Mánudagsblaðið - 02.09.1963, Blaðsíða 3

Mánudagur 2. sept. 1963
Mánudagsblaðið

Kakali skrífar:
fynr all*
Ritstjórj og ábyrgðarmaður: Agnar Bogason.
Kemur út á mánudögum. Verð. kr 5.00 i lausasölu; áskrifenda-
gjald kr. 260,00. Sími ritstjómar 13496 og 13975.
Auglýsingasími 13496. — Prentsmiðja Þjóðviljans.
Rófan dinglar hundinum
Framsókn, NATO 09 tækifærisskrif
Það er undarlegt, að árið 1963 skuli enn vera starfandi
flokkur á Islandi, utan kommúnista, sem ekki skilur ástandið í
alþjóðamálum betur en svo, að hann skuli vera að berjast móti
öllum samnngum um sameiginlegar varnir með hinum vest-
rænu löndin. Samt er það svo, að nú orðið hafa vinstri öflin
náð svo miklu va-ldi innan Framsóknarflokksins, og þá sérstak-
lega í blaði hans, Tímanum, að ritstjórnargreinar hans hafa
slag I slag mælt með því, að bandaríska varnarliðið hér, sem
er á vegum NATO, verði gert næstum óvirkt, og því skorinn
svo þröngur athafnastakkur á landinu, að dvöl þess hér verði
vart annað' en hernaðarleg sýndarmennska.
Þetta sjónarmið fellur einkanlega vel í geð kommúnistum,
sem hafa það eitt verkefni, að gera landið algjörlega varnarlaust
gegn erlendum kommúnistum og opna allar gáttir, þannig að
ekkert verði auðveldara fyrir her Rússa en hernema Iandið,
undir „fána frelsisins“, og kúga það eins og önnur lönd, sem
Rússar hafa hrifsað undir sig.
ÞaS er undarlegt, að Islendingar skuli vera ginnkeyptir fyrir
þessum áróðri úr blaði eins og Tímanum. Satt er það, að vísu,
að þessir Islendingar eru sárafáir og einungis í röðum heittrú-
aðra komma og nokkurra villuráfandi vinstri Framsóknarmanna.
Við höfum státað af því öldum saman að vera friðsamleg
þjóð. Saga okkar er sem betur fer svo blóðsúthellingalaus, að
vart má finna dæmi þess, að íslendingur hafi fengið svo mikið
sem fingurmein í sjálfstæðisbaráttu okkar. Samt höfum við,
réttilega, gengið í bandalag með þjóðum, sem verja vilja frelsi
og farsæld mannkynsins gegn hverskonar áþján, og þá fyrst og
fremst gegn hugmyndakerfi kommúnismans. Það hlýtur því að
liggja í augum uppi, að' sem meðlimir slíks bandalags hljótum
við að leggja eitthvað af mörkum til starfsemi þess. Stærri
þjóðir innan bandalagsins hafa skilið sérstöðu okkar og inann-
fæð og lagt fram lið okkur og bandalaginu til varnar jafnvel
greitt stórfé til þess að styðja þjóðina í ýmsum örðugleikum.
Herinn sjálfur hefur komið fram á einkar kurteisan hátt, á-
rekstrar litlir eða engir, og herstjórnin séð um, að fáir her-
menn sæki höfuðstaðinn heim í einu. Myndi þetta þykja eins-
dæmi allsstaðar annarsstaðar. Sannreynt er og, að íslenzk f jár-
mál í heild hefðu beðið alvarlegan hnekki, ef herinn hefði ekki
verið hér, og margur kvabbandi verkamaðurinn og nöldrandi
vinstri Framsóknarmaðurinn vissi betur, á hvaða átt hann
væri, ef ekki hefði herinn verið á Islandi. DoIIaramamma Fram-
sóknar, Sambandið, vissi og veit þó bezt, að allt hennar bygg-
ist á veru hersins hér, og Ieiðtogar SlS yrðu uppvægir, ef þeir
héldu, að nöldur hermálasérfræðinga Tímans um brottrekstur
hersins eða fækkun liðsins og takmörkun þess á annan hátt
væri tekið alvarlega.
