Sunnudagsblaðið - 13.07.1958, Qupperneq 15

SUNNUDAGSBLAÐIÐ
379
D Y S
Á SVOKÖLLUÐUM Heima-
Slakka, að norðanverðu á Hörgár-
dalsheiði, eru haugar eða dysjar,
sem eiga að vera frá þeim tíma, er
Hörgdælir og Skagfirðingar, lík-
lega frá fremstu bæjum þar, er
not höfðu af heiðinni fyrir haga-
göngu, börðust, og sagt er að Hörg
dæla saga segj frá, sem nú mun
glötuð, en fróðir menn fullyrða
að til hafi verið, og seinast getið
um á Austurlandi.
í gömlum máldögum voru landa
merkin talin eftir því, sem vötn
féUu, milli sýslna á fjöllum uppi,
en á Hörgárdalsheiði stendur svo
á, að fyrsta kvíslin, sem þar
myndast norðaustan við heiðar-
brúnina, fellur vestur, og á því
byggðu Skagfiiirðingar rétt sinn til
heiðarinnar, sem er miklu grös-
ugrj og betra haglendi að austan'
en vestan, og vildu þeir ógjarna
sleppa þeim rétti, sem þeim fannst
þeir hafa til þessa parts heiðar-
innar. En aftur á móti þó.tti Hörg-
dælum fé þeirra illar búsifjar, því
það sótti ofan í heimahaga, og
þeir byggðu rétt sinn á þeim tveim
þverám, Lúpu og Víkingsá, sem
fallá ufan heiðina sitt hvorum
mégin, miklu vestar. Þangað vildu
Hörgdælir eiga land. En út af
þessu dró til missættis með þeim
Hörgdæhim og Skagifirðingumi, og
er álitið, að tíðindi þau hafi gerzt
Óli gamli kom gangandi úr bæn
um og dró á eftir sér stóran kassa.
—- Hvað ertu eiginlega með í
eftirdragi, sagði Hannes gamlj vin
ur hans, er hann mætti Óla. —
Er þetta kannski ríkiskassinn?
— Nei, svaraðj Óli. — Þú hlýt-
ur þó að sjá, að það er botn í
þessum? .
J A R
litlu eftir landnámstíð, eftir því
sem hin týnda Hörgdæla á að hafa
sagt frá. Komu mélspartar sér
saman um að mæla sér mót á fyrr
nefndum stað, og láta vopn sín
skera úr þrætunni. Skagfirðingar
komu átján saman á bardgastað-
inn, og voru þá Hörgd’ælir ókomn
ir. Gengu þeir fram á brúnina og
sýnast sex menn koma ríðandi
neðan dalinn, tog þóttust þá
mundu hafa 1 fulluro höndum við
þá. En, þegar þeir komu nær, sáu„
þeir að mennirnir voru tólf, þó að
hestarnir væru sex, því þeir höfðu
allir tvímennt. Riðu Hörgdælir
upp Heimr-i-Slakka, þótt brattur
sé, unz þeir komu móti Skagfirð-
ingum, og tókst þá strax orusta.
Bóndinn frá Flögu var fyrirliði
Hörgdæla, en um fyrirliða hinna
er ekki getið. En svoleiðis fóru
leikar að lokum', að allir Skag-
firðingar féllu eða flýðu, og hafði
Flögubóndinn sigri að hrósa með
öðrum manni, en. hinir tíu voru
þá fallnir. Síðan hafa Skagfirð-
ingar eigi reynt að helga sér þann
part heiðarinnar, sem Hörgd'ælir
þóttust eiga, og er hann þann dag
í dag eign Hörgdæla.
Þegar sögumiað'ur var vinnu-
maður á Nýjábæ í Hörgárdal, tóku
þrír eða fjórir ungir menn sig til
snemma sumars (snemma á tugn.
um frá 1860—1870) að gra.fa í
dysjarnar, en sökum. þess að klaki
var þá ekkj kominn úr jörðu þar
uppi á heiðinni, hættu þeir við
svo búið, en ráðgerðu að fara aft-
Ur átján vikur af sumri það sama
ár, en aldrej varð neitt úr þeirri
för, og ekki veit hann um fleiri
tilraunir í þá átt eftir það.
(Sögusögn Stefáns bónda Sig-
urðssonar á Völlum í Nýja Is-
landi; hann fór til Ameriku frá
Aliureyri 2. júlí 1876.)
Þessi unga stúlka, sem hcitir
Marsha Rivers, cr um þessar
mundir að vcrða mjög vinsæl
Uuburettstjui'uu