Atuagagdliutit - 14.02.1879, Blaðsíða 2

14 7.
148.
nilo udsat taimaitut amerdlaKaut, tamåkunanilo tai-
s^ariaxarnénissoK tåssa Amérikame kujatdlermitOK:
Kotopasi.— Vesuve nunaKarfigssuarmut Neapeli-
mut ungasingilaK kujatånitdlune, tåssa Itåliap ila-
ne kujasigsume; ukioK 78 Krist. kingornagut sua-
lungårtumik ingnermik anitsivpk, taimane nunaKar-
fit pingasut arssanik ujarKanigdlo matugauvdluinar-
put inungmingnut agdlåt; kingorna sivisorssuarmik
sumissusiånik nalussauvdluinardlutik, taimairigmat
Kaisigut nnnaKarfit avdlat Karmagåuput. Kingor-
nale agssagauvdlutik tåukua ilait (arne: Pompeji
Iierkulanum - ilo) nanissåuput, tåukunångalo misi-
ligauvdlutik nalujungnaigauput Eomamiatoruat Ka-
non itunik igdloKardlutigdlo nautsivfenartut. Ki-
ngorna Vesuve Kavsériartunik ingnermik anitsissar-
POK; ukioK 1794 ingnermik anitsingmat nunauarfik
(arxa: Torre del Greco) piunéruvdluinartitauvoK u-
jarnanik augsimassunit; taimanilo aulisagkat orér-
simavdlutik sarnumersarput. Åma ukion 1850
Fipr. 8-nø Kåsax tåuna anitsingmat, igdluvssår-
ssuit amerdlasQt, nunawarfitdlo, orpigssuitdlo sitru-
ninik paormagdlit aserorput, inuitdlo nanigdliniar-
t.ut ilait toKuput ilaitdlo ikiligausimavdlutik.
Æt na Kexertame Itåliap kujaliane SeciliamitOK
Vesuvimit augnerssuvoK. KåKax tåuna atågut kau-
jatdlagdlugo mileKarpoK 19-nik, portussuseKardlu-
nilo isigkanik 11,200-nik. Tåuna ingnermik anit-
singårpoK ukioic 1C93, taimane ungalugkat 16
nunaiiarfinaitdlo amerdlasut piunéruput, inuitdlo
90,000 toKuvdlutik. Kingorna anitsissarame, ki-
ngugdlermik taiinailivoK uk. 1852 Augustusime, tai-
mane pujua portungårmat Kcnertamit Maltamit er-
ssipoK, tåssa militut 30-tut ungasigsigissumit.
Hekla Kavdlunåtsiåt nunånitOK (Islandime) i-
lamisufc aseruganartigingilaK, KexertaK tåuna inug-
tunik nunaKartigpagssuaiiångingmat, avangnarpasig-
sumitdlunilo apissåinarmat.
Nunap sajugtarneranik.
Nunarssfip Kåta ilåne tamatigut malugineKar-
tarpoK nunap sajugtarnera, malungnangårnerussar-
pordle KåKat ingnermik anitsissartut erKainitune.
Nunat ilaine tatåinartumik uuna sajugtarpou, ima:
nuna aulassarpou, pujérfit upikaussarput, Karmag-
kat ordlorartarput, onalugfigssuit sujarne isuma-
mingnik snjanilersarput, ilåne nunauarfik tamarme
iniminut agdlåt aserortarpoK inune tamaisa mator-
dlugit, nuna angmartertarpoK, nunaKarfit orpigpag-
ssuitdlo Kåuatdlo iorardlugit, nunap Kå uaglialersar-
poi< taimatut, sordlo anorerssup imax xagfiatitarå
magdlersitdlugo, nunap angmarnerssuinit pujoK
KernertOK anigångat sila tårtorssuångortarpoK, ser-
Kortarnerssuitdlo kagdlerup nipåtut itut nivdleraraut
silamit nuuavdlo iluanit, imax Kagfiangårdlune nu-
na ulugtarpå, kingumutdlo tiningåraraox samungar-
ssuaic umiarssuit avuutigissartagånut agdlåt imae-
rutdlune. Ilåne xexertat angalavdlutik nuingårtar-
put, kingumutdlo morssugtardlutik (taimatut åtå-
tut pugtassutui).— Taimailigångat erxanårnaxao-
réx, nunarssuuif tamarme aseruleralugtuartutut nu-
nguleralugtuartututdlo ilissarmat.
Taima nunap sajungnerssue tatåinartut nag-
dliukajoxaut nunamik piunérussissorssuvdlutik. Tai-
mailissox sujugdlerpåx ilisimassarput tåssa Sutumap
Gumorravdlo piuncrunerat. Ukiox 1759 sualug-
torssuarmik nuna sajugpoK, tåssane nuname iluar-
tume, (Palæstiname), taimane sajungnerssup tama-
turna inuit 30,000 toxupai, nunaKarfit tatdligiat
piunérungmata, tåukulo piunérutut ilagåt Nåtsarat
Ånåussissup timimigut agdlisartia.— Nunap sa-
jungnera tatåinarnerssuax pisimavoK ukiume 1755,
Novbr. 1-ne, taimanilo Portukålip igdlorpagssua-
xarfisa angnertåta Lissabonip ilarssua aserordluinar-
poK. Tamåna ima sualugtigaox: inuit sujumut-
dlo kingumutdlo ingmingnik igilarput, igdlut upi-
kduput ikivkardlutigdlo,- Kåxamit irnax xalagtorssu-
aK kugpox kugssuarmut Tajo-mik atilingmut; tai-
mane inuit tOKussut 24,000-uput; tamånalo nu-
nap sajungnerssua nunanut avdlanut åma atavoK,
avangnardliine (Danskit) nunåne agdlåt malugissau-
vok.— Avdla nunap sajungnerssua piunérussutau-
ngårtOK pisimavo« ukioK 1783 Fepr. 5-ne, tåssa
Itåliap kujatåta sinåne (Calabrien - me); taimane i-
nuit 40.000 toxuput, nunavdlo pissusia pitsaoKi-
ssoic avdlångordluinardlune; taimane KåKat ilait
morssugput, avdlåkutdlo inigingisamikut puivdlutik;
nunaKarfit piunéruput, kuit kugtisik uniordlugit av-
dlångorput, sila penungnaitsungorpoK, ajussatdlo