Viðerum sem betur fer meðlimir NATO, og berum væntan-
lega gæfu til að vera svo áfram. NATO hefur beggja megiri
Atlantshafsins gnægð sérfræðinga, sem kunna hemaðarlist og
vita, hvað hentar bezt hverju sinni í þeim efnum tii að sjá
öllum bandalagsríkjum sinum borgið. Ágreiningur getur orðið,
en þá er það er ágreiningur sérfræðinga. En þegar vinstri sinn-
aður Framsóknarmaður, með fáein óákveðin sveita-atkvæði i
huga, ætlar að fara að setjast niður með sérfræðingum og leggja
á ráðin um meðferð herverndar, þá má segja, að rófan sé farin
að dingla hundinum. Framsóknarflokkurinn, þ. e. leiðart Tim-
ans, hefur undanfarið sett upp stríðshjálm úr pappa, girt sig
trésverði og setzt á ímyndaða rökstóla með hersérfræðingum.
Auðvitað hefur atkvæðaástin verið fákurinn, sem gengur undir
þessum merka hernaðarfræðingi.
Svo hlægilegt, sem þetta kann að sýnast, þá verður þó að
taka eitt fram. ísland vill auðvitað hafa hönd í bagga um stað-
setningu hersins. En þegar herfræðingar telja það vömum
landsins nauðsynlegt, að gera eitthvað sérstakt, þá er það varla
hlutverk okkar, sem bandalagsþjóðar, að leggjast á móti. Meðan
við erum meðlimir NATO, verðum við að leggja eitthvað í söl-
urnar fyrir varnir hins frjálsa heims og vestrænnar menningar.
Við enim ekki á nein'um frímiða í þessu bandalagi. Ef við
erum, að venju, ekki menn til að horfast í augu ■ við sann-
reyndir, þá er bezt að víkja úr bandalaginu. Þjóð, sem þekkir
ekki betur hag sinn en svo að kalla yfir sig örlög Austur-
Evrópu, á varla annað skilið. Vinnandi stéttum væri það eink-
ar hepp'legt, nóg atvinna og enginn möguleiki á að kjósa sér
störf, því að verkamenn yrðu bara „frystir“ við starfið
Framhald á 4. síðu

í hreinskilni sagt
Andvaraleysi að
Algjört lögbrot -
koma þjóðinni í voða — Fjárkúgun hins opinbera —
- Gjaldheimtan — Nokkur hroðaleg dæmi — Innlend
áþján — Hvert stefnir? —
Þegar smámenni fá völd,
emKennist afstaða þeirra
nærri undantekningarlaust
af því, að fyrsta verk þeirra
er að tryggja völd sín með
oflögum og hverskyns hindr-
unum, og bitnar það bæði á
einstaklingum og þjóðfélag-
inu í heild. Þessi afstaða
þeirra er sálræns eðlis og
hefur margsannazt á ýmsum
sviðum. Þegar heil þjóð, sem
búið hefur við örbirgð öldum
saman fær frelsi, efni og
gæði, sem henni hefur verið
neitað um, verður oft svo,
að óhófslíf, gjálífi og hvers
kyns spilling nær algjörlega
yfirhöndinni, og í stað dyggð
ar, vinnusemi og fyrirhyggju
kemur upplausn allra verð-
mæta og svo kæruleysi, and-
varleysi og afskiptaleysi um
hvert stefnt er. Þetta sálar-
tjón er eitt hið tíðasta, þegar
skyndilega er skipt úr ör-
birgð í allsnægtir.
íslendingar hafa reynt
miklar breytingar í lífi sínu
síðustu áratugina. Allsnægir
í stað fátæktar, þjóðin hef-
ur „siglt" sig upp, atvinnu-
tækin margfaldast, atvinna
næg, fé milli handa mikið,
hverskyns gæði hafa fylgt í
kjölfarið, unz'svo er komið,
að þessi fyrrum fátæka þjóð
hefur nú betri lífsskilyrði en
nokkur önnur í heiminum.
En allt þetta hefur þó
ekki breytt smámennskunni,
sem enn eimir eftir af hjá
yfirvöldum hennar. Við höf-
um enn yfirvöld, sem í
mörgu, of mörgu, minna á
hreppstjórána, sem áttu Dani
að vinum, en brugðu fram
gylltum hnöppum sínum, þeg
ar þeir áttu við íslenzkan al-
menning. Þóttu þetta þá stór
bokkar og mikilmenni, enda
gengu margir þeirra upp í
því að sýna alþýðu hrotta-
skap og sanna þannig, hvað
gylltu hnapparnir þýddu.
