvari frjálslyndis,
samvinnu og félagshyggju
Útgefandi: Nútíminn h.f.
Ritstjórar: Magnús Ólafsson (ábm)
og Þórárinn Þór^rinsson
Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar:
Síðumúli 15, Reykjavík. Sími:
686300. Auglýsingasími: 18300.
Kvöldsímar: 686387 og 686306.
Verð I lausasölu 25 kr. og 30 kr. um
helgar.
Áskrift 275 kr.
Setnihg og umbrot: Tœknideiid NT.
Prentun: Blaðaprent hf.
Þrjú markmið
■ Á Lækjartorgsfundi stjórnarandstöðunnar í sumar voru pólitísk afskipti Svavars Gestssonar og
Jóns Baldvins afþökkuð eins augljóslega og frekast mátti verða.
og fremst á félagshyggjufólk-
inu. Það verður að þekkja sinn
vitjunartíma.
Steingrímur Hermannsson
forsætisráðherra hefur hvað
eftir annað lýst yfir því, að það
eigi að vera markmið kjara-
samninga að stuðla að launa-
jöfnuði á þann hátt að bæta
kjör þeirra, sem lakast eru
settir. Þetta sjónarmið þarf að
hafa ríkt í huga við gerð kjara-
samninganna nú.
Uggvænleg
skuldasöfnun
Þótt ríkisstjórnin hafi náð
umtalsverðum árangri, þar
sem er mikil hjöðnun verð-
bólgunnar, hefur sumt annað í
efnahagsmálum snúizt á verri
veg og veldur því, að stjórnar-
stefnan hefur ekki öðlazt þá
tiltrú, sem nauðsynleg er, en
hún hefur notið þess, að menn
hafa meiri vantrú á stjórnar-
andstöðunni.
Það, sem menn hljóta fyrst
að veita athygli í þessu sam-
bandi, er sívaxandi skulda-
söfnun erlendis og stóraukinn
halli á utanríkisviðskiptunum.
Staðreyndir sýna, að af hálfu
viðkomandi ráðherra hefur
veriðbeitt lausatökum áþessu
sviði.
Skuldasöfnunin rekur rætur
sínar að nokkru leyti til þess,
að ríkisstjórnin gafst upp við,
þegar fjallað var um Alberts-
gatið, að leysa þann vanda
sumpart með sparnaði og sum-
part með tekjuöflun. Að
nokkru leyti var valin sú leið
Þórarinn
Þórarinsson
ritstjóri skrifar
að taka erlend lán - leið, sem
er auðveld í fyrstu, en á eftir
að hefna sín.
Við þetta bætist svo, að
heildverslunum hefur verið
leyft að auka erlend lán sín í
miklu ríkari mæli en nokkru
sinni fyrr. Hið aukna frelsi
hafa þessar verslanir misnotað
á hinn herfilegasta hátt.
Sagt var áður en verðlags-
höftin voru afnumin, að inn-
flutningsverðið myndi stór-
lækka, því að það borgaði sig
best fyrir verslunina meðan
álagningarreglur haftanna
voru í gildi, að innflutnings-
verðið væri sem hæst. Þannig
gæti verslunin falið gróða er-
lendis. Þetta myndi breytast
við afnám haftanna. Á þessu
hefur þó engin sjáanleg breyt-
ing orðið. Innflutningsverðið
hefur ekki lækkað nema síður
sé.
Gróða sinn hafa verslanirnar
og aðrir milliliðir notað til
stóraukinnar fjárfestingar,
sem á mikinn þátt í þeirri
þenslu, sem orðið hefur í
Reykjavík og nágrenni. Þessir
aðilar virðast ekki hafa trú á,
að það takist að halda verð-
bólgunni niðri til lengdar og
vilja því Ijúka ýmsum fjárfest-
ingaraðgerðum sem fyrst.
Með háttalagi sínu stuðla
þeir líka að því, að verðbólgan
magnist á ný.
