Tíminn - 01.06.1974, Qupperneq 17

I
16
TÍMINN
Laugardagur 1. júni 1974.
I.augardagur 1. júni 1974.
TÍMINN
17
f F

börnin þín, Odda mín!
rv
t MVHAKIIOSUM á Akranesi
búa hjónin Oddrún Jónsdóttir og
Ólafur Kristjánsson. Þau eru
bæfti um áttrætt og eiga að baki
langan og erfiðan vinnudag. Hann
var sjómaður, fyrst á skútuin og
opnum bátum, en siðan á stærri
skipum, og loks málarameistari.
Þau hjónin eignuðust fimm börn.
Oddrún vann jafnhliða heimilis-
störfum við fiskverkun, m.a., og
hefur hlotið heiðursskjal fyrir
mikið og gott starf þar.
Þau Oddrún og Ólafur hafa
aldrei látið brauðstritið svipta sig
sköpunargleði og áhugamálum
öðrum. Þótt fingurnir stirðnuðu
af kulda i landlegum i Sandgerði
veturinn 1917-1918, notaði Ólafur
tómstundirnar til að tálga eikar-
kubb, sem hann hafði- fundið á
bryggju norður á Siglufirði. Og
Oddrún var ekki gömul, þegar
hún fór að stelast til að sauma út
eitthvað fallegt. Hún var elzt i
systkinahópnum, og móðir henn-
ar ýtti venjulega til hennar
rokknum eða rétti henni vettlinga
á prjónum með orðunum, ,,Þú
bróderar aldrei á börnin þin,
Odda min!”
— Þetta voru stolnar stundir,
sem fóru i þessi áhugamál, sagði
Oddrún við okkur uppi á Akranesi
nú fyrir skömmu.
— Við áttum ekkert nema börn
og fátækt. Og það var oft erfitt að
sjá fyrir sér og sinum, ef maður
vildi vera heiðarlegur, en ég held
nú samt að enginn eigi hjá okkur.
Oddrún hefur mikið saumað og
heklað um dagana, og hafa verk
hennar meira að segja verið
notuð sem fyrirmyndir i hús-
mæðraskólanum að Varmalandi i
Borgarfirði. Efni i slikar hann-
yrðir er dýrt, þegar slikt kapp er
annars vegar sem hjá Oddrúnu,
og hún ákvað að finna sér ódýrara
tómstundastarf. Fyrir nokkrum
árum, þegar heilsan var svolitið
farin að gefa sig, hætti Oddrún að
vinna i frystihúsinu á Akranesi. —
Þá varð ég að finna mér eitthvað
til dundurs, segir hún. Þá varð
fyrir valinu að gera hvers kyns
hluti úr skeljum og kuðungum,
skreyta með þeim kassa og kistla.
Fyrst gerði hún gamlan kassa
utan af úrinu sinu að forlátaöskju,
og siðan varð einn kostagripurinn
til af öðrum.
Ólafur, sem einnig er hættur
störfum sem málarameistari,
hjálpar henni við þessa vinnu.
Hann smiðar kistla, steypir undir
muni og limir. Og þegar gott er
veður, liggja þau i fjörunni inni á
Langasandi og fyrir neðan vita að
safna skeljum, kuðungum og öðr-
um gersemum náttúrunnar.
Oddrún átti gripi á handiðna-
sýningu, sem Samband borg-
firzkra kvenna efndi til i Reykja-
vik i fyrra, og kistil ætlar hún að
láta á þjóðhátiðarsýningu á Akra-
nesi i sumar.
— Við erum alltaf eitthvað að
skapa, segir Oddrún — og það er
auðséð og heyrt, að ánægja fylgir
þessu starfi þeirra.
Verk eftir Ólaf hefur lika komið
á sýningu. Skútan góða, sem hann
tálgaði, var á iðnsýningunni 1930.
— Þetla er nú engin ákveðin
skúta, segir ölafur, — en ég var
raunar i tólf ár á Margréti hjá
Finni Finnssyni skipstjóra, sem
átti heima við Vesturgötuna i
Reykjavik.
Efniviðurinn var gömul reka-
spýta, og ég skar skútuna alla út
með litlum sjálfskeiðungi og sag-
aði og svarf alla hluti með litilli
þjöl, nema ásana i jómfrúrnar,
þeir voru renndir fyrir mig.
— Ég var sjö vertiðir að skera
hana út, og oft var erfitt um vik,
þvi kuldi var mikill i verbúðun-
