Tíminn - 19.09.1970, Síða 9

LAUGARDAGUR 19. september 1970
Útgefandi: FRAMSÓKMARFLOKKURINN
Framtvaemdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Tómas
Karlsson Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason Ritstjórnar-
skrifstofur i Edduhúsinu, simar 18300—18306 Skrifstofur
Bankastræti 7 — Afgreiðslusimi 12323. Auglýsingaslml 19523.
Aðrar skrifstorttr sími 18300. Áskriftargjald kr 165,00 á mánuði,
innanlands — í iausasölu kr. 10,00 eint. Prentsm. Edda hf.
Rafmagnsverðið
Rafmagn til heimilisnota er nauðþurft hverrar fjöl-
skyldu, og rafmagnskostnaður stór útgjaldaliður á hverju
heimili, því stærri og tilfinnanlegri sem fjölskyldan er
barnfleiri. Rafmagnsverðið ræður því mjög miklu um af-
komu heimilanna. Rafmagnssala til heimilanna er ein-
hver mikilvægasta þjónustustarfsemi höfuðborgarinnar
við íbúana. Borgin framleiðir eða kaupir rafmagnið í
heildsölu en selur það heimilinum í smásölu. Hver á
álagning borgarinanr að vera?
Rafmagnsverð í Reykjavík hefur oft verið óþarflega
hátt og íhaldið farið þar að eins og sérgóður kaupmað-
ur. Það hefur gætt þess vandlega, að rafmagnshækkanir
drægjust ekki aftur úr öðrum almennum hækkunum, en
borgarstjóra og liði hans þótti heldur leiðinlegt að þurfa
sífellt að samþykkja þessar hækkanir í borgarstjóm, leið-
inlega áberandi framan í borgurunum þegar dýrtíðar-
hjólið snerist hraðast — einkum fyrir kosningar. ! '
fann upp snjalla peningaveltu fyrir rafmagnsveitun..
setti þær reglur, að rafmagnsverð skyldi hækka sjálf-
krafa tvisvar á ári eftir stuðlunum: Orkukaup, verðjöfn-
unargjald, laun, efni og vélakostnaður.
Fyrsta siálfkrafa hækkun eftir þessu nýja kerfi varð
1. júlí s.l. — þá um tæp 20%. Fyrirsjáanleg stórhækk-
un er um næstu áramót, einnig sjálfkrafa.
Þurfti Rafmagnsveitan þessa hækkun? Rekstursaf-
gangur árið 1969 varð um 100 milljónir, og eignir henn-
ar 717 millj. en skuldir aðeins 60 millj. og innstæða í
banka 50 millj. Handbært framkvæmdafé um 100 millj.
Útlit um mjög hagstæða afkomu á árinu 1970.
Að sjálfsögðu þarf Rafmagnsveitan að vera fjárhags-
lega sjálfstæð, en hún á ekki að seilast í sjóði heimil-
ana umfram það. Það er ekki eðlileg borgaraþiónusta.
Rafmagnsveitan á ekki að sækja rekstrarfé handa bönk-
um í buddur heimilanna. Hún á að veita þiónustu við
sanngjörnu verði og ekki selja rafmagn dýrara en
nauðsynlegt er. Sjálfvirkt hækkunarkerfi á rafmagni á
ekki að vera eldsneyti á dýrtíðarvélina eða féfletta heim-
ilin.
Af þessum sökum lögðu fulltrúar Framsóknarflokks-
ins í borgarstjórn Reykjavíkur fram þá eðlilegu tillögu
á borgarstjórnarfundi í fyrradag, að sjálfvirka hækkun-
arkerfið yrði afnumið, en verðákvörðun rafmagns yrði í
höndum borgarstjórnar, sem reyndi að sjá um það eftir
mætti og af trúnaði við heimilin, að rafmagnsverðið væri
ákveðið hverju sinni eftir þörfum stofnunarinnar, og
álagningin í þessari sölustarfsemi borgarinnar yrði
hvorki of né van. Vel mætti hugsa sér, að almannastofn-
un eins og rafmagnsveita greiddi neytendum til baka
við ársuppgjör það, sem fram yfir væri ákveðinn rekstr-
arágóða, eða léti það koma fram í næsta árs verði. — AK
Tennur og skattar
Tannviðgerðir eru dýrar, en heilsufræðileg nauðsyn er
að fólk láti þær ekki undir höfuð leggjast af féleysi.
Skattur stórra fjölskyldna til tannviðgerða er þungur.
Sjúkrasamlög greiða þetta ekki enn Bæir greiða að
nokkru tannviðgerðir skólabarna, ríkið greiðir ekkert.