Skylda ríkis*
stjómarinnar
Hér þarf ríkisstjórnin að
taka rösklega í taumana, en
þær ráðstafanir, sem gerðar
voru á dögunum, munu lítið
duga.
I fyrsta lagi verður ríkið
sjálft að draga úr erlendri
skuldasöfnun, enda ætti það
að vera auðvelt, þar sem staða
ríkissjóðs er nú mun betri en
bújst var við.
í öðru lagi þarf að gera
ráðstafanir, sem duga til að
draga úr innflutningnum.
Það er ekki úr vegi að geta
þess, að erlendar skuldir sam-
vinnuverslunarinnar hafa sama
og ekkert aukist á þessu ári
meðan erlendar skuldir einka-
verslunarinnar hafa vaxið um
hundruð milljóna króna.
Þjóðin hefur tekið vel við-
leitni ríkisstjórnarinnar til að
draga úr verðbólgunni, en sú
skoðun fer vaxandi og hefur
verlð talsvert að styrkjast, að
hingað til hafi þetta einkum
verið gert með aðhaldi í launa-
málum. Til þess að það að-
hald geti haldizt, verður einnig
að koma til aðhald á öðrum
sviðum. Menn muna því ekki,
að á sama tíma og staðið er
gegn kauphækkunum hjá þeim
launalægstu, blómstrar 'hvers
konar milliliðastarfsemi, m.a.
vegna þess að hún hefur
hömlulítinn aðgang að erlendu
lánsfé.
Hin sívaxandi erlenda skulda-
söfnun er áreiðanlega sú öfug-
þróun, sem nú veldur þjóð-
inni einna mestum geig.
Traustið til ríkisstjórnarinn-
ar mun fara verulega eftir því,
hvernig hún bregzt við þessum
vanda. Ríkisstjórnin verður að
sýna, að hún hafi vilja og áræði
til að bregðast við honum.
Eftirminnilegur
Lækjartorgsfundur
Vafasamt er, hvort sögulegri
fundur hafi verið haldinn á
Lækjartorgi en fundur sá, sem
stjórnarandstæðingar efndu til
um kjaramálin fyrr í sumar.
Þótt þrír flokkar stæðu að
honum, ásamt sérstökum
kvennasamtökum, varð hann
fámennasti fundurinn, sem
haldinn hefur verið á torginu.
Veðrinu var þó ekki um að
kenna, því að það var hið
blíðasta og því hið ákjósanleg-
asta til fundarhalds.
Skýringin á fámenninu er
næsta augljós. Það var til-
gangur fundarboðenda að efla
andstöðu gegn ríkisstjórninni
og kenna henni um þær erfiðu
efnahagsaðgerðir, sem hún
hefur orðið að grípa til vegna
óðaverðbólgu, sem orðin var
til fyrir daga hennar, og hins
mikla samdráttar þorskaflans.
Það var heróp stjórnarand-
stöðunnar á Lækjartorgi, að
þessi skilyrði ætti að nota til að
fella ríkisstjórnina. Launþegar
voru hvattir til að taka undir
þetta með því að fjölmenna á
fundinn á Lækjartorgi.
Undirtektirnar urðu eins og
áður var lýst.
Launþegasamtökin eru
mynduð af mönnum úr öllum
flokkum, þau hafa í vaxandi
mæli stefnt að óflokkspólitískri
samstöðu. Þannig næst vafalít-
ið mestur árangur. Þá lærdóma
má draga af umræddum Lækj-
artorgsfundi, að launþegar eru
almennt andvígir tilraunum
stjórnarandstæðinga til að nota
erfiðleika í efnahagsmálum til
pólitísks ávinnings. Pólitísk af-
skipti Svavars Gestssonar og
Jóns Baldvins voru afþökkuð
eins augljóslega og frekast
mátti verða á Lækjartorgs-
fundinum.
■ Það hefur vakið mikla athygli að meira en sjötíu einstaklingar treysta sér til að greiða yflr eina
milljón króna fyrir lóðir í Stigahlíðinni.