Enn í dag höfum við sömu
gylltu hnappana í opinberu
lífi, og hætta er á, að ein-
mitt þeir eigi eftir að verða
þjóðinni hættulegri en hvers
kyns veraldleg gæði, sem
okkur hafa áskotnazt. And-
varaleysi þjóðarinnar er kom
ið á hættulega braut, sem
getur reynzt okkur erfið, og
svo getur farið, að við miss
um þau góðu prinsip, sem
okkur eru fengin með stjórn
arskránni.
Island, nú á dögum, þjá-
Ist af ofstjórn. Hvert sem lit
Ið er, má sjá mýmörg dæmi
um það, að litlir „hrepp-
stjórar" með einræðiskennd-
an hugsunarhátt og dálítinn
neista af hrottaskap, eru að
ota sínum tota fram, reyna
að sýna á sér klærnar með
embættisstitli sínum. Þjóðin
skilur ekki enn eða hefur
hvorki kjark né vit til að
mótmæla þessari lævíslegu á-
rás á frelsi einstaklinganna,
í athöfrium og orði. Hið und
arlega er, að mörg af þeim
brögðum, sem almenningur
er beittur, eru algjörlega ó-
lögleg og myndu ekki stand-
ast fyrir dómstólum, ef ein-
hver vildi halda máli sínu
til streitu gegn þessum litlu
einræðisherrum, sem eru að
njóta embættis síns og sýna
yfirburði sína.
íslendingar eru eiriu þjóðin
sem bókstaflega lætur kúga
sig til að greiða útvarpsgjald
til að fá öryggisskoðun á bif
reiðir sínar. Ríkisútvarpið,
sem virðist í sífelldri peninga
þröng, tekur höndum saman
við bílaeftirlitið um, að ekki
verði gefið út skoðunarskír-
teini, nema útvarpsafnota-
gjald sé greitt. Þetta er ó-
lögleg innheimta, fjárkúgun
af hálfu hins opinbera og
’reyndar ólögleg. Hvorki lög-
fræðingastéttin né nokkur fé
lagsskapur borgaranna hefur
haft rænu á því að stöðva
þessa ósvífni, enda veldur
andvaraleysi þjóðarinnar
um, og er bein afleiðing
þess, að þessi árin „hafa all
ir peninga“. Ef „vondu árin“
koma aftur, sjá þeir, hvað
þeir hafa kosið yfir sig.
„Hægri stjómin“ fann upp
það snilldarráð fyrir nokkru
og sameina öll gjöld undir
Gjaldheimtuna og hafa borg-
aramun verið settir úrslita-
kostir í opinberum greiðslum
með þessari sameiningu.
Sjúkrasamlagsgjald má ekki
borga sérstaklega, né önnur
gjöld. Innheimtan bara hótar
heimilismissi f.h. borgaryfir-
valdanna, verði ekki pungað
út vissum f jársumum í einu.
Ýmsir borgarar hafa orðið að
hleypa sér í stórskuldir
vegna þessa einstaka ein-
ræðisbragðs, sem borgaryfir-
völdin hafa fundið upp. Það
er útilokað, að svona aðferð
fái staðizt að lögum, enda
hefur Gjaldheimtan fengið
á sig það orð hjá almenn-
ingi, að efa má, að Geir borg
arstjóri og menn hans haldi
sínum meirihluta, ef svona
verður að gengið. Sökin er
eins og fyrr andvaraleysi al-
mennings og það eindæma
framtaksleysi, að sameinast
ekki gegn þessu með mótmæl
um og beinínis þvinga yfir-
vödin til að taka upp heppi-
legri og þægilegri innheimtu
aðferðir.
Verðhækkun matvæla hef-
ur alltaf í för með sér eitt-
hvert muldur og nöldur hjá
húsmæðriun. Kurrar þar
hver kerling í sínu horni, en
það er eins langt og það nær.
Þegar kjöt, fiskur, grænmeti
eða annað hækkar í verði,
þá vantar ekki bölvað kurrið
og illskuna við afgreiðslu-
fólkið í búðunum. En hvað
gerir svo þetta heiðursfólk,
hinar nöldrandi húsmæður ?
Ekki nokkurn skapaðan hlut.
