Mánudagsblaðið - 18.05.1964, Blaðsíða 3

Mámjdagar 18, m«f 19SÍ
Manuctagsblaðið
3'

Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Agnar Bogason.
Kemur út á mánudögtun. Verð kr. 6.00 í lausasölu. Áskrifenda-
gjald kr. 260.00. Sími ritstjómax: 13496 og 13975.
Auglýsingasími 13496. — Prentsmiðja Þjóðviljans.
Táningaást — sýnd 15 sinnum
Þjóðleikhúsið hefur sýnt leikritið Táningaást 15 sinnum við
góða aðsókn. Herdís Þorvaldsdóttir og Búrik Haraldsson hafa
vakð mikla athygli í þessu leikriti fyrir ágæta túlkun í hinum
erfiðu aðalhlutverkum og er myndin af þeim. Næsta sýning
verður n.k. föstudag.
Tilkynning frá
HeiIsuverndarstöð Reykjavíkur
Athygli skal vakin á því, að Heyrnarstöð bama-
deildarinnar verður lokuð frá- 1. !júní til 1. sept.
n.k. — Þeim foreldrum, sem ætla að fá skoðun á
bömum innan skólaaldurs, er bent á að panta tíma
sem fyrst.
Reykjavík 12. maí 1964,
Heilsuvemdarstöð Reykjavíkur.
Auglýsing
< s t , I - —-------------------------J HjP ~ „—. 9titet!a;aæf '
' end l’dth iUtrcb, 1 sua dirocted 'oy tr.e Seorðtary of 3tate
A-' ' .< ió B&J' thíit hð undarstattó* tr«a iho- Reglstrftr Öonar?tl
that tho cc'fiey of tho birtfc-.oertificate i$3Ued tc you
ir. ruspect ot fclizabðth Jvdic. Stgurdrvrdoittr a!iould hovo
be®0 markod "Adopted".: T5ie copy birtfc cortifioatc uni
the booklðt »hiofc ycu ouoloáS'i witb youx letter of
v x :: • • 3rd Februaíý fcavð tfaerefore b'enn eaut to, th.é Íle«ietr3J
Gonersl at Soooröet líousu .ao tfcat tfca TOttur osu be ?ut
Tbe etatenmnt fiiade by tfca britioh Eciboaey,
Efiýkíavik in thie letter of L-Sth Fefcruary ie not
untruthful. ' ’fffcen en fldoþtion order ie maúfi, sm eutry
1 o made in thc Adopted Qfcildren ;Te6'i,oter and under the
Idoption Act 1956 «ul earlier Adoptifcn Acto, it io a
copy of ouch w- entry tfcat ia evidcnce w? tbe Bdoption
to wl.icb it rolateí-..
I ftCl, Sir,
Tuux obod.ieot Scrvant,
tir. H. Jofcannnson
22 Gordon Place
LO.m'1 VI .8
\

Kakali skrífar:
í hreinskilni sagt
Skandalinn í svínaræktinni — Óætur varningur — Hættið framleiðsl-
unni — Svínaeldi vandasamt og matfrekt — Óheyrilegt verð — Ódýr-
ara að flytja inn 1. flokks vöru — Niðursoðið drasl —
Beljukjöt og rollukjöt ~ Verðið í skýjuniím
Ég var um daginn að kaupa
dálítið svínakjöt til helgar-
innar rétt til að breyta of-
urlítið frá „lærinu“ eða
,,hryggnum“, sem gjama er
aðalrétfcur sunnudagsins á
mörgum heimilum hér í borg.
Hafandi meðalheimili keypti
ég hvorki meira né minna en
sex sneiðar af svinakjöti,
fallegar sneiðar í útliti,
sæmilega þykkar.
Verðið á þessum góða mat
var aðeíns kr. 230,00 eða
það, sem nægja myndi ná-
lega fyrir tveim sæmilegum
„Iærum“. Nú, maður lifir að-
eins einu sinni, svo því ekki
að leyfa sér þann lúxus,
að éta svínakjöt á tyllidegi,
því að ékki eru þeir *vo
margir? Gallinn er bara sá,
að þegar þessi dýri matur
kom á borðið, reyndist hann
ekki vera sá, sem maður
hafði búizt við. Svínakjöt,
því komst ég að síðar, er
dýr fæða á Islandi, en held-
ur kostalítið og sannast bezt
sagt, hinn mesti óþverri, þá
er borið er saman við er-
lent svínakjöt.
