Tíminn - 02.07.1970, Qupperneq 9

jnywrruPAGUR 2. júM mo. _________TIMINN____________________________________________________________9
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkuæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórairiasson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helga9on og Tómas
Karlsson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason. Ritstjórnar-
skrifstofur í Edduhúsinu, sirnar 18300—18306. Skrifstofur
Bamkastræti 7 — AfgreiSslusími 12323. Auglýsinigasími 19523.
Aðrar sfcrifstofur sími 18300. Áskriftargjald kr. 165,00 á mánuði,
innanlands — f lausasölu kr. 10,00 eint. Prentsm. Edda hf.
Bráðabirgðalögin
um farmannadeiiuna
Bráðabirgðalög ráðherra Alþýðuflokksins og Sjálfstæð-
isflokksins um farmannadeiluna, hafa óneitanlega borið
þann árangur, að kaupskipin hafa haldið úr höfn að
sinni. Hins vegar vofir sú hætta yfir, að lögin eigi eftir
að skapa meiri vanda og torleystari síðar. Það ræðst að
sjálfsögðu mest af því, hver verður úrskurður gerðar-
dómsins, sem verður skipaður samkvæmt lögunum.
'Viðbrögð farmanna, þegar þeir hleruðu, að stjórnar-
flokkarnir væru að bræða sig saman um bráðabirgðalög,
urðu þau, að þeir ákváðu að segja upp störfum með lög-
legum þriggja mánaða fyrirvara. Sú uppsögn gengui
í gildi 10. október í haust- Þá verður úrskurður gerðar-
dómsins kominn og telji farmenn hann viðunandi vnimo
þeir endurráða sig og deilan þá leysast. Telji þeir hins
vegar úrskurðinn ekkert betri en það, sem atvinnurek-
endur buðu nú, hyggjast þeir ganga af skipunum og láta
þau stöðvast, án þess að ákvæði gerðardómslaganna séu
nokkuð brotin. Þá getur hafizt deila, sem örðugt getur
reynzt að leysa.
Því fer þannig fjarri, að bráðabirgðalögin hafi leyst
deiluna. Þau hafa aðeins frestað henni að sinni, en sá
frestur getur átt eftir að leiða til stóraukinna árekstra.
Ríkisstjórnin hefði vissulega átt að gera sjálf ýt.rustu
tilraun til sátta í deilunni áður en hún greip til gerðaf-
dómslaganna. Það gerði hún ekki. Það er ljóst merki
þess, hve þreytt og værugjörn stjórnin er orðin.
Þess vegna fer hún þá leið, sem er fyrirhafnarminnst
fyrir hana, en getur átt eftir að hefna sín síðar, þótt
hún fresti átökum að sinni.
Reynslan af gerðardómslögum er vissulega orðin slík,
að beita verður þeim af varkárni. í þeim efnum er
skemmst að minnast gerðardómslaganna í flugmanna-
deilunni í fyrra. Flugmenn böfðu boðað tveggja daga
verkfall. Ríkisstjórnin setti bráðabirgðalög til að afstýra
því. Flugmenn svöruðu þeim með því að veikjast. Flug-
félögin sömdu því við þá bak við tjöldin og úrskurður
gerðardóms var ekki haföur að neinu, þegar hann loksins
birtist. Enn.er í fersku minni hver urðu örlög hinna al-
mennu gerðardómslaga 1942. Launþegar hafa mörg ráð
til að sniðganga gerðardóma, eins og uppsagnir, veikindi,
baksamninga o.s.frv. Það er vegna þessarar reynslu, að
þeim er mjög lítið beitt í nágrannalöndum okkar.
Það, sem verður að leggja megináherzlu á hér eins
og annars staðar, er að endurbæta og fullkomna samn-
ingaleiðina. Báðir aðilar eiga að styðjast við hagstofn-
anir, sem geta lagt gögnin á borðið. Aðilar eiga að hafa
fasta samninganefnd, sem er starfandi allt árið og vinnur
að lagfæringum og breytingum á samningum í sam-
ræmi við breyttar aðstæður og vinnutilhögun. Nú talast
þessir aðilar yfirleitt ekki við í alvöru fyrr en verkfall
er skollið á, og þá stöðvast atvinnureksturínn oft lengi
eftir að búið er að ná samkomulagi um meginatriði vegna
þess að verið er að þrátta um sérkröfur smáhópa, sem
eru í sambandi við breytta vinnutilhögun eða nýjar
vinnuvélar. Þetta er óhafandi ástand og úr því á að
bæta með fastri samninganefnd, sem m.a. vinnur að því
að leysa öll slík minniháttar atriði, svo að þau þurfi
ekki að flækjast fyrir við gerð aðalsamninga.