Þær láta sér, að hætti for-
mæðra sinna, nægja að
nöldra. Þetta er þjóðarósiður
rnn aldaraðir, sífelld umkvört
un, alltaf að barma sér, en
lengra náði það ekki. Þegar
danskir hækknðu verð á
kjöti, þá bara samcinuðust
húsmæðrasamtökin í Kóngs-
ins Kaupinhöfn um að
kaupa ekki kjöt um stund og
kjötið Iækkaði aftur. Sama
endurtók sig víðar í Evrópu,
en lúxusfólkið á Islandi lét
sér nægja að muldra. Ástæð-
an til þess arna er aðeins sú,
að andvaraleysið er ríkjandi
þjóðareinkenni enn þann dag
í dag.
íslendingar hafa gengið
langan veg og strangan síð-
ari árin. En við höfum líka
orðið hættulega værukærir.
Athafnafrelsið er skorðað æ
meir, að heita má dag frá
degi, með reglugerðum og
allskyns hindrunum af hendi
hins opinbera. Það virðist
ríkja einhver hræðsla við, að
ef einhver verður sjálf-
bjarga, þá sé hann um Ieið
orðin ógnun við hina litlu
„hreppstjóra“, , sem hér
stjórna. Embættismenn ríkis
ins einangra sig á skrifstof-
unum og svara ekki gagn-
rýni hinna meiri og ábyrgari
blaða og sízt hinna minni.
Þögnin er eins og múrveggur
hjá þessum litlu, . búralegu
„hreppstjórum“, sem sóa al-
mannafé, en hafa ekkert til
að sýna fyrir þá. Vegamálin
eru typiskt dæmi — fjórir
þjóðvegir austur yfir Fjall,
allt moldargötur, sem eru
minna og meira ófærar, en
samt var s.l. ár, þegar
Þrengslavegurinn var opnað
ur, „brotið blað í sögu vega-
I
!
mála á lslandi,“ eins og
komizt var að orði. Það er
ekki furða að vegayfirvöldin
telji sig ofar gagnrýni.
Mistök verða við virkjun
Efra-Sogs svo ferleg, að eyði
leggingin nam milljónum.
Þjóðin brosti, þalikaði guði,
að enginn hafði drepizt, arki-
tektinn slapp og alþýðan
borgaði. Um tíma var ekld
annað gert austur á söndum
en eltast með heila brú um
alla farvegi, þegar á ein þar
skipti um rennsli. Þessi fífla
leikur var undir stjórn
lærðra manna og er meira
en meðalgott efni í revíu.
Þjóðin borgaði, enda ekki um
annað að velja.
Svo mörg eru dæmin um
sofandahátt landsmaima, að
óþarfi er að telja þau upp.
En þessi sofandiháttnr er
hættulegur. Auk fjárútláta
vegna inistaka og getuleysis
hinna ýmsu, sem ráðstafa
eiga almenningsfé, erum við
að missa sjónar af þeim rétt
indum, sem þjóðinni eru
tryggð samkvæmt stjórnar-
skrá. Ríkisvaldið og einstak-
Iingar innan þess eru í sí-
auknum mæli, farnir að beita
bolabrögðum og óleyfilegum
ráðum til að kyrkja framtak kj
almennings og rétt hans til *
sjálfstæðra athafna og frels-
is. Svo fer að lokum, að við
búum okkur sjálfheldu, sem
við komumst ekki úr. Okkar
hlutverk verður ekki annað
en að greiða og greiða enn
meira í hina botnlausu hít
yfrvaldanna. Þegar búið er
að taka frelsið af manni, er
auðvelt að ráða niðurlögum
hans á öllum öðrum sviðum.
Öll höfum við séð, hvert
milljónalandið af öðrti bund-
ið á þrælaklafa af marg mill j.
veldinu Rússlandi. Þar hafa
hverskyns samfélög verið
undirokuð, svipt frelsi og
starfi, en ríkið sjálft komið
í staðinn og þrælkað einstak-
linginn. örbirgð er ríkjandi
og atvinnuleysi, en hervald |
stjórnarinnar í hverju landi *
fyrir sig heldur öllu niðri.
Við íslendingar ættum að
skoða hug okkar tvisvar áð-
ur en við látum íslenzka
„hreppstjóra“ ríða öllu því
til helvítis, sem okkur hefur
áskotnazt síðan 1944. Það
væri hart, ef um okkur yrði
sagt, að ný Sturiungaöld á
þessum árum hafi komið
þjóðinni í innlenda áþján
engu betri en þá, sem ríkti
í lok Sturlungaaldarinnar.
!
!
I
I
I
I
\
\
\
\
\
\
\