Meðan svo er ástatt er það sanngirniskrafa, að tann-
viðgerðareikningar séu frádráttarbærir til skatts eins
og sjúkrasamlagsgjald, læknishjálp og sjúkrakostnaður,
svo sem lyf, sem notuð eru að læknisráði Það væri spor
í rétta átt að hafa tannviðgerðarkostnað frádráttarbæran
til skatts eins og annan sjúkrakostnað, meðan önnur
skipan kemst ekki á um þessa heilbrigðisþjónustu. — AK
TÍMINN
JAMES RESTON, NEW YORK TIMES:
Verðbólgan er tíðara umræðu-
efni en styrjöldin í Vietnam
Um almenningsálitið í vesturfylkjum Bandaríkjanna
ENN er það svo, að ferða-
maður, sem leggar leið sína til
vestarfylkjanaa í Bandaríkjun-
um, verðar agndofa andspæn-
is mætti þjóðarinnar og fjöl-
breytni. Fjölgunin virðist auk-
ast með hverju árina, sem líð-
ar, ergelsið og óprýðin eykst
einnig ofurlítið, en mannlífið
gengur sinn gang þrátt fyrir
ýmsar hamfarir af manna völd
um, — frumstætt og eilíft eins
og útihafið.
Miðhlati Denver-borgar hef-
Ur verði rifinn til grunna til
þess að framfylgja áætlun um
endurnýjan þétfcbýlis. Gamal-
dags húsasamstæða við Lari-
merstræti hefur verið látin
standa til minja. Þásundir
Rambler-bíla á hæðanum við
Denver minna á risavaxin bíla-
stæBi.
SAGA Bandarikjanna geng-
ar einfaldlega sinn gang. Þjóð-
in heldur áfram að flytjast
vestur eins og fyrrum. Fast-
eignasalar, framleiðendur og
seljendur bjúgna, rjómaíss og
bjórs virðast valda meiri breyt
ingum en styrjaldir og önnur
átök í mannlegu Iífi. Viðskipta-
baráttan virðist ganga fyrir
öðru, og annars sjást naamast
merki.
Ef til vill hefar himinvídd-
in og hin tígullegu fjöll veru-
leg áhrif á karla og konur í
þessam landshluta, engu sfður
en veðarfarið. Hitt getur eng-
um dulizt, að umræðuefni
manna og framferði tekur veru
legum breytingum eftir því.
sem vestar dregar.
Hér er fyrst og fremst tal-
að um fjölskylduna, samfélag-
ið og viðskiptin. Verðbólgan
er mikilvægara umræðuefni en
styrjöldin í Vietnam. Viðhorf
flestra til stjórnmála bera
ýmist merki um fáskiptni eða
hæðni, rétt eins og stjórnmála
mönnum sé ekki við bjargandi,
eða séu óviðkomaníji vandamál
um almennings að minnsta
kosti.
VITASKULD eru hér heit-
trúaðir minnihlutar bæði til
hægri og vinstri, alveg eins og
annarsstaðar. Meginhlui almenn
ings á þessum slóðum virðist
trúa nálega öllum eftirtöldum
atriðum:
1. Styrjöldin i Vietnam veld-
ur vandræðum. við hefðum
aldrei átt að leggja út í hana
en hún er nú senn á enda sem
betur fer.
2. Hinir uppreisnargj6rnu
unglingar hafa ekkí aðeins á
röngu að standa heldur staf-
ar beinlínis ógn ai þeim.
3 Eigi að draga úr glæpum
er miklu meiri þörí á að fjölga
lögregluþjónum ■>« þyngja við
urlög en að útrvma fátækra-
hverfunum.
4 Hæstréttur hefur villzt af
leið í ákvörðunum anum og ar
farinn að taka sér allt of mik-
ið „löggjafarvald".
5. Bölvaðir skattarnir eru
allt of háir.
6. Fátæklingarnir eru eink-
um en ekki einvörðungu fá-
tækir vegna þess, að þeir vilja
ekki vinna og eiga of mörg
börn.
7 Viðleitni ríkisstjórnarinn-
ar til að leysa félagslegan
vanda með fjárframlögum hef-
ur mistekizt.
8. Menntuninni er ábóta-
vant vegna þess, að „þeir"
kenna nú allt nema það sem
máli skiptii eða að lesa og
skrifa.
9. Við börfnust mikils víg-
búnaðar vegna þess, að komin
únistar valda enn alvarlegri
ógn og minnsti sparnaður í
hernaðarútgjöldum er háska-
legur.
10. Negrar hafa að visu rétt-
■■MnMHUBffiW----------------
indi, en að lögbanna aðskilnað
kynþáttanna i skólum gerir að-
eins illt verra.
11. Eftirlátir foreldrar eru
eitt stærsta þjóðarbölið.
12. Einkaframtak leysir hvað
eina betur af hendi en hið
opinbera og ríkisstjórninni
ætti að skera sem þrengstan
stakk.
13. Vöxtur er ekki aðeins
óhjákvæmilegur, ne aur góð-
ur, og því er stórrekstur góð-
ur og enn stærri rekstur en:i
betri, en fyrirferðarmikil ríkis
stjórn er hræðileg og fyrir-
ferðarmeiri ríkisstjovn neinlín-
is hættuleg,
ALLT ÞETTA 9 séi vita-
skuld meðmælendur o? and-
mælendur hvarvetna um xand
en þessar kenningar eru boð
aðar af meiri ákefð og af
fleiri milli Alleghenifjalla og
Klettafjalla en annars staðar í
Bandaríkjunum.
- ——-----------