■ í stjórnmálaályktun þeirri, sem samþykkt var á
aðalfundi miðstjórnar Framsóknarflokksins fyrr á
þessu ári, er lögð megináhersla á þrjú markmið í
sambandi við starf og stefnu ríkisstjórnarinnar í
efnahagsmálum næstu misserin:
í fyrsta lagi er lögð áhersla á, að ísland verði áfram
án atvinnuleysis. Atvinnuöryggið er þannig sétt ofar
öllu.
í öðru lagi skal keppt að því að verðbólgan verði
á árinu 1985 komin niður í eins stafs tölu, þ.e. komin
niður fyrir 10 af hundraði.
í þriðja lagi kemur það meginmarkmið, að skuldir
þjóðarinnar við útlönd fari lækkandi.
Pað munu áreiðanlega ýmsir verða til þess að telja
það djörf markmið að ætla að gera þetta þrennt í
senn. Að dómi margra fer það ekki saman að tryggja
fulla atvinnu og halda verðbólgunni í skefjum. T.d.
er það kenning þeirra, sem játast leiftursóknarstefn-
unni, að atvinnuleysi sé óhjákvæmilegt í viðureign-
inni við verðbólguna. í því sambandi er skemmst að
minnast á atvinnuleysið í Bandaríkjunum og Bret-
landi.
Núverandi ríkisstjórn hefur hafnað þessari kenn-
ingu. Hún leggur áherslu á, að verðbólgan verði færð
niður, án atvinnuleysis. Þetta er hægt, ef rétt er
staðið að málum. Það sýnir árangurinn á fyrsta
starfsári stjórnarinnar.
Takist að koma í veg fyrir að verðbólgan aukist að
ráði það sem eftir er af þessu ári, ætti að mega vænta
þess, að hún gæti komist undir 10% á næsta ári.
Ekkert er mikilvægara fyrir atvinnuöryggið, sem
byggist á blómlegum atvinnurekstri, en að það
takmark náist.
Þetta ætti að vera hægt, þótt jafnhliða væri unnið
að því að bæta kjör þeirra launalægstu. Það á að vera
hægt jöfnum höndum með því að fella niður lægstu
launataxtana og afnema tekjuskatt og útsvör á lágum
tekjum. Sérstaklega myndi niðurfelling útsvarsins
hafa veruleg áhrif.
Vaxandi skuldasöfnun erlendis er vafalítið eitt
mesta eða mesta áhyggjuefni landsmanna. Því miður
hefur stefnt í öfuga átt síðan miðstjórn Framsóknar-
flokksins gerði ályktun sína á síðastliðnu vori um að
stefna bæri að því að lækka erlendu skuldirnar. Þar
á hóflaus innflutningur einn mesta þáttinn, en þar
veldur mestu frjálsræði fyrirtækja til ríflegra töku
skammtímalána erlendis. Athygli vekur að þar er
hlutur einkaverslunar miklu stærri en samvinnuversl-
unar.
Ríkisstjórnin hefur nú sett sér að stöðva skulda-
söfnunina. Þetta ætti að vera unnt að gera með
tvennum hætti. Staða ríkissjóðs er nú betri en horfur
voru á, þegar glímt var við Albertsgatið, og ætti því
að vera hægt að draga úr erlendum lántökum
ríkisins. Þá verður að setja hömlur gegn óhóflegri
skuldasöfnun fyrirtækja og einstaklinga erlendis.
Það er áreiðanlega ríkisstjórninni ljósara en öllum
öðrum, að sjálfstæði þjóðarinnar er stefnt í fyllsta
voða, ef ekki tekst að hemja erlenda skuldasöfnun.
Fyrir skömmu var talið, að sextíu prósenta markið
væri algert hættumerki í þessum efnum. Nú er samt
komið í 62%. Það verður að snúa af þessari braut og
hefjast markvisst handa um að lækka erlendu
skuldirnar. Það er nú mál málanna, enda verður ekki
náð nauðsynlegu taumhaldi á verðbólgunni meðan
erlend skuldasöfnun heldur áfram að auka þensluna.