Það mun vera sannreynd,
að svínakjöt er í framleiðslu-
löndum þess mjög ódýrt kjöt.
svínahald er stundað í
Bandaríkjunum, en þó að-
eins í tveim eða þrem fylkj-
um þar, sem skara fram úr,
og svo í Póllandi. Meðal
þeirra fylkja er Virginia, sem
býr til hinn nafnkunna
Virginia Ham, enda eru þar
allar ástæður af náttúrunn-
ar hendi líkar þeim sem, eru
í ýmsum héruðum PólandS,
en Póland er frægast allra
landa í Evrópu fyrir ekta
svinakjöt. Vissulega fram-
leiða miklu fleiri lönd þetta
kjötmeti, en þama er það
af miklu bezt.
Því miður er svo farið á
Islandi, að svínakjöt, þótt
ætur matur sé að vissu leyti,
er hvergi nærri sambærilegur
erlendu kjöti af sömu teg-
und. Ber þar margt til. Á
Islandi eru enn alls ekki
möguleikar á þvf, að ala svín
á þann hátt, að hið bezta,
hið ljúffenga náist fram. Is-
lenzkt svínakjöt er of feitt,
bragðvont, og reyndar of oft
með fiskbragði, og nær
aldrei því verulega góða, sem
svínakjöt þarf að hafa sér
til ágætis. Bæði ,,ham“ og
„bacon“ eru yfirleitt hrein-
asta óæti, lítið annað en
fitulengjur, og sjálft kjötið,
er alls ekki ljúffengt. Á-
stæðan er auðvitað sú, að
svínin eru ekki alin á réttu
fóðri, en rétt fóður fyrir
þessi dýr er bæði dýrt og
nasstum ófáanlegt hér á
landi. Sum svínabú verða að
búa við úrgang veitingahúsa,
önnur búa við úrgang vam-
arliðsins, en hvortveggja
þessi fæða er ófær eða ill-
fær til svínaeldia, enda er
árangu’rinn þegar kominn í
ljós.
Það er því ekki ástæða
til, eins og sakir standa,
að rækta svín til mann-
eldis á Isiandi,. enda ber
öllum saman um, sem
skyn bera á, að þessi mat-
ur sé mjög lélegur saman
borið við svínakjöt i þeim
löndum, sem stunda þenn-
an atvinnuveg. Auk þess
er eldi svínanna hér á
Islandi óhemju dýrt og
verðlagið auðvitað eftir
þvi. Það er sannreynd, að
svínakjöt í öllum mynd-
um er einn al-ódýrasti
réttur i Bandaríkjunum,
en jafnframt eins góður og
bezt verður á kosið. Líku
máli gegnir um önnur
lönd, enda er svínakjöt,
þ.e. „bacon' og ,,ham‘, tal-
ið sjálfsagður morgunmat-
ur víðsvegar um heim og
þá ekki sízt hér í Evrópu
og Ameríku.
Það er útilokað fyrir
hverja miðlungsf jölskyldu, að
kaupa svona mat vegna verðs-
ins, sem framleiðendur krefj-
ast, enda þótt þetta sé einn
ákjósanlegasti morgunverður,
sem hægt er að hugsa sér.
Vegna þess eru ekki lengur
skilyrði til þess að rækta hér
svín, heldur liggur beinast
fyrir að flytja inn fleskið í
hverri mynd, sem það fæst.
Nú er það að fæstir bænd-
ur eig að ráði við svina-
rækt, heldur eru þar komn-
ir til sögunnar allskyns
framfaramcnn, eins og t.d.
í öðrum „ræktunarmáium",
og þykjast eiga erindi hing-
að ,enda þjóðin skyldug til
að kaupa framleiðslu þeirra.