um. 1918 frusu t.d. rúmfötin okk-
ar. A þessum árum var róið héð-
an suður til Sandgerðis. Þar var
hreinasta Siberia. Þetta var
voðalegt erfiði. Bjóðin bárum við
á höfðinu neðan úr flæðarmáli, og
annað eftir þvi. Ekkert vatn var
að hafa i verbúðunum. Það var
merkilegt, að maður skyldi tóra
þetta af. En engum datt i hug að
gera út héðan frá Akranesi, þótt
flóinn væri fullur af fiski. En svo
varð einhver fyrstur til, og eftir
1930 var litið róið héðan i aðrar
verstöðvar.
Tómstundirnar fóru i útskurð-
inn, þótt kalt væri. — Ég hafði
enga ánægju af að vera út og suð-
ur, vildi heldur dunda eitthvað,
segir Ólafur.
Siðar fór Ólafur að vinna við að
mála hús, og það varð úr að hann
gerði sveinsstykki og fékk próf og
seinna meistararéttindi.
— Ég fór aldrei frá ungum
börnum, sagði Oddrún þegar við
spurðum hana um vinnuna utan
heimilis. — Fyrst vann ég við
fiskþurrkun hérna skammt frá
Mýrarhúsum og hafði börnin i
kringum mig, og var meira að
segja með eitt þeirra á brjósti,
hljóp bara inn til að gefa þvi. Þeg-
ar börnin komust á legg, fór ég
svo að vinna i frystihúsinu, og
stundum var þetta hræðilegur
þrældómur. Ég var oftast i
flökuninni, og það voru fleiri kon-
ur, sem það gerðu.
Og ekki var setið auðum hönd-
um þegar fiskvinnunni sleppti.
Færður var upp mór inn hjá Ósi,
og það var nælur- og helgidaga-
vinnan okkar beggja, þ.e.a.s.
þegar Ólafur var heima, en á ver-
tiðum, sérstaklega á sumrin, var
ekkert fólk hér nema konur með
börn allt fram til 1930.
Þau Oddrúnu og Ólaf langaði
bæði ung til að læra, hann útskurð
og hana eitthvað til munns og
handa. En þess var enginn kost-
ur. En svo virðist sem þau hafi
samt notað stundirnar vel.
Timi hefur einnig gefizt til
ferðalaga um land allt. — Útþráin
er okkur i blóð borin, segir Odd-
rún. — Þegar ég var stelpa i
kaupavinnu, byrjaði ég alltaf á
þvi að hlaupa upp á næsta tind til
að sjá hvað hinum megin byggi.
Þau hjónin eru stofnendur að
ferðafélaginu á Akranesi, og Odd-
rún hefur farið allar ferðir þess.
Þau hafa komið fjórum sinnum
austur að Lómagnúpi, norður fyr-
ir og austur að Kálfafellsstað, i
Kverkfjöll, og farið margar ferðir
um hálendið. 1 sumar hélt Ólafur
áttræðisafmælið hátiðlegt með
slikum ferðahópi frá Akranesi.
Og i sumar >* >-áði að fara hring-
ferð.
— Við höfum ágætis farar-
stjóra, Ara Gislason kennara,
segir Oddrún. — Við höfum ör-
sjaldan þurft að tjalda, segir hún
einnig. En þegar svo ber undir,
kippa þau Ólafur sér ekki upp við
að liggja á jörðinni á teppi, sem
Oddrún hefur heklað úr islenzkri
ull, og með annan góðan viðlegu-
búnað.
— Ferðalögin eru sá draumur,
seni yljar okkur langar stundir,
segir Oddrún. Svo teflum við lika
og spilum bridge, og eltum uppi
allar félagsvistar. — Við hugsum
yfirleitt ekkert um að við séum
gömul.
SJ
Ólafur Kristjánsson málarameistari viö skútuna, sem var tómstundavinna hans sjö vertiðir.

< í ' ~ '"X, ' U l-i V . " >£, ■<
m wfflm s

t.. i omœié&'mi • > . , i-ryw
Oddrún Jónsdóttir i vinnustofu sinni.
Lampi settur skeljum með Igulker fyrir skerm er meðal handaverka
Oddrúnar.
i§§
• .•
Hér er eins konar safn af munum, sem Ólafur hefur hjálpað Oddrúnu viö aö fullgera. Hann annast limingar, smiöar og b.h. Þá hafa bau
safnaö steinum hvaöanæva aö af landinu. Tímainyndir Gunnar.