Vinnudeilur verða bezt leystar með bættu og nánara
samstarfi aðiia, sem byggja málfærslu sína á hagfræði-
lega studdum rökum. Deiluaðilar og Alþingi þurfa að
taka höndum saman um að bæta og fullkomna sjálft
samningakerfið og Ieggja með þvi grundvöll að bættri
sambúð stéttanna og r.iknum vinnufriði í landinu. Þ.Þ.
Ritstjórnargrein úr Poiitiken, Kaupmannahöfn:
eldisfræðingar og kennarar
eru mjög ósammáia um prófin
Andstaðan gegn þeim fer vaxandi í Danmörku.
SVO er að sjá sem andstaða
gegn prófunum og árásirnar á
þau ætli að verða ákafari og
hávaðasamari á þessu vori en
nokkru sinni fyrr. Námsmenn i
skólum eru ekki emir um að
krefjast afnáms prófanna eða
róttækra grundvallarbreytinga
á þeim. Þaj- eru einnig að
verki álitlegir hópar kennara.
sem ’/örfum gegn hér og hvar
innan fræðslukerfisins.
Ekki er því að leyna, að
prófin eiga sér einnig marga
trúa fyrgjendur, og er þar
ekki ernvörðungu ira að ræða
fólk. sem er yfirleitt andsnúið
öllum brevtingum. Fjbldi fóiks
lítur á p.ófin sem lýð’-æðislega
tryggingu jafr.réttls og óttast
mjög, að ráðningar til starfa
og embættaveitingar í vináttu
skyni og al frændrækni kunni
að fara stór'.ega í vöxt ef próf
in verða aírumin.
MIKILL fjöldi námsmanna,
ekki hvað sízt við framhalds
nám, óskar eindregið prófa
og prófskírteina til sönnunar
því, að það hafi stundað nám
sitt og lokið því. Sumir upp-
eldisfræðihgdf og kennarar eru
einnig þeirrar skoðunar, að
líkurnar á a'ð öðlast prófskír
teini auki nemendum vinnu-
gleði.
Aðrir kennarar og uppeldis
fræðingar gagnrýna þessa skoð
un ákaft og halda.fram, að
prófin stuðli að röngum vinnu
brögðum. Námið kunni að
verða stundað í þeim tilgangi
einum a® geta svarað ákveðn
um spurningum rétt, í stað
þess að kynna sér efnið allt,
leysa ýmiskonar verkefni og
læra að meta og vega hvaðeina
sem að höndum ber.
og fyrirferðarmiklu baráttu,
sem háð er alltaf öðru hvoru
með og móti prófum almennt,
þá eru horfur á, að hún muni
að minnsta kosti ýta undir
þær umbætur, sem verið er að
gera á kennslukerfinu og flýta
þeim.
Verið er hægt og hægt að
fjarlægjast flausturkenndan og
vafasaman dóm um vitneskju
og kunnáttu einstaklingsins,
byggðan á spurningum ,sem
lagðar eru fyrir hann á fáein-
um mínútum. Ljóst er og, að
bæði spyrjanai g svarandi
eru oft og' einatt á valdi mik
illar taugaspennu, sem hlýtur
ein út af fyrir sig að koma i
veg fyrir, a® dómurinn verði
réttlátur.
VÍÐA er verið að þreifa fyrir
sér með próf, sem veiti aukin
tækifæri ti.l athugunar og valdi
minni trufUinum en eldri aðfer®
ir, Stundum er leyft að nota
bækur og öiinur hjálpargögn
við lausn verkefna, rétt eins
og skynsamt íólk væri að gera
sér grein fjTÍr hversdagslegum
viðfar.gsefnum í veruleikanum.
Oft er einnjg veittur nokkurra
klukkustunda frestur til að
leysa verkefni, sem lögð eru
fyrir nemendur. og er þá
stundum rætt við þá í ró og
næ®i um verkefnið á meðan
fresturinn liður.
Kennslan er orðin frjálsari
en áður var og nemendur hafa
miklu meiri möguleika til að
velja milli námsefna. Þróunin
stefnir einnig i þá átt. að tefcin
séu allmörg smærri próf í ró
próf“, en tækifæri verði svo
gefið til a® reyna að nýju fljót
lega, ef ílla fer.
ÞEGAR þessi almenna þróun
er höfð í huga virðist nokkurn
veginn öruggt, að hin illræmda
„þrettán-regla“ við stúdents-
próf verði fljótlega úr gildi
numin. Hún hefir sem kunnugt
er í för með sér, að engin
vissa er fyrir, a® nemandinn
hafi náð prófi þó að hann hafi
fengi® meðaleinkunnina 5,5 sem
krafizt er.