Þetta sjónarmið er afar vafa-
smt, enda sjá allir, að það
er ekki nokkurt vit að búa til
hér ofsalega dýra og lélega
matvöru, þegar kaupa má
hana inn með góðu móti í
nágrannalöndum okkar, jafn-
vel á vöruskiptum. Svína-
hirðar hér á landi eða eig-
endur svínabúa búa ekki all-
ir við þær ástæður, að geta
dregið að sér föng frá banda-
ríska varnarliðinu, né held-
ur eiga þeir því að fagna, að
geta komið vamingi sínum
tiltölulega Iéttilega inn á
hótelin eða matsölustaðina,
og ekki geta þeir notað af-
ganga í annað, þegar þeim
býður svo við að horfa.
Flestir, sem svínarækt
stnnda, hafa ónógt og alls 6-
hæfilegt fæði fyrir gripi sína,
verða að grípa til alskyns
sjófangs til að ala þau, enda
ber bragðið þess oft vitni,
að fiskur eða álíka fæða er
aðaleldið.
Það er engin nauðsyn að
ala hér svín til manneldis og
alrangt gagnvart almenningi
að les4a þessum framleiðend-
ur að pranga inn á almenn-
ing Iélegri sýndarvöru, þegar
kaupa má hana með hægu
móti, og miklu betri, að
utan. Allar líkur benda til,
að bráðlega mnni þessi ósómi
enn hækka í verði, og sjá
allir, hvert stefnir, ef hið
opinbera spyrnir ekki við
fæti, ekki svo mjög til að
stöðva framtak þcssara ein-
staklinga, heldur vegna hins
að þeir geta ekki, jafnvel
þótt þeir vildu, framleitt,
frambærilega vöru af þessari
tegund.
Það er því sjálfsagt að
Ieggja niður þennan íslenzka
„iðnað', því að .hann á sér
hér ekki rétt, heldur skemm-
ir aðeins fyrir og kastar
rýrð á bá landbúnaðarvöru
aðra, sem hér er framleidd.
★
Maður gæti haldið, að hér
væri ekki annað gert en éta,
Ekkert eftirlit —-
en fyrst svínin eru komin á
dagskrá, mætti um leið minn-
ast dálítið á kjöt yfirleitt
einkum það, sem kallað er
smásteik og sélt í „íslenzkum
dósum”. Niðursuðudósir eiga
sinn góða þátt í íslenzkum
matartilbúningi, en oft er
það, að innihaldið er nánast
sagt hreinasti óþverri, eink-
um ef um niðurskorið kjöt
er að ræða. Smásteik gæti
verið ágætur matur að grípa
til í neyð eða útilegum en
því miður er þó svo að sjá,
að í dósimar farið lítið ann-
að en aldraðar rolhir eða
jafnvel kýr við háan aldur.
Niðursuðumatur er allsstaðar
ódýr, en aúðvitað er hann
hér hverju öðru dýrari, og
eru færðar fyrir því margar
ástæður, en veigalitlar.
Nokkrir bitar af niður&oðn-
um ■ mat kosta nærri fimm-
tíu krónum, og þegar kom-
ið er í „lúxus“ vörur eins
og nækjur, nálgast prisam-
ir himininn Allt gæti þetta
þó verið fyrirgefíð, ef
þau fyrirtæW. sem frameiða
þetta, sýndu einhverja sóma-
tilfinningu, þegar í dósir er
Iátið. Einhver hlýtur að velja
matinn í þetta en þama
kemur fram svo furðuiegur
óþverri, að nánast má heita,
að óætur sé.
Þau félög, sem böa tfl slík-
an mat, verða að gera sér
ljóst, að strmi af honum er
selt til útíanda, eða étið af
gestum landsins hér. Þótt
sulla megi flestu ofan f
smekklausan ajmúgann, er
ekki hollt fyrir íslenzkan iðn-
að, að það komist í hámæli,
að niðursoðnar vörur á fs-
landi séu að gæðum vart
svínamatur, svo að ekki sé
sterkar tekið til orða.
Það trúa því fáir að ó-
reyndu, að matareftirlitið Iáti
það viðgangast að framleið-
endum sé leyft að sjóða
niður allskyns óæti og
úrgang, eins og oft
hefur tíðkast í pylsu-
gerð og vínarbrauða. Það
verður að hafa strangt eft-
irlit með öllum vamingi, sem
búinh er til á þann hátt, en
hér virðist eftirlit algjörlega
sofandi.