Atuagagdliutit - 15.10.1932, Blaðsíða 2

42
ATUAGAGDLlUTIT Nr. 6
niarneK sujornagut inuiait avdlat (danskit tuluit-
dlo) umiarssuautåinaisa ingerdlåkaluarpåt; kisiå-
ne Islandimiut nangmingneK ungaslngitsukut nu-
nanut avdlanut angatdlatigssanik umiarssuauti-
tårumavdlutik peKatigilerput (»Eimskipafjelag Is-
lands«), manåkutdlo tatdlimanik umiarssuaute-
Kardlutik. umiarssuit tåuko Disko migss. angl-
ssuseKarput (»Gullfoss«, Godafoss« il. il.) inung-
nik niorKutigssanigdlo Islandimit Islandimutdlo
åtsissardlutik. Leith (Skotlandime), København
Hamburgilo (Tysklandime) ornigtarpait. ilåt sa-
vat neKåinut KerititsiveKarpoK akilerdluarneKar-
taKingmata.
Islandime nangmineK angalaneK ukiut untri-
tigdlit måkua autdlartilerneråne agdlåt ajornaku-
sorsimaKaoK manåkutut angatdlateKånglkatdlar-
mata. igdloKarfit ungasiartut inue ingmingnut
tikiuitsungajåuput angalaniartunutdlo avKutigssa-
Kångingajagdlune. Islandip avangnånit kujatå-
liåsagångamik umiarssuarnik DanmarkiliarKår-
niardlutik kisiåne pissarsimåput avdlamik avKu-
tigssaKånginamik. nunåkut angalaniarångamik
histertarput kuitdlo nalorårdlugit ikårtardlugit.
manåkutdle avKusinertårtulerput pitsavigssuarnik
automobilitdlo atulerdlugit kuitdlo ikårtarfilior-
dlugit. agdlåt manåkut tingmissartut atulerpait,
agdlagkissartitdlugit ilaussoKartltardlugitdlo.
5. ilagit atuarfitdlo. Kanga inue siamase-
Kingmata atuartitsissoKarporoK angalaortunik,
naussorigsaissut igdlue ornigtardlugit méråinik
iltniartitsissartunik. Islandimiutdlo illniaruma-
toKigamik poKersuvdlutigdlo tamåkunåna inor-
tussarsimångitdlat. manåkut sornguname tama-
gingne atuarfeKarpoK. kisiåne mernat ptngitso-
ratik atuariartorKussåuput 10-nit 14-nut ukioKar-
nertnarmingne, aussardlo tamåt atuåsanatik. mér-
Katdlo sungivfingmingne aussauneranilo angajor-
Kåmingnit sulilugtitauginarput.
inusugtut atuarfme (latinskoler) atuartarput
1. Oktoberimit Aprilip autdlartfnerlnånut. au-
ssauneranilo autdlartitaussarput naussorigsaissu-
nut sungiusariartitauvdlutik (kivfait suleKatigalu-
git), avKusfniortitauvdlutik umiarssuarnutdlunit
aulisarianut ilautitauvdlutik. iliniarnertungorå-
ngamigdlunit aussaunerane sulivdlutik akigssar-
siortarput illniarnertik nangmingneK akilerstnå-
ngordlugo.
Reykjavikime umiarssuarmiugssanut niuver-
tugssanutdlo iliniarfeKarpoK, mardlungnigdlo nu-
nalerinerm ut sungiusarfeKardlune.
itsaK Island mardlungnik biskorpeKarsima-
galuarpoK (Skalholtime Holarimilo) 1801-mile
atauslnångordlune. biskorpe Reykjavikime na-
jugaKarpoK, provstenarfit mardluput, palaseKar-
pordlo 125 migss. nålagauvfiup akiligainik.
amerdlanerit luterikuput; kisiåne ukiune ki-
ngugdlerne anersålerineK (spiritisme) siåmariar-
tOKaOK.
6. inutigssarsiutit avdlat. ungasfngitsunguaK
tikitdlugo Islandime sulineK ingerdlånenarpoK
inuiangne civilisererneKångitsunisut: angutit ar-
natdlo tamarmik ingmikut atugagssatik tamaisa
igdlutigdlo nangmingneK suliarissardlugit pitsao-
Katigigfnångitsumik. igdlutdle Kissuit atorung-
naeriartulermata ingnn'kut igdluliortoKalerpoK
sungiusarsimassunik. igdloKarfingnilo ingmikut
inussutigssarsiutigdlit (umiatsialiortut, peKusior-
tut, sagfifit, merssortartut, kamigpaliortut, error-
sissartut, igtiortut il. il.) sarKumeriartorput. ta-
matumunalo såt tamarmik pitsaunerussumik su-
liarineKariartorput inuitdlo ilåinut akigssarsiu-
tauvdlualerdlutik.
Islande Kavsérpagssuarnik unartunigdlo pui-
lassoKarpoK, ukiunilo kingugdlerne tamåko
atordlualivigsimaKait nautsianut naussunutdlo
imerterutigalugit. agsut nauvdluarnartorssåsimå-
put. ilait igalålingnik igdluaraliordlutik imeK
klssartoK tåukununga avKuserdlugo kiagsausiut-
dlugo nautitsivigissarsimavait. iserdlugfngdK
kiagtunisut kiagtarput nautsianigdlo kiagtune
agdlåt naussartunik nautitsiviusfnaussardlutik.
7. igdlonarfit. angnerssaråt pingårnerssara-
lugulo Reykjavik. 1801-me 307-Inarnik inoKar-
simavoK, 1850-ip erKåne 10(X), 1901-ime 7000,
1919-me 16000 manåkutdlo 27000 erKåine. kisit-
sisitdlo tåukua agdliartussusia ersserKigsumik na-
lunaerpåt.
igdlut ilarpagssue Kissuinåuput kussanarså-
gauvatdlångitsut, Korsungnik Kassertunigdlumt
Kalipagkat saviminermigdlunit maligaussiamik
(bølgeblik) Kagdligkat. Kissuinautlniartarsima-
vaitdlo nuna marraKångingmat Karmasigssialior-
neK saperamik ujarailo (basalt) KåKanit anitsi-
ssartunit pingortut Karmaralugit pitsauvatdlåra-