Reglan lætur í eyrum líkt og
ainhvers konar samkvæmisleik
ur. Hún er í því fólgin, að
lægstu einkunnirnar tvær eru
lagðar saman og útkoman dreg
in frá tölunni þrettán. Meðal-
sinkunn annarra námsgreina
verður að vera að minnsta
kosti jafn há útkomunni úr
þessu dæmi til þess að nem
andinn sé talinn hafa staðizt
prófi®.
ÞETTA er sannarlega enginn
samkvæmisleikur í augum þess
pilts eða stúlku, sem verður
af einhverjum ástæðum fyrir
óheppni í einhverri námsgrein
í upphafi prófs. Sá nemandi,
sem fyrir slíku verður, hlýtur
að verða miklu taugaspenntari
en aðrir nemendur í öllum
þeim prófum, sem á eftir fara,
jafnvel þó að hann telji sig
öruggan um dugnað og kunn-
áttu til að fá meðaleinkunina
5,5.
Augljóst er, að þetta getur
auðveldlega haft í för með
3
-.1M
HVER svo sem lokaniðurstað
an kann að verða ; hinni hörðu
námi stendur, í stað hins eína,
stranga prófs að loknum náms
tímanum. Þá lítur einnig út
fyrir að einkunnir þoki fyrir
hinum ’einföldu umsögnum
„stóðst próf“ e®a „stóðst ekki
og næði öðru hverju meðan í- sér, að nemandinn fái lægri
einkunn en ella í þeim náms
greinum, sem hann skilar góð
um árangri í að jafnaði. Hitt
er ekki síður ljóst, að reglan
hefir ekki við nein eðlileg rök
að styðjast.

J
Frá fundi fiskifræðinga á Seyðisfirði:
Ástæðulaust að rengja sjómenn um að síld
hafi fundizt, en hún myntíar ekki torfur
Dagana 24. og 25. júní var Iiald
inn fundur sovézkra og íslenzkra
haf- og fiskifræðinga á Seyðisfirði.
Á þessum fundi voru rædd gögn,
sem sýndu ástand sjávar, átuskil-
yrði og dreifingu síldar og kol-
munna í Norðurhafi seinni hluta
maj óg júní. Helztu niðurstöður
fundarins voru þessar:
Hitastig sjávar í Norðurhafi í
júní er í heild með lægra móti.
Þannig gætir Golfstraumskvísl-
anna, sem leita inn í Norðurhaf
milli Færeyja og Shetlandseyja
annars vegar (Noregsstraumur)
og vestur og norður fyrir fsland
hins vegar (Irmingerstraumur)
minna en í meðalári. Fyrir norð-
an Jan Mayen var hitastig sjávar
þó hærra en í meðalári og hita-
mæljngar í hinum kalda Austur-
íslandsstraumi, sem leitar suð-
ur milli Langanéss og Jan Mayen,
sýna þá athyglisverður niðurstöðu,
að sjór er þar hlýrri en undan-
farin ár síðan 1964. Þessar niður-
stöður benda til þess, að selta
sjá ,'ir á þessum slóðum sé hin
sa;na og hún var áður en haflss
tók að gæta í auknum mæli hér
við land eftir 1964. Athuganir,
sem gerðar voru í marz í vetur,
höfðu þegar bent til þess að ástand
þarna norðurfrá hefði breytzt,
þannig að pólsjávar gætir nú
minna en undanfarin 5 ár. Lega
ísbrúnarinnar í vor var einnig
fjær landinu en á sama tíma á
undanförnum árum. Hitastig sjáv
ar fyrir norðan fsland og austan
er því nú 1—2°C hærra en á liðn-
um köldum árum (hitastig 0—4°C,
minnkandi austureftir og yfirborðs
hiti allt að 6°C vegna uuphitunar
sólar), en vegna þess hve Golf-
straumurinn er nú veikur er hita-
stig í Norðurhafi og þá einnig
norðan fslands (þar 2—3°C) und-
ir meðallagi áranna 1950—1960.
Þörungamagn í júní reyndist
vera mest á landgrunnssvæðinia úti
fyrir Vestfjörðum og utanvert
við landgrunnsbrúnina norðan og
norðaustanlands. Þetta er í sam-
ræmi við hitastig sjávar. Nokkur
þörungagróður var einnig grunnt
úti fyrir Norður og Norðuaustur-
landi. í hafinu milli íslands og
Noregs var aðalþörungsmagnið í
austurmörkuip kaldsjávarins suð-
ur af Jan Mayen. en annars stað-
ar lítið.
f maí var fremur lítið um átu
í hafinu austan íslands nema við
hitaskilin milli 64. og 65. breidd-
arbaugs. Var þarna aðallega um
kaldsjávartegundir að ræða. Að
venju var í heild fremur lítið
Framhaltí 